بعد از ابلاغ اجراییه مهریه چه باید کرد

پس از ابلاغ اجراییه مهریه، چه زوج (مرد) و چه زوجه (زن) باید اقدامات قانونی مشخصی را در مهلت های تعیین شده انجام دهند تا از حقوق خود دفاع کرده یا مهریه را وصول کنند. بی توجهی به این ابلاغیه می تواند عواقب حقوقی جدی برای هر دو طرف داشته باشد، از جمله توقیف اموال، ممنوع الخروجی یا حتی بازداشت.

ابلاغ اجراییه مهریه، نقطه ای حیاتی در روند مطالبه یا پرداخت مهریه است که نیازمند آگاهی کامل از قوانین و رویه های قضایی است. هدف این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و مرحله به مرحله برای تمامی افرادی است که با این وضعیت حقوقی درگیر هستند. چه به عنوان زوج که باید به اجراییه پاسخ دهد و چه به عنوان زوجه که در انتظار وصول مهریه است، شناخت دقیق مراحل قانونی پیش رو از سردرگمی ها جلوگیری کرده و به اتخاذ بهترین تصمیمات حقوقی کمک خواهد کرد.

درک مفهوم اجراییه مهریه: از صدور تا ابلاغ

قبل از پرداختن به اقدامات پس از ابلاغ اجراییه، لازم است درک روشنی از چیستی اجراییه مهریه و نحوه صدور و ابلاغ آن داشته باشیم. این مرحله، اساس تمامی اقدامات بعدی را تشکیل می دهد.

اجراییه مهریه چیست و چه تفاوتی با حکم قطعی دارد؟

اجراییه مهریه دستوری رسمی است که از سوی مراجع قانونی صادر می شود تا تعهد پرداخت مهریه از سوی زوج به زوجه، به مرحله اجرا درآید. به عبارت ساده، اجراییه همان برگه یا سندی است که به زوج ابلاغ می شود و از او می خواهد مهریه تعیین شده را پرداخت کند یا اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.

تفاوت اصلی اجراییه با حکم قطعی مهریه در این است که حکم قطعی، صرفاً به معنای تأیید حق زوجه بر مهریه و مبلغ آن از سوی دادگاه است. یعنی دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد، حکم می دهد که مهریه به زوجه تعلق می گیرد و میزان آن چقدر است. اما این حکم به خودی خود باعث وصول مهریه نمی شود. برای اینکه این حکم به مرحله عمل درآید و مهریه عملاً وصول شود، باید درخواست صدور اجراییه داده شود. اجراییه، دستور قضایی برای عملیاتی کردن آن حکم است.

مراجع صالح برای صدور اجراییه مهریه دو دسته هستند: دادگاه خانواده (پس از صدور حکم قطعی) و دفترخانه رسمی ازدواج (بر اساس سند رسمی ازدواج).

ابلاغ اجراییه مهریه به چه معناست و چگونه انجام می شود؟

ابلاغ اجراییه مهریه به معنای اطلاع رسانی رسمی و قانونی مفاد اجراییه به طرف مقابل است تا وی از دستورات و مهلت های قانونی آگاه شود و بتواند در زمان مقرر اقدامات لازم را انجام دهد. این ابلاغیه معمولاً از طریق انجام می شود.

پس از صدور اجراییه توسط مرجع صالح (دادگاه یا دفترخانه)، این سند به صورت الکترونیکی در سامانه ثنا ثبت شده و به طرفین پرونده ابلاغ می گردد. افرادی که در این سامانه ثبت نام کرده اند، می توانند با ورود به حساب کاربری خود، ابلاغیه های جدید را مشاهده کنند. در صورتی که فرد در سامانه ثنا ثبت نام نکرده باشد، ابلاغیه از طریق مامور ابلاغ به آدرس پستی وی ارسال و به صورت حضوری تحویل داده می شود. تاریخ مشاهده یا تحویل ابلاغیه، مبدأ محاسبه مهلت های قانونی برای انجام اقدامات بعدی خواهد بود.

اقدامات قانونی زوج (مرد) پس از ابلاغ اجراییه مهریه

زمانی که اجراییه مهریه به زوج ابلاغ می شود، او در مقابل یک موقعیت حقوقی حساس قرار می گیرد که نیازمند واکنش فوری و آگاهانه است. عدم اقدام به موقع یا نادرست می تواند منجر به عواقب نامطلوبی شود. در ادامه، به تشریح دقیق مهلت های قانونی و گزینه های پیش روی زوج می پردازیم.

مهلت قانونی برای واکنش به اجراییه مهریه

پس از ابلاغ اجراییه مهریه، زوج موظف است در مهلت های قانونی مقرر، نسبت به مفاد آن واکنش نشان دهد. این مهلت ها بسته به مرجع صادرکننده اجراییه ممکن است متفاوت باشد:

• اجراییه از طریق دادگاه: پس از قطعی شدن حکم دادگاه و درخواست صدور اجراییه، معمولاً یک مهلت از تاریخ ابلاغ اجراییه برای زوج تعیین می شود تا نسبت به پرداخت مهریه یا انجام اقدامات قانونی دیگر اقدام کند.
• اجراییه از طریق اجرای ثبت: در صورتی که مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک انجام شده باشد، مهلت قانونی برای زوج جهت پرداخت یا ارائه درخواست اعسار معمولاً از تاریخ ابلاغ اجراییه تعیین می شود.

تأکید بر این نکته ضروری است که این مهلت ها بسیار مهم بوده و عدم رعایت آن ها می تواند عواقب حقوقی جدی برای زوج به همراه داشته باشد. پس از انقضای این مهلت ها، زوجه می تواند درخواست توقیف اموال، ممنوع الخروجی یا حتی حکم جلب زوج را به مراجع قضایی ارائه کند.

گزینه های پیش روی زوج: پرداخت، اعسار، اعتراض و معرفی اموال

پس از دریافت اجراییه مهریه، زوج می تواند یکی از مسیرهای حقوقی زیر را برای پاسخگویی به آن انتخاب کند:

پرداخت مهریه: روش ها و مراحل

ساده ترین و سریع ترین راه برای خاتمه دادن به پرونده مهریه، پرداخت آن است. پرداخت مهریه می تواند به صورت نقدی و یکجا یا به صورت اقساطی باشد.

• پرداخت نقدی و یکجا: در صورتی که زوج توانایی مالی پرداخت کل مهریه را داشته باشد، می تواند آن را به صورت یکجا پرداخت کند. این پرداخت باید از طریق حساب سپرده دادگستری یا به شیوه ای که مرجع صادرکننده اجراییه تعیین کرده است، انجام شود. پس از پرداخت، رسیدهای مربوطه باید به مرجع قضایی ارائه شده و تسویه حساب کامل درخواست شود.
• پرداخت اقساطی: اگر زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند در دادگاه درخواست اعسار و تقسیط مهریه را مطرح کند که در ادامه توضیح داده می شود. در صورت موافقت دادگاه با تقسیط، زوج موظف است اقساط را در زمان های مقرر پرداخت کند.

مدارک لازم برای تسویه حساب شامل رسیدهای پرداخت، کپی شناسنامه و کارت ملی و درخواست کتبی مبنی بر اتمام تعهدات مالی است.

دادخواست اعسار از پرداخت مهریه: شرایط و نحوه ارائه

اعسار به معنای ناتوانی مالی زوج از پرداخت یکجای مهریه است. اگر زوج مدعی ناتوانی مالی باشد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار و تقسیط مهریه را ارائه دهد. این دادخواست باید (که معمولاً ۱۰ یا ۳۰ روز است) به دادگاه خانواده ارائه شود.

شرایط قانونی اثبات اعسار: زوج باید با ارائه مدارک و مستندات کافی، ناتوانی مالی خود را به دادگاه اثبات کند. این مدارک شامل:

• استشهادیه از حداقل دو نفر شاهد مطلع که از وضعیت مالی زوج آگاه باشند و شهادت دهند که زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد.
• لیست کامل اموال و دارایی های زوج (منقول و غیرمنقول).
• لیست حساب های بانکی و موجودی آن ها.
• مدارک مربوط به شغل و درآمد.
• فهرست بدهی ها و تعهدات مالی دیگر.

مراحل تقدیم دادخواست اعسار: زوج باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست اعسار خود را ثبت کند. پس از ثبت، دادگاه زمانی را برای رسیدگی تعیین می کند. در جلسه دادگاه، زوج و شهود او حاضر شده و دفاعیات لازم را ارائه می دهند. دادگاه با بررسی مدارک و اظهارات طرفین، در مورد اعسار زوج و نحوه پرداخت مهریه (معمولاً به صورت اقساط) تصمیم گیری خواهد کرد.

نتایج احتمالی دادخواست اعسار:

• تقسیط مهریه: در صورت اثبات اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند که شامل یک پیش قسط و سپس اقساط ماهانه یا دوره ای است.
• رد درخواست: اگر زوج نتواند اعسار خود را ثابت کند، دادخواست او رد شده و موظف به پرداخت یکجای مهریه خواهد بود.

اعسار بعد از حکم جلب مهریه: حتی پس از صدور حکم جلب، زوج همچنان می تواند دادخواست اعسار ارائه دهد. در این صورت، با پذیرش دادخواست اعسار، حکم جلب منتفی شده و دادگاه به وضعیت مالی زوج رسیدگی خواهد کرد.

اعتراض به اجراییه مهریه: موارد و مهلت های قانونی

زوج در شرایط خاصی می تواند به اصل اجراییه مهریه اعتراض کند. این اعتراض می تواند به دلایل شکلی یا ماهوی باشد. برخی از عبارتند از:

• وجود اشتباه در سند ازدواج یا محاسبات مهریه.
• اثبات پرداخت قبلی مهریه به صورت کلی یا جزئی.
• فوت زوجه قبل از مطالبه مهریه.
• اعتبار امر قضاوت شده (در صورتی که قبلاً در مورد این مهریه رأی قطعی دیگری صادر شده باشد).
• عدم اعتبار سند ازدواج.

اعتراض به اجراییه باید (که معمولاً ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ است) به مرجع صادرکننده اجراییه (دادگاه یا اجرای ثبت) ارائه شود. در صورت نیاز به بررسی ماهوی، پرونده به دادگاه صالح ارجاع داده خواهد شد.

شناخت دقیق مهلت های قانونی و واکنش به موقع، کلید مدیریت پرونده مهریه پس از ابلاغ اجراییه است. تأخیر در هر یک از مراحل می تواند منجر به پیامدهای حقوقی ناخواسته ای شود.

معرفی اموال برای توقیف و مستثنیات دین

اگر زوج قصد پرداخت مهریه را نداشته باشد یا نتواند اعسار خود را ثابت کند، زوجه می تواند درخواست توقیف اموال وی را بدهد. در این مرحله، زوج نیز می تواند اموال خود را برای توقیف معرفی کند. این اقدام باید با صداقت و شفافیت کامل انجام شود تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.

اموالی که قابل توقیف هستند:

• اموال منقول (مانند خودرو، موجودی حساب های بانکی، سهام، حقوق و مزایا).
• اموال غیرمنقول (مانند املاک، آپارتمان، زمین).

مستثنیات دین: بر اساس قانون، برخی اموال تحت هیچ شرایطی قابل توقیف برای پرداخت بدهی (از جمله مهریه) نیستند؛ این ها به عنوان شناخته می شوند و شامل موارد زیر هستند:

1. منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه (زوج) و خانواده او باشد.
2. اثاثیه مورد نیاز و ضروری زندگی که برای رفع حوائج اساسی محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است.
3. آذوقه به میزان نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل او برای مدتی که عرفاً ذخیره می شود.
4. کتاب ها و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق، متناسب با شخصیت و شأن آن ها.
5. وسایل و ابزار کسب و کار پیشه وران، کشاورزان و سایر افراد که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
6. تلفن مورد نیاز فرد مدیون.
7. مبلغی که مستأجر به عنوان ودیعه یا رهن به موجر پرداخت می کند، مشروط بر اینکه عین مستأجره بالاتر از شأن مستأجر نباشد و بدون پرداخت این مبلغ مستأجر دچار عسر و حرج شود.

عواقب عدم اقدام به موقع یا فرار از دین

عدم واکنش مناسب و به موقع زوج به ابلاغیه اجراییه مهریه، می تواند پیامدهای قانونی جدی و متعددی را به دنبال داشته باشد که زندگی فرد را تحت الشعاع قرار می دهد:

• توقیف اموال و دارایی ها: پس از انقضای مهلت های قانونی و عدم پرداخت مهریه یا ارائه دادخواست اعسار، زوجه می تواند از طریق مراجع قضایی یا اجرای ثبت، درخواست توقیف اموال زوج را مطرح کند. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، حقوق ماهانه (با رعایت سقف قانونی)، املاک، خودرو و سایر دارایی های منقول و غیرمنقول باشد.
• ممنوع الخروج شدن زوج: در صورت عدم پرداخت مهریه یا عدم ارائه تضامین کافی، زوجه می تواند از مرجع قضایی درخواست ممنوع الخروجی زوج را مطرح کند. این امر به معنای ممنوعیت سفر زوج به خارج از کشور تا زمان تسویه حساب یا ارائه تضامین معتبر است.
• صدور حکم جلب: در خصوص مهریه تا سقف یا معادل آن، در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب زوج را بنماید. این حکم می تواند منجر به بازداشت و حبس زوج شود تا زمانی که تکلیف مهریه مشخص گردد یا اعسار وی اثبات شود. برای مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه، ضمانت اجرای کیفری (حکم جلب) وجود ندارد، اما همچنان امکان پیگیری حقوقی برای وصول مابقی مهریه فراهم است.
• پیامدهای قانونی انتقال اموال پس از ابلاغ اجراییه (جرم فرار از دین): هرگونه اقدام زوج برای انتقال یا مخفی کردن اموال خود پس از ابلاغ اجراییه مهریه، با هدف فرار از پرداخت دین، جرم محسوب می شود. این اقدام تحت عنوان قابل پیگرد قانونی است و می تواند مجازات های مالی و حتی حبس را برای زوج به دنبال داشته باشد. دادگاه در صورت اثبات سوءنیت، معامله انجام شده را باطل اعلام کرده و مجازات متناسب را تعیین می کند.

اقدامات قانونی زوجه (زن) پس از ابلاغ اجراییه مهریه

پس از صدور و ابلاغ اجراییه مهریه به زوج، زوجه نیز باید مراحل مشخصی را برای پیگیری و وصول مهریه خود طی کند. این اقدامات شامل پیگیری وضعیت پرونده، شناسایی اموال و درخواست توقیف آن ها می شود.

پیگیری وصول مهریه: گام های عملی پس از ابلاغ به زوج

زوجه می تواند با انجام اقدامات زیر، روند وصول مهریه را پس از ابلاغ اجراییه به زوج پیگیری کند:

1. پیگیری وضعیت پرونده از طریق سامانه ثنا: زوجه می تواند با مراجعه به سامانه ثنا و ورود به حساب کاربری خود، وضعیت ابلاغ اجراییه به زوج و اقدامات انجام شده در پرونده را مشاهده و پیگیری کند.
2. اهمیت معرفی اموال زوج به اداره ثبت یا دادگاه: اگر زوجه از اموال و دارایی های زوج اطلاع دارد، بسیار مهم است که این اطلاعات را به اداره ثبت (در صورت مطالبه از ثبت) یا به واحد اجرای احکام دادگاه (در صورت مطالبه از دادگاه) معرفی کند تا نسبت به توقیف آن ها اقدام شود.
3. درخواست ممنوع الخروجی زوج: زوجه می تواند با ارائه درخواست به مرجع قضایی، ممنوع الخروجی زوج را مطالبه کند. این اقدام به منظور جلوگیری از خروج زوج از کشور و تضمین حقوق زوجه برای وصول مهریه انجام می شود.
4. درخواست توقیف اموال و دارایی ها: زوجه می تواند با معرفی اموال زوج (اعم از حساب های بانکی، حقوق، املاک، خودرو و …) درخواست توقیف آن ها را ارائه دهد. این توقیف به معنای جلوگیری از هرگونه نقل و انتقال یا تصرف در این اموال تا زمان پرداخت مهریه است.
5. مراحل ارزیابی اموال و حراج: در صورتی که اموال توقیف شده به صورت نقدی نباشند (مانند ملک یا خودرو)، این اموال توسط کارشناسان رسمی دادگستری ارزیابی شده و در صورت لزوم از طریق حراج عمومی به فروش می رسند تا مبلغ حاصل از آن صرف پرداخت مهریه شود.
6. صدور گواهی دعوی برای پیگیری از طریق دادگاه: بر اساس ، اگر زوجه مهریه خود را از طریق اجرای ثبت مطالبه کرده و پس از دو ماه مالی از زوج شناسایی نشود یا در مدت شش ماه نتیجه ای حاصل نگردد، می تواند درخواست صدور نماید. این گواهی به زوجه امکان می دهد تا ادامه پیگیری مهریه را از طریق دادگاه خانواده انجام دهد و پرونده از اجرای ثبت به دادگاه منتقل شود.

تفاوت اجراییه مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در مراحل اجرا

نحوه مطالبه و اجرای مهریه بسته به نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) می تواند متفاوت باشد:

• مهریه عندالمطالبه: در این نوع مهریه، زوجه به محض وقوع عقد، مالک تمام مهریه است و می تواند در هر زمان آن را مطالبه کند. برای اجراییه، نیازی به اثبات تمکن مالی زوج نیست و صرفاً با درخواست زوجه، اجراییه صادر می شود. در صورت عدم پرداخت، می توان اموال زوج را توقیف کرد و تا سقف ۱۱۰ سکه، حکم جلب صادر نمود.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی زوج است. زوجه برای مطالبه و اجرای مهریه باید ابتدا تمکن مالی زوج را در دادگاه اثبات کند. این مرحله می تواند زمان بر باشد و نیازمند ارائه مستنداتی از وضعیت مالی زوج از سوی زوجه است. تا زمانی که تمکن مالی زوج اثبات نشود، نمی توان حکم به پرداخت مهریه را به مرحله اجرا درآورد.

هزینه ها و مدت زمان تقریبی وصول مهریه

وصول مهریه، فرآیندی است که علاوه بر پیچیدگی های حقوقی، شامل هزینه هایی نیز می شود و مدت زمان آن متغیر است:

• هزینه ها:
  • هزینه دادرسی: در صورت مطالبه از طریق دادگاه، زوجه باید درصدی از ارزش مهریه را به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند (معمولاً ۳.۵ درصد).
  • حق الاجرا: در صورت مطالبه از طریق اجرای ثبت، ۵ درصد از ارزش مهریه به عنوان حق الاجرا دریافت می شود که پرداخت آن بر عهده زوج است، اما در ابتدا ممکن است زوجه مجبور به پرداخت آن شود و سپس از زوج مطالبه کند.
  • هزینه های کارشناسی: در صورت نیاز به ارزیابی اموال، هزینه های کارشناسی نیز باید پرداخت شود.
• مدت زمان تقریبی: مدت زمان وصول مهریه بستگی به عوامل متعددی دارد، از جمله:
  • آیا زوج اموالی برای توقیف دارد یا خیر.
  • سرعت عمل زوجه در پیگیری پرونده.
  • حجم پرونده های مشابه در مراجع قضایی.
  • پیچیدگی پرونده و احتمال اعتراضات زوج.

  به طور کلی، فرآیند صدور اجراییه مهریه معمولاً چند روز تا یک هفته زمان می برد، اما وصول کامل مهریه، به ویژه در پرونده های پیچیده یا در صورت عدم وجود اموال مشخص، ممکن است بین چند ماه تا حتی چندین سال به طول انجامد.

بخشنامه ۱۴۰۳ و تاثیر آن بر فرآیند اجراییه مهریه

بخشنامه ۱۴۰۳ قوه قضاییه تغییرات مهمی در نحوه مطالبه مهریه ایجاد کرده است. بر اساس این بخشنامه و با هدف اجرای ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنجم توسعه، دادگاه ها دیگر اجازه ندارند بدون تماس اولیه با اداره ثبت، درخواست های مربوط به مهریه را بپذیرند. این بدان معناست که:

• اولین قدم برای دریافت مهریه: زوجه ابتدا باید به دفتر ثبت ازدواجی که عقد در آن ثبت شده است، مراجعه کرده و درخواست اجراییه مهریه را مستقیماً به دفتر ثبت ارائه دهد.
• نقش دفاتر ثبت: دفاتر ثبت پس از دریافت درخواست، مراحل اجرایی اولیه شامل ارسال ابلاغیه به زوج و تلاش برای شناسایی و توقیف اموال وی (از طریق استعلام از نهادهایی مانند پلیس راهور و بانک ها) را آغاز می کنند.
• صدور گواهی دعوی برای دادگاه: تنها در صورتی که پس از گذشت دو ماه مالی از زوج شناسایی نشود یا در مدت شش ماه نتیجه ای در اجرای ثبت حاصل نگردد، زوجه می تواند از دفتر ثبت درخواست نموده و با این گواهی به دادگاه مراجعه کند تا پیگیری پرونده از طریق مراجع قضایی ادامه یابد.

این تغییر با هدف کاهش بار کاری دادگاه ها و تسهیل فرآیند مطالبه مهریه از طریق یک مسیر مشخص و منظم تر صورت گرفته است.

مقایسه روش های مطالبه مهریه: دادگاه یا اجرای ثبت؟

همانطور که اشاره شد، زوجه برای مطالبه مهریه دو مسیر اصلی دارد: دادگاه خانواده یا اجرای ثبت. انتخاب هر یک از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارد که باید با توجه به شرایط پرونده، وضعیت مالی زوج و انتظارات زوجه در نظر گرفته شود.

مزایا و معایب هر روش در مرحله اجرا

در جدول زیر، مقایسه ای بین روش مطالبه مهریه از طریق دادگاه و اجرای ثبت ارائه شده است:

ویژگی	مطالبه از طریق دادگاه	مطالبه از طریق اجرای ثبت
سرعت فرآیند	معمولاً زمان برتر (نیاز به تشکیل جلسات دادرسی)	سریع تر در مراحل اولیه (بدون نیاز به دادرسی قضایی)
هزینه ها	هزینه دادرسی (۳.۵٪ ارزش مهریه)	۵٪ حق الاجرا (بر عهده زوج، اما ابتدا توسط زوجه پرداخت می شود)
نیاز به وکیل	ضروری، به دلیل پیچیدگی های حقوقی	کمتر ضروری، اما توصیه می شود
امکان ممنوع الخروجی	پس از قطعیت حکم و صدور اجراییه	امکان پذیر در مراحل اولیه تشکیل پرونده
محدودیت سقف مهریه	برای تمامی میزان مهریه (اما جلب کیفری فقط تا ۱۱۰ سکه)	برای تمامی میزان مهریه
تاثیر نرخ روز سکه	دادگاه قیمت زمان اجرای حکم را ملاک قرار می دهد	اجرای ثبت افزایش قیمت را ملاک عمل قرار نمی دهد مگر اینکه پرونده به دادگاه ارجاع شود
امکان توقیف اموال	با حکم دادگاه، از جمله حقوق و مزایا	توقیف اموال، از جمله حقوق و مزایا (با محدودیت هایی)
انتقال به دادگاه	مستقیماً در دادگاه آغاز می شود	در صورت عدم حصول نتیجه پس از ۶ ماه، با گواهی دعوی به دادگاه منتقل می شود.

تاثیر نرخ روز سکه بر مهریه نقدی

یکی از دغدغه های اصلی در مطالبه مهریه، به خصوص در مهریه هایی که به صورت سکه یا طلا تعیین شده اند، نوسانات نرخ ارز و طلا است. قانونگذار برای حمایت از حقوق زوجه در برابر تورم، راه حل هایی پیش بینی کرده است:

• در صورتی که مهریه وجه نقد باشد، طبق قانون به محاسبه و پرداخت خواهد شد. این بدان معناست که زوج مکلف است مهریه را به ارزش روز پرداخت کند، نه به ارزش زمان عقد.
• ملاک محاسبه نرخ روز، توسط شوهر است، نه تاریخ اقامه دعوی یا تقدیم دادخواست مهریه. این امر به زوجه کمک می کند تا در برابر افت ارزش پول، متضرر نشود.
• اگر زوج فوت کند و مهریه همسرش وجه نقد باشد، مهریه تا به نرخ روز محاسبه می شود.

نکات مهم و توصیه های حقوقی برای زوج و زوجه

فرآیند حقوقی مطالبه و اجرای مهریه، پیچیدگی های خاص خود را دارد. توجه به نکات زیر می تواند به هر دو طرف در پیمودن این مسیر کمک کند.

اهمیت مشاوره و کمک از وکیل متخصص خانواده

پیچیدگی های قوانین خانواده، نوسانات بخشنامه ها و رویه های قضایی، لزوم مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده را بیش از پیش نمایان می سازد. وکیل می تواند:

• مسیر قانونی مناسب را (دادگاه یا اجرای ثبت) با توجه به شرایط پرونده شما پیشنهاد دهد.
• در جمع آوری و تنظیم مدارک لازم به شما کمک کند.
• از حقوق شما در مراجع قضایی دفاع کند.
• در نگارش دادخواست ها و لوایح حقوقی، دقت لازم را به عمل آورد.
• در مراحل شناسایی اموال، ممنوع الخروجی، و توقیف اموال راهنمایی و اقدام کند.
• با توجه به تجربه و دانش حقوقی خود، روند کار را تسریع بخشیده و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند.

جمع آوری و حفظ دقیق مدارک

مدارک، اساس هر پرونده حقوقی هستند. حفظ و جمع آوری دقیق آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است:

• مهمترین سند برای اثبات مهریه.
• تمامی ابلاغیه های دریافتی از سامانه ثنا یا مامور ابلاغ.
• شناسنامه و کارت ملی.
• (در صورت اطلاع از اموال زوج) شامل اسناد ملک، خودرو، حساب های بانکی و…
• (برای زوج) رسیدهای پرداخت قبلی مهریه.
• (برای زوج در صورت درخواست اعسار) گواهی شهود در مورد وضعیت مالی.

آشنایی با سامانه ثنا برای پیگیری الکترونیکی

سامانه ثنا (ثبت نام الکترونیک قضایی) ابزاری کارآمد برای پیگیری الکترونیکی پرونده های قضایی است. با ثبت نام در این سامانه و احراز هویت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، می توانید به اطلاعات پرونده خود دسترسی پیدا کرده و از تمامی ابلاغیه ها و مراحل رسیدگی مطلع شوید. این سامانه به کاهش مراجعات حضوری و تسریع در فرآیندهای قضایی کمک شایانی می کند. نحوه پیگیری درخواست مهریه در سامانه ثنا به این صورت است که پس از ورود به سایت adliran.ir و انتخاب گزینه اطلاع رسانی برای اشخاص، با وارد کردن کد ملی و رمز عبور موقت، می توان لیست پرونده های مرتبط و جزئیات آن ها را مشاهده کرد.

قوانین جدید مهریه و سقف ۱۱۰ سکه

بر اساس قوانین جدید خانواده، برای اعمال ضمانت اجرای کیفری (یعنی صدور حکم جلب و بازداشت زوج) تعیین شده است. این بدان معناست که اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، زوجه تنها می تواند ۱۱۰ سکه یا معادل آن را از طریق حکم جلب پیگیری کند و برای مابقی آن، صرفاً پیگیری های حقوقی (توقیف اموال) امکان پذیر است و حکم جلب صادر نخواهد شد. این قانون با هدف کاهش فشار بر زوجین و تعدیل مسائل مربوط به مهریه تصویب شده است.

انتقال اموال بعد از ابلاغ اجراییه (فرار از دین)

تأکید می شود که هرگونه اقدام زوج برای انتقال اموال خود به نام دیگری پس از ابلاغ اجراییه مهریه، با هدف جلوگیری از توقیف و پرداخت مهریه، به شدت توصیه نمی شود. این عمل محسوب می شود و در صورت اثبات سوءنیت، می تواند برای زوج مجازات هایی از جمله حبس را به همراه داشته باشد. دادگاه در چنین مواردی می تواند معامله انجام شده را باطل اعلام کند و اموال را به وضعیت قبل بازگرداند.

شرایط مهریه و الزامات قانونی آن

مهریه به عنوان یک حق مالی برای زن، دارای شرایط و ویژگی های خاصی است که در زمان تعیین آن باید مورد توجه قرار گیرد تا از نظر قانونی صحیح و قابل مطالبه باشد. عدم رعایت این شرایط می تواند اعتبار مهریه را تحت الشعاع قرار دهد.

ویژگی های مال مورد مهریه از نظر شرعی و قانونی

مالی که به عنوان مهریه تعیین می شود، باید دارای ویژگی های مشخصی باشد:

• مهریه باید دارای ارزش مالی باشد و بتوان آن را خرید و فروش کرد. مثلاً هوا یا آب دریا که فاقد ارزش مالی در بازار هستند، نمی توانند موضوع مهریه قرار گیرند.
• زن باید این امکان را داشته باشد که پس از اجرای عقد، آن مال را به مالکیت خود درآورد. به بیان دیگر، از نظر شرعی و قانونی قابل نقل و انتقال باشد، مانند املاک، سکه، یا پول. مواردی مانند موقوفات یا جاده های عمومی که قابلیت تملک شخصی ندارند، نمی توانند مهریه واقع شوند.
• مالی که به عنوان مهریه تعیین می شود، باید به شوهر تعلق داشته باشد. تعیین مال شخص ثالث بدون اجازه او به عنوان مهریه صحیح نیست.
• مقدار، جنس و وصف مال باید مشخص باشد تا ابهامی در آن وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، اگر مهریه طلا باشد، باید وزن و عیار آن دقیقاً ذکر شود.
• مال مورد مهریه باید از نظر عرفی و قانونی پذیرفته شده باشد. تعیین مواردی مانند مواد مخدر یا مشروبات الکلی به عنوان مهریه، به دلیل غیرقانونی بودن، اعتبار ندارد.
• شوهر باید امکان تسلیم آن مال را به زن داشته باشد. اگر مالی قابل تحویل نباشد، نمی تواند مهریه قرار گیرد.

اجرای مهریه در عقد موقت

در (صیغه)، مهریه نقش بسیار مهمی دارد و است؛ یعنی اگر در عقد موقت مهریه تعیین نشود، عقد باطل است. با این حال، نحوه مطالبه و اجرای مهریه در عقد موقت دارای نکاتی است:

• مهریه مندرج در (حتی اگر سند عادی باشد) در هر صورت از طریق دادگاه قابل مطالبه است.
• زوجه در عقد موقت، چه تمکین کرده باشد و چه نکرده باشد، در هر صورتی حق مطالبه مهریه را دارد.
• برای اجرای مهریه از طریق ، نیاز به سند رسمی نکاح موقت است که کمتر رایج است؛ بنابراین، معمولاً مطالبه مهریه در عقد موقت از طریق دادگاه پیگیری می شود.

امکان گرفتن ضامن برای پرداخت مهریه

یکی از راه های تضمین پرداخت مهریه، در سند ازدواج است. در این حالت، در قسمت مهریه و توسط سردفتر ازدواج، با دریافت امضا از ضامن، نوشته خواهد شد که پرداخت مهریه توسط چه کسی (ضامن) ضمانت می شود.

این ضمانت می تواند به صورت نیز باشد. در ضمانت تضامنی، زن می تواند برای مطالبه مهریه هم به شوهر و هم به ضامن مراجعه کند. این امر به زوجه اطمینان خاطر بیشتری برای وصول مهریه می دهد و ریسک عدم پرداخت را کاهش می دهد.

نتیجه گیری

ابلاغ اجراییه مهریه، چه برای زوج و چه برای زوجه، مرحله ای حیاتی و پر چالش است که نیازمند آگاهی کامل و اقدامات حقوقی دقیق و به موقع است. زوج باید با اطلاع از مهلت های قانونی، گزینه هایی چون پرداخت، درخواست اعسار، اعتراض یا معرفی اموال را به دقت بررسی کرده و از عواقب عدم اقدام صحیح، از جمله توقیف اموال و ممنوع الخروجی، پرهیز کند. در مقابل، زوجه نیز باید مراحل پیگیری وصول مهریه را از طریق سامانه ثنا، معرفی اموال زوج و در صورت لزوم، درخواست گواهی دعوی برای ارجاع پرونده به دادگاه، با جدیت دنبال کند.

در تمام این فرآیند، نقش