خبرگزاری اسخاج، گروه استان ها – آزاده صفی: در دهه های اخیر با گسترش شهرنشینی و از بین رفتن بافت سنتی شهر همدان شاهد فراموش شدن محلات قدیمی بودیم، محلاتی که بخشی از هویت مردم به شمار می رفتند و حتماً داستان های جذابی در سینه خود داشتند.
امروز از برخی از این محلات تنها نامی باقی مانده که حتی شاید به گوش کودکان و نوجوانان شهر نیز نرسیده باشد. مثلاً از محله ها و کوچه های حکمیخانه، چرچره، خانم دراز، فیل خانه و اتول فرانس تنها نامی باقی مانده و برای یافتن موقعیت جغرافیایی آنها باید پای صحبت های کهن سالان نشست یا در کتب همدان شناسی به دنبالشان گشت.
اما با وجود تخریب های که در محلات قدیمی همدان اتفاق افتاده هنوز هم در محله هایی مانند چمن کبابیان، چمن کلپا، محله جولان و محله حاجی ردپایی از هویت مردم شهر دیده می شود و اگر حفظ بناهای تاریخی و رونق گردشگری همدان از حد شعار فراتر رود می توان از آنها به عنوان جاذبه های بی نظیر گردشگری بهره برد.
شناخت، بررسی و راهکارهای حفظ محلات قدیمی همدان بهانه ای برای برگزاری نشست تخصصی محلات همدان با حضور چهره های سرشناس معماری، شهرسازی و همدان شناسی در دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا بود.
همدان در سالیان نه چندان دور 24 محله داشت
در این نشست علی جهان پور؛ همدان پژوه پیشکسوت بیان کرد: شش ویژگی در محلات قدیم همدان وجود داشته است که عبارتند از چشمه، چمن، بازارچه، حمام، مسجد و گورستان.
وی ادامه داد: دور چشمه و اطراف چمن در یک محله بازارچه ای ایجاد می شد که از نظر اقتصادی نقش زیادی داشت، هر محل یک حمام داشت، بعضی از محله ها دو حمام داشتند که یکی مختص بانوان بود و دیگری مخصوص آقایان.
جهان پور اضافه کرد: مسجد علاوه بر مکانی برای انجام فریضه نماز، محل اجتماعات بود و نقش بزرگی در انسجام مسایل اجتماعی محلات داشت، بنابراین بسیاری از مسایل اجتماعی و فرهنگی اهالی محل در مساجد مطرح و پیگیری می شد.
این نویسنده همدانی تصریح کرد: در گذشته هر یک از محلات همدان برای خود یک گورستان داشت و هر محل شبیه شهرچه بود و همه چیز را در خود داشت و محلی که یکی از این آیتم ها را در خود نداشت به نام محل شناخته نمی شد.
جهان پور با اشاره به اینکه همدان در سالیان نه چندان دور 24 محله داشت، افزود: محله کلپا یکی از محله های قدیمی همدان است که تقریباً نمرده و بقایای گذشته را دارد و در حال حاضر تنها چشمه و گورستان ندارد.
وی یادآور شد: در سال 1310 هجری شمسی مجلس شورای ملی مصوبه ای را تصویب کرد که طبق آن داخل شهرها و روستاها نباید متوفیان دفن شوند و به همین دلیل گورستان از محلات همدان جمع شد.
جهان پور ادامه داد: فرمانداری آن سال همدان تصمیم گرفت تمام گورستان های محلات را به اداره آموزش و پرورش و بهداری واگذار کند و به همین دلیل امروز بیشتر مدارس همدان در گورستان های قدیم بنا شده و این یکی از منحصر به فردترین کارهایی بود که همدان در آن سال انجام داد.
همدان منطقه ای دیرپا به قدمت حضور کاسی ها
در ادامه عباس زند دیگر همدان پژوه پیشکسوت با اشاره به اینکه شهر همدان منطقه ای دیرپا و محل کاسی ها بوده است، گفت: در قدیم همدان دو رود بزرگ الوسجرد و عباس آباد داشته و رودخانه کم آبی که از منطقه دیوین همدان سرچشمه می گرفته است .
وی با اشاره به اینکه متاسفانه امروز روی رودخانه ها پوشیده شده است، ادامه داد: رودخانه دره مرادبیگ آسیاب هایی داشت و نیاز مردم را تامین می کرد. آن زمان شهر همدان بین تپه پیسا، نقارخانه، سنگ شیر، مصلی و هگمتانه واقع شده بود.
زند با بیان اینکه بیش از 50 کاروانسراها در همدان وجود داشت که بعضی تخریب شده و برخی هنوز هم پابرجا هستند، اظهار کرد: اطراف شهر همدان یک دیوار بود و چند در که یکی از آنها در سنگ شیر بود و دیگری انتهای خیابان باباطاهر و گورستان همدان هم آنجا واقع شده بود.
ریشه نام محلات همدان چیست؟
اسماعیل قدکچی؛ نویسنده همدانی نیز در ادامه با اشاره به صحبت های دکتر پرویز اذکایی درباره همدان، بیان کرد: به قول ایشان همدان از دهکده ها تشکیل شده بود و هر محله در کنار خود باغات و گورستان داشت .
وی اظهار کرد: محلات همدان معمولاً نام خود را از اقوام، شغل اهالی یا ویژگی جغرافیایی محله گرفته بودند که نمونه آنها محله های قاشق تراش ها، جولان، پای مصلی، نظربیگ و کبابیان است.
قدکچی با اشاره به اینکه زمانی که کالاهای صنعتی به سرعت وارد کشور شد افراد به صادرات کالاهای خام و کشاورزی روی آورند، افزود: در دوران قاجار بیشترین کاروانسراها و بازارها در همدان ساخته شد اما امروز مشاغل فراموش شده و محلات تغییر زیادی کرده است.
اعتقاد به نظام محله وری 90 درصد از مشکلات جامعه را حل می کند
در ادامه حسن سجادزاده عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا بیان کرد: اگر به نظام محله وری اعتقاد داشته باشیم 90 درصد از مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از جمله مشکل ترافیک همدان حل می شود.
وی با بیان اینکه باید به اهلیت فضا و اهلیت مکان اهمیت دهیم، ادامه داد: در قدیم محله جایی بوده که اهلی ها را کنار هم قرار می داد اما هر چه از رویداد محله محوری جدا شدیم اهلی ها در یک محله کمتر شدند.
سجادزاده با اشاره به اینکه انسان ها هر جا همدیگر را بشناسند بیشتر احساس امنیت می کنند، افزود: محله ابتدا با اجتماع تعریف می شود سپس با کالبد، اگر اهلیت از بین برود کالبد دیگر کمکی نمی کند، بنابراین اول باید اهل محله را در آن محل نگاه داریم و بعد کالبد محله را ارتقا دهیم.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "محله های نیمه جان همدان در چند قدمی فراموشی – خبرگزاری اسخاج | اخبار ایران و جهان" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "محله های نیمه جان همدان در چند قدمی فراموشی – خبرگزاری اسخاج | اخبار ایران و جهان"، کلیک کنید.