نمونه شکایت ورود به عنف و ضرب و جرح

هنگامی که حریم امن منزل شخصی با زور و تهدید شکسته می شود و در پی آن به جسم و جان افراد نیز آسیب می رسد، این اتفاق نه تنها یک تعرض ساده، بلکه ترکیبی از دو جرم مهم و جدی در نظام حقوقی کشور است که نیازمند پیگیری قانونی دقیق و مستند است. این راهنما با هدف ارائه اطلاعات جامع و کاربردی و یک نمونه شکایت ورود به عنف و ضرب و جرح، به شما کمک می کند تا با آگاهی کامل از مراحل قانونی و نکات حقوقی، برای احقاق حقوق خود اقدام کنید و با ارائه یک شکواییه اصولی و کارآمد، فرآیند دادرسی را تسهیل بخشید.

اهمیت حریم خصوصی و تمامیت جسمانی در قانون

حق بر حریم خصوصی و امنیت جسمانی از اساسی ترین حقوق هر فرد در جامعه است که در قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران نیز به صراحت به آن پرداخته شده است. منزل و مسکن، پناهگاهی برای آرامش و آسایش افراد تلقی می شود و تعرض به آن، به مثابه برهم زدن امنیت روانی و فیزیکی ساکنان آن است.

تمامیت جسمانی نیز به معنای حق هر فرد بر حفظ سلامت بدن و دوری از هرگونه آسیب و جراحت است. قانون گذار با جرم انگاری اعمالی چون ورود به عنف و ضرب و جرح، نه تنها از حقوق فردی شهروندان دفاع می کند، بلکه با برخورد قاطع با متخلفان، به حفظ نظم عمومی و امنیت اجتماعی کمک شایانی می نماید. نادیده گرفتن این جرایم، نه تنها حق قربانی را تضییع می کند، بلکه می تواند به افزایش ناامنی و بی قانونی در جامعه دامن بزند و بستر را برای تکرار اینگونه اعمال فراهم آورد. از این رو، آگاهی از نحوه طرح شکایت و پیگیری حقوقی این جرایم، گامی ضروری برای هر شهروند است.

ورود به عنف چیست؟ تعریف، ارکان و مجازات آن

ورود به عنف جرمی است که با هدف حمایت از حریم خصوصی افراد در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است. شناخت دقیق این جرم، ارکان آن و مجازات های مربوطه برای هر فردی که مورد تعرض قرار گرفته یا قصد طرح شکایت را دارد، ضروری است.

تعریف قانونی ورود به عنف

بر اساس ماده 694 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، «هر کس در منزل یا مسکن دیگری به عنف یا تهدید وارد شود، به مجازات از سه ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکبان دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آن ها حامل سلاح باشد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می شوند.» در این ماده، واژه عنف به معنای استفاده از زور، قهر و غلبه، خشونت، یا تهدید برای ورود به ملک دیگری است. این زور می تواند فیزیکی باشد، مانند شکستن در یا هل دادن صاحبخانه، یا شامل تهدید به آسیب رساندن به خود فرد یا خانواده اش باشد.

منظور از منزل یا مسکن نیز محلی است که به صورت عرفی برای سکونت و آرامش افراد در نظر گرفته شده است، حتی اگر در زمان وقوع جرم کسی در آن حضور نداشته باشد. این تعریف شامل خانه، آپارتمان، ویلا، و هر فضایی که شخص به صورت دائم یا موقت در آن سکونت دارد، می شود.

ارکان تشکیل دهنده جرم ورود به عنف

برای تحقق جرم ورود به عنف، سه رکن اصلی باید وجود داشته باشد:

1. عنصر قانونی: این عنصر با وجود ماده 694 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) فراهم می شود که صراحتاً ورود به عنف را جرم انگاری کرده است.
2. عنصر مادی: شامل سه بخش اصلی است:
   • ورود به ملک دیگری: مرتکب باید وارد منزل یا مسکن دیگری شود. صرف تلاش برای ورود، بدون تحقق آن، این جرم را محقق نمی کند.
   • بدون رضایت صاحب یا متصرف: ورود باید بدون اجازه و رضایت قانونی صاحب یا متصرف ملک باشد. اگر ورود با فریب یا دروغ باشد، مصداق ورود به عنف نیست.
   • با توسل به عنف یا تهدید: این مهم ترین بخش عنصر مادی است. ورود باید با استفاده از زور فیزیکی، قهر و غلبه، یا تهدید به آسیب باشد. به عنوان مثال، شکستن قفل، هل دادن فرد برای ورود، یا تهدید به ضرب و جرح برای باز کردن در.
3. عنصر معنوی (سوءنیت): برای تحقق این جرم، مرتکب باید دارای سوءنیت باشد که شامل دو بخش است:
   • سوءنیت عام: مرتکب باید قصد انجام فعل ورود (یعنی ورود به منزل دیگری) را داشته باشد.
   • سوءنیت خاص: در این جرم، احراز سوءنیت خاص (مثل قصد هتک حرمت یا سرقت) الزامی نیست. صرف قصد ورود غیرقانونی با زور یا تهدید کافی است. با این حال، اگر ثابت شود که ورود با هدف کمک به دیگری یا نجات جان یک فرد بی گناه انجام شده، جرم محقق نمی شود.

تفاوت ورود به عنف با تجاوز به ملک غیر

گاهی اوقات ورود به عنف با جرم «تجاوز به ملک غیر» که در ماده 691 قانون مجازات اسلامی آمده است، اشتباه گرفته می شود. تفاوت اصلی آن ها در این است:

• ورود به عنف (ماده 694): مختص ورود به منزل یا مسکن است و حتماً باید با عنف یا تهدید همراه باشد. هدف اصلی این ماده حمایت از حریم خصوصی و آرامش سکونت گاه افراد است.
• تجاوز به ملک غیر (ماده 691): این ماده شامل ورود بدون اجازه به هرگونه ملک یا زمین دیگری (اعم از مسکونی، تجاری، زراعی، بایر و غیره) می شود. در این ماده، عنصر عنف همیشه شرط نیست، بلکه صرف ورود بدون اجازه کفایت می کند. همچنین، اگر فردی بدون اجازه وارد ملکی شود و پس از اخطار کتبی یا شفاهی مالک، حاضر به ترک آن نباشد و با قهر و غلبه در آن بماند، باز هم مشمول این ماده می شود.

مجازات تجاوز به ملک غیر نیز متفاوت است و معمولاً یک تا شش ماه حبس (برای حالت ساده) و یک تا سه سال حبس (برای حالت مشدد با دو نفر یا بیشتر و حمل سلاح) در نظر گرفته می شود.

مجازات ورود به عنف

مجازات جرم ورود به عنف بستگی به شرایط وقوع آن دارد:

• ورود به عنف ساده: در صورتی که متهم به تنهایی و بدون حمل سلاح به عنف وارد منزل یا مسکن دیگری شود، مجازات آن حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه است.
• ورود به عنف مشدد: اگر مرتکبین دو نفر یا بیشتر باشند و یا حداقل یکی از آن ها حامل سلاح باشد، مجازات تشدید شده و به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهند شد. این تشدید مجازات نشان از جدیت قانون گذار در برخورد با جرایمی است که امنیت بیشتری را تهدید می کنند.

آیا جرم ورود به عنف قابل گذشت است؟

بله، مطابق ماده 104 قانون مجازات اسلامی، جرم ورود به عنف جزء جرایم قابل گذشت محسوب می شود. این بدان معناست که:

• اگر شاکی (فرد قربانی) قبل از صدور حکم قطعی، از شکایت خود صرف نظر کند (گذشت نماید)، تعقیب کیفری متهم متوقف خواهد شد.
• در صورتی که حکم صادر شده و در حال اجرا باشد، گذشت شاکی می تواند منجر به توقف اجرای حکم شود.

این ویژگی به طرفین دعوا اجازه می دهد تا در صورت تمایل و توافق، با یکدیگر صلح و سازش کنند و به پرونده خاتمه دهند.

ضرب و جرح چیست؟ تعریف، ارکان و مجازات آن

ضرب و جرح از جمله جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد است که به طور مکرر در دادگاه ها و دادسراها مطرح می شود. این جرم، طیف وسیعی از آسیب های جسمانی، از کبودی ساده تا نقص عضو و از کارافتادگی را در بر می گیرد و قانون گذار برای هر یک از آن ها مجازات های مشخصی تعیین کرده است.

تعریف قانونی ضرب و جرح

در قانون مجازات اسلامی، تعریف مستقیمی از «ضرب» و «جرح» به صورت یکجا وجود ندارد، بلکه این دو مفهوم در کنار یکدیگر و در مواد مربوط به دیات و تعزیرات مورد اشاره قرار گرفته اند. به طور کلی، «ضرب» به هرگونه آسیب جسمانی گفته می شود که منجر به تغییرات داخلی در بدن شود و نمود خارجی آشکار (مانند خونریزی) نداشته باشد، مثل کبودی، کوفتگی یا درد بدون شکستگی استخوان. در مقابل، «جرح» به آسیب هایی اطلاق می شود که همراه با خونریزی، پارگی، بریدگی، شکستگی استخوان یا نقص عضو باشد و نمود خارجی قابل مشاهده داشته باشد.

مواد 614 تا 616 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) و همچنین بخش دیات قانون مجازات اسلامی، به طور مفصل به انواع و مجازات های این جرایم می پردازند.

انواع ضرب و جرح

ضرب و جرح از نظر عنصر معنوی و قصد مرتکب، به سه دسته اصلی تقسیم می شود:

1. ضرب و جرح عمدی: زمانی رخ می دهد که مرتکب با قصد ایراد صدمه بدنی، عملی را انجام دهد که منجر به ضرب یا جرح شود. این قصد می تواند نسبت به خود عمل (مثلاً قصد زدن) یا نسبت به نتیجه عمل (قصد شکستن استخوان) باشد.
2. ضرب و جرح شبه عمد: حالتی است که مرتکب قصد ایراد صدمه بدنی را ندارد، اما عملی را انجام می دهد که نوعاً موجب آسیب می شود، یا نسبت به نتیجه بی مبالاتی می کند. به عنوان مثال، پرتاب سنگی که قصد آسیب رساندن به کسی را ندارد، اما به سر فردی برخورد کرده و او را زخمی می کند.
3. ضرب و جرح خطای محض: در این حالت، مرتکب نه قصد عمل مجرمانه را دارد و نه قصد نتیجه آن را. به عنوان مثال، فردی در خواب یا در حین عملیات دفاع مشروع (که از حد تجاوز کند) به دیگری آسیب می رساند.

ارکان تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح

برای تحقق جرم ضرب و جرح، ارکان زیر لازم است:

1. عنصر قانونی: همانند ورود به عنف، این جرم نیز در قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات و دیات) جرم انگاری شده است.
2. عنصر مادی: شامل هرگونه فعل فیزیکی است که منجر به آسیب دیدن جسم دیگری شود. این فعل می تواند با استفاده از ابزار خاص (مانند چاقو، چوب) یا با دست و پا انجام شود. لازم نیست که فرد مستقیماً عمل جراحت را انجام دهد، بلکه تسبیب (فراهم آوردن مقدمات جرم) نیز می تواند شامل آن شود.
3. عنصر معنوی (سوءنیت): در ضرب و جرح عمدی، وجود سوءنیت ضروری است. این سوءنیت شامل:
   • سوءنیت عام: قصد انجام عمل فیزیکی (مثلاً قصد زدن).
   • سوءنیت خاص: قصد ایراد صدمه بدنی یا آگاهی از احتمال وقوع صدمه. در ضرب و جرح شبه عمد و خطای محض، این سوءنیت خاص وجود ندارد و ملاک مسئولیت، نوع فعل و نتایج آن است.

مجازات ضرب و جرح

مجازات ضرب و جرح بر اساس نوع آن (عمدی، شبه عمد، خطای محض) و شدت جراحات متفاوت است:

• قصاص: در ضرب و جرح عمدی، اگر جراحت وارده قابل قصاص باشد (مانند قطع عضو یا از بین بردن عضو)، شاکی حق قصاص دارد. البته قصاص شرایط خاصی دارد و در بسیاری از موارد به دلیل عدم امکان قصاص، دیه پرداخت می شود.
• دیه: برای جراحات عمدی که قصاص امکان پذیر نیست، و همچنین در موارد شبه عمد و خطای محض، مجازات به صورت پرداخت دیه خواهد بود. دیه مبلغی است که به عنوان جبران خسارت مادی به قربانی یا اولیای دم او پرداخت می شود. میزان دیه برای هر نوع جراحت در قانون مشخص شده است.
• حبس تعزیری: در مواردی که ضرب و جرح عمدی اتفاق افتاده و جراحات وارده موجب اخلال در نظم و امنیت جامعه شده یا به نحوی سلامت عمومی را به خطر انداخته باشد، علاوه بر دیه یا قصاص، مجازات حبس تعزیری نیز برای مرتکب در نظر گرفته می شود (مانند ماده 614 قانون مجازات اسلامی).

اهمیت گواهی پزشکی قانونی در جرم ضرب و جرح

یکی از مهم ترین و قوی ترین دلایل اثبات جرم ضرب و جرح، گواهی پزشکی قانونی است. این گواهی به طور دقیق نوع، شدت، محل، و زمان جراحات وارده را مشخص می کند و اطلاعات لازم را برای تعیین دیه و یا قصاص در اختیار قاضی قرار می دهد. مراجعه فوری به پزشکی قانونی پس از وقوع حادثه برای ثبت دقیق جراحات و جلوگیری از هرگونه ابهام، امری حیاتی است و می تواند نقش تعیین کننده ای در روند پرونده داشته باشد.

تحلیل حقوقی: وقوع همزمان ورود به عنف و ضرب و جرح

وقوع همزمان دو جرم ورود به عنف و ضرب و جرح، حالتی پیچیده تر از وقوع هر یک از آن ها به تنهایی است. در چنین شرایطی، متهم با اتهامات سنگین تری روبرو می شود و نحوه رسیدگی به پرونده نیز دارای ظرافت های خاصی است که شاکی باید از آن آگاه باشد.

چگونگی ارتباط این دو جرم در یک واقعه

در بسیاری از موارد، این دو جرم به صورت زنجیروار و در یک واقعه واحد رخ می دهند. به عنوان مثال، فردی با زور و تهدید وارد منزل دیگری می شود و پس از ورود، به صاحبخانه یا ساکنان حمله کرده و آن ها را مورد ضرب و جرح قرار می دهد. این دو عمل، هرچند ممکن است در یک بازه زمانی کوتاه اتفاق بیفتند، اما از نظر حقوقی دارای ارکان و ماهیت مستقل هستند.

ارتباط این دو جرم می تواند به صورت مستقیم باشد؛ یعنی ورود به عنف مقدمه ای برای ضرب و جرح باشد، یا اینکه ضرب و جرح ابزاری برای تسهیل ورود به عنف باشد (مثلاً با زدن فردی، وارد منزل او شوند). در هر حال، هر دو جرم به طور کامل محقق شده اند.

آیا این دو جرم مستقل محسوب می شوند یا یکی مقدمه دیگری است؟ (توضیح در مورد تعدد جرم)

از نظر حقوقی، ورود به عنف و ضرب و جرح، حتی اگر در یک واقعه و پشت سر هم اتفاق بیفتند، دو جرم مستقل با ارکان قانونی مجزا محسوب می شوند. هر یک از این جرایم، حقوق متفاوتی از قربانی را نقض می کنند؛ یکی حریم خصوصی و دیگری تمامیت جسمانی.

در چنین مواردی، قاعده «تعدد جرم» که در ماده 134 قانون مجازات اسلامی آمده است، اعمال می شود. طبق این ماده، اگر فردی مرتکب چند جرم شود که مجازات قانونی جداگانه دارند، برای هر یک از آن جرایم مجازات جداگانه تعیین می شود. به این معنا که دادگاه برای هر یک از جرایم ورود به عنف و ضرب و جرح، مجازات متناسب با آن را صادر خواهد کرد. در صورت تعدد جرم و اینکه مجازات ها از یک نوع نباشند (مثلاً یکی حبس و دیگری دیه باشد)، همه مجازات ها اجرا می شوند. اگر مجازات ها از یک نوع باشند، معمولاً مجازات اشد (شدیدترین مجازات) به همراه یک چهارم مجازات جرمی که شدیدتر نیست تعیین و اجرا می شود.

در پرونده هایی که ورود به عنف و ضرب و جرح به صورت همزمان رخ می دهند، معمولاً دادگاه هر دو جرم را به صورت جداگانه بررسی کرده و حکم صادر می کند. این موضوع، نشان دهنده اهمیت حقوقی حریم خصوصی و تمامیت جسمانی است و تأکید بر آن، از نقاط قوت شکواییه شما خواهد بود.

تأثیر جمع شدن این دو جرم بر مجازات و نحوه رسیدگی

جمع شدن ورود به عنف و ضرب و جرح نه تنها منجر به افزایش مجازات کلی متهم می شود، بلکه می تواند روند رسیدگی را نیز پیچیده تر کند و نیاز به ارائه ادله قوی تر برای هر دو جرم داشته باشد. برخی از تأثیرات عبارتند از:

• تشدید مجازات: همانطور که قبلاً ذکر شد، در ورود به عنف، اگر مرتکبین دو نفر یا بیشتر باشند و یا حامل سلاح باشند، مجازات تشدید می شود. حال اگر همین ورود به عنف مشدد با ضرب و جرح نیز همراه باشد، مجموع مجازات ها به مراتب سنگین تر خواهد بود.
• پیچیدگی دادرسی: قاضی باید به ارکان و ادله اثبات هر دو جرم توجه کند. این ممکن است به تحقیقات بیشتر و ارائه مدارک جامع تر نیاز داشته باشد.
• جنبه عمومی و خصوصی: ورود به عنف جرمی قابل گذشت است، اما ضرب و جرح عمدی (به خصوص با جراحات عمیق) دارای جنبه عمومی نیز هست. این بدان معناست که حتی با گذشت شاکی از ضرب و جرح، دادگاه همچنان می تواند به جنبه عمومی جرم رسیدگی کرده و مجازات تعزیری را اعمال کند، به ویژه اگر این عمل نظم عمومی را مختل کرده باشد.

بنابراین، در تنظیم شکواییه و پیگیری قضایی، باید به هر دو جنبه جرم به صورت کامل و دقیق اشاره شود و ادله اثبات برای هر یک از آن ها به وضوح ارائه گردد.

مراحل گام به گام تنظیم شکواییه ورود به عنف و ضرب و جرح

تنظیم یک شکواییه اصولی و جامع، اولین و مهم ترین گام در پیگیری حقوقی جرایم ورود به عنف و ضرب و جرح است. یک شکواییه خوب باید تمامی اطلاعات لازم را به صورت دقیق و مستند در اختیار مراجع قضایی قرار دهد تا روند رسیدگی به درستی آغاز شود.

تکمیل مشخصات شاکی و مشتکی عنه

در ابتدای شکواییه، لازم است اطلاعات هویتی و ارتباطی دقیق طرفین درج شود:

• شاکی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، جنسیت، دین، شغل، تلفن ثابت، تلفن همراه و آدرس دقیق پستی (شامل شهرستان، بخش، خیابان، کوچه، پلاک و کد پستی ده رقمی). این اطلاعات باید کاملاً صحیح و مطابق با اسناد هویتی باشند.
• مشتکی عنه (متهم): اگر متهم را می شناسید، همین اطلاعات (نام، نام خانوادگی، نام پدر، آدرس و غیره) را وارد کنید. اگر اطلاعات کامل نیست، تا حد امکان مشخصات ظاهری، نام مستعار، یا هر اطلاعات دیگری که به شناسایی او کمک می کند، ذکر شود (مثلاً: فردی با مشخصات ظاهری…). در صورت عدم شناسایی کامل، عبارت نامعلوم یا جهت شناسایی را درج کنید.
• وکیل/نماینده قانونی: اگر از طریق وکیل اقدام می کنید، مشخصات وکیل نیز باید درج شود.

تعیین دقیق موضوع شکایت

این بخش باید به وضوح و بدون ابهام، عنوان جرم یا جرایمی که قصد شکایت از آن ها را دارید، بیان کند. در این مورد، موضوع شکایت باید شامل هر دو جرم باشد: ورود به عنف به عنف منزل و ایراد ضرب و جرح عمدی. این عنوان، راهنمای اولیه دادسرا برای شروع تحقیقات خواهد بود.

تنظیم شرح واقعه به صورت دقیق و زمانی-مکانی

شرح واقعه، قلب شکواییه است و باید با جزئیات کامل و به ترتیب زمانی و مکانی اتفاقات رخ داده، نوشته شود. هرچه این بخش دقیق تر و مستندتر باشد، به قاضی در درک صحیح ماجرا کمک بیشتری می کند:

• تاریخ و ساعت دقیق وقوع جرم: ذکر دقیق روز، ماه، سال و ساعت تقریبی یا دقیق وقوع حادثه.
• محل دقیق وقوع جرم: آدرس کامل منزل (شهرستان، خیابان اصلی، کوچه فرعی، پلاک، واحد) که ورود به عنف در آن اتفاق افتاده است.
• شرح کامل و جزئیات چگونگی ورود به عنف: به وضوح توضیح دهید که چگونه متهم وارد منزل شما شده است. آیا درب شکسته شده؟ آیا با تهدید کلامی یا فیزیکی وارد شده؟ آیا از دیوار بالا رفته؟ آیا با هل دادن شما وارد شده؟ هرگونه اعمال خشونت آمیز یا تخریب مرتبط با ورود را ذکر کنید.
• شرح کامل جزئیات ضرب و جرح: دقیقاً بنویسید که چگونه ضرب و جرح آغاز شد، چه ابزاری (اگر از ابزاری استفاده شده) به کار رفته، نوع جراحات وارده چیست (کبودی، خونریزی، شکستگی، پارگی)، و کدام قسمت های بدن شما آسیب دیده است.
• ذکر شهود حاضر در صحنه: اگر شاهدانی در زمان وقوع جرم حضور داشته اند، نام، نام خانوادگی، شماره تماس و آدرس آن ها را (در صورت امکان) ذکر کنید. شهادت شهود از ادله بسیار قوی محسوب می شود.
• اشاره به اقداماتی که شاکی پس از واقعه انجام داده: ذکر کنید که پس از حادثه چه اقداماتی انجام داده اید. مثلاً: بلافاصله پس از حادثه با پلیس 110 تماس گرفتم، به پزشکی قانونی مراجعه کرده ام، از صحنه عکس یا فیلم تهیه کرده ام.

دلایل و ضمائم شکواییه

این بخش شامل مستنداتی است که ادعاهای شما را تأیید می کنند. ارائه هرچه بیشتر و قوی تر این ادله، به موفقیت پرونده شما کمک می کند:

• گواهی پزشکی قانونی: این گواهی برای اثبات ضرب و جرح و شدت آن ضروری است. (اصل یا کپی مصدق)
• شهادت شهود: در صورت وجود، لیست مشخصات و آدرس شهود را ضمیمه کنید یا در متن به آن اشاره نمایید.
• تصاویر/فیلم های دوربین مداربسته: اگر دوربین مداربسته در محل وجود داشته و صحنه وقوع جرم را ضبط کرده است، کپی آن را ضمیمه کنید.
• کپی اسناد هویتی: کپی کارت ملی و شناسنامه شاکی.
• استشهادیه محلی: در صورت امکان، از همسایگان یا افراد محلی که از وقوع حادثه مطلع هستند، استشهادیه کتبی تهیه کنید.
• مدارک اثبات مالکیت/تصرف ملک: کپی سند مالکیت یا اجاره نامه برای اثبات تصرف شما بر ملک.

ارجاع به مواد قانونی مربوطه

در پایان شرح واقعه و پس از ذکر ادله، به مواد قانونی که جرم ارتکابی مشتکی عنه را پوشش می دهند، اشاره کنید. برای این مورد، اشاره به ماده 694 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) برای ورود به عنف و مواد مربوط به ضرب و جرح عمدی (مانند ماده 614 قانون مجازات اسلامی و مواد مربوط به دیات) الزامی است.

درخواست تعقیب و مجازات مرتکب

شکواییه باید با یک درخواست صریح و واضح از دادستان محترم برای تعقیب کیفری و مجازات متهم مطابق با قوانین، به همراه مطالبه دیه و خسارات وارده، پایان یابد.

در نهایت، شکواییه باید توسط شاکی یا وکیل وی امضا و اثر انگشت زده شود.

نمونه شکواییه کامل ورود به عنف و ضرب و جرح

تنظیم یک نمونه شکایت ورود به عنف و ضرب و جرح که تمامی جزئیات لازم را پوشش دهد، به قربانیان این حوادث کمک می کند تا بدون سردرگمی، اولین گام قانونی خود را محکم بردارند. در ادامه یک نمونه شکواییه کامل با اطلاعات فرضی ارائه شده است:

بسمه تعالی

برگ شکوائیه

شاکی	مشتکی عنه (متهم)
نام: [نام شاکی]	نام: [نام مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی شاکی]	نام خانوادگی: [نام خانوادگی مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]
نام پدر: [نام پدر شاکی]	نام پدر: [نام پدر مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]
شماره ملی: [کد ملی شاکی]	شماره ملی: [کد ملی مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]
آدرس: [آدرس دقیق شاکی: استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، واحد]	آدرس: [آدرس دقیق مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]
تلفن همراه: [شماره تلفن شاکی]	تلفن همراه: [شماره تلفن مشتکی عنه یا ذکر نامعلوم]

موضوع شکایت: ورود به عنف به عنف منزل و ایراد ضرب و جرح عمدی

تاریخ وقوع جرم: [تاریخ کامل وقوع جرم به شمسی، به عنوان مثال: 1402/08/15] حوالی ساعت [ساعت دقیق یا تقریبی، به عنوان مثال: 22:30]

محل وقوع جرم: [آدرس دقیق منزل: استان، شهر، خیابان، کوچه، پلاک، واحد دقیق مورد تعرض]

دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان مربوطه]

با سلام و احترام؛

به استحضار عالی می رساند: اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی شاکی] در تاریخ [تاریخ وقوع جرم] حوالی ساعت [ساعت وقوع جرم] در منزل شخصی خود واقع در آدرس [آدرس دقیق محل وقوع جرم] مورد تعرض واقع شدم.

مشتکی عنه/مشتکی عنهم، آقای/آقایان [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه یا مشخصات ظاهری کامل و دقیق در صورت عدم شناسایی کامل، به عنوان مثال: فردی حدوداً 35 ساله، قد 175 سانتی متر، با لباس مشکی و کلاه کپی]، بدون هیچ گونه اجازه یا رضایت اینجانب و با توسل به زور و قهر و غلبه، ابتدا اقدام به تخریب درب ورودی منزل (شکستن قفل/لگد زدن به درب) نموده و سپس به عنف و تهدید [ذکر نوع تهدید، مثلاً: با فریاد و الفاظ رکیک یا با نشان دادن سلاح سرد] وارد حریم خصوصی و منزل مسکونی بنده گردیدند.

بلافاصله پس از ورود غیرقانونی و در داخل منزل، نامبرده/نامبردگان به اینجانب حمله ور شده و با استفاده از [شرح ابزار مورد استفاده در ضرب و جرح، مثلاً: مشت و لگد یا چاقو یا چوب] اقدام به ایراد ضرب و جرح عمدی نمودند. این حمله وحشیانه منجر به وارد آمدن جراحات متعدد از جمله [شرح دقیق نوع جراحات، مثلاً: شکستگی استخوان بینی، کبودی شدید در ناحیه صورت و دست چپ، و یک بریدگی عمیق در ساعد راست] در [محل های آسیب دیده بدن] گردید. بلافاصله پس از این حادثه، با اورژانس و نیروی انتظامی تماس گرفته شد و پس از اقدامات اولیه درمانی، جهت معاینه و تهیه گزارش دقیق جراحات به پزشکی قانونی مراجعه نمودم و گواهی پزشکی قانونی به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] نیز ضمیمه این شکواییه می گردد. همچنین، همسایگان [نام و نام خانوادگی شهود، در صورت وجود] نیز شاهد بخشی از وقایع بوده اند.

دلایل و ضمائم:

1. کپی مصدق کارت ملی و شناسنامه شاکی
2. گواهی پزشکی قانونی به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی]
3. شهادت شهود [ذکر نام و نام خانوادگی و آدرس کامل شهود، در صورت وجود]
4. فیلم های دوربین مداربسته (در صورت وجود و ارائه در قالب DVD یا فلش)
5. کپی سند مالکیت یا اجاره نامه ملک
6. استشهادیه محلی (در صورت وجود)

با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به ماده 694 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) بابت ورود به عنف، و ماده 614 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) به همراه مواد مربوط به دیات (مشتمل بر دیه جراحات وارده) بابت ایراد ضرب و جرح عمدی، از محضر محترم دادستان تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری، صدور حکم مجازات قانونی برای مشتکی عنه/مشتکی عنهم و همچنین جبران کلیه خسارات مادی و معنوی وارده از جمله دیه جراحات و خسارت تخریب اموال (در صورت وجود) را استدعا دارم.

محل امضاء – اثر انگشت شاکی

نحوه اثبات جرم ورود به عنف و ضرب و جرح در دادگاه

اثبات جرایم کیفری، به ویژه ورود به عنف و ضرب و جرح، نیازمند ارائه ادله و مستندات قوی و قابل قبول برای مراجع قضایی است. شاکی باید با جمع آوری صحیح و به موقع این ادله، به دادگاه در احراز حقیقت کمک کند.

نقش شهادت شهود

شهادت شهود عادل و مطلع، یکی از قوی ترین ادله اثبات دعوا در نظام حقوقی ایران است. اگر افرادی در زمان وقوع حادثه حضور داشته و شاهد ورود به عنف، اعمال خشونت آمیز یا ضرب و جرح بوده اند، شهادت آن ها می تواند نقش بسیار مهمی در اثبات جرم داشته باشد. ضروری است که شاکی مشخصات کامل شهود را در شکواییه ذکر کرده و آن ها را برای ادای شهادت به دادسرا یا دادگاه معرفی کند. شرایط قانونی برای شهادت (مانند تعداد شهود و عدالت آن ها) باید رعایت شود.

اهمیت گزارش پلیس و تحقیقات محلی

بلافاصله پس از وقوع حادثه، تماس با نیروی انتظامی و ثبت گزارش، از اقدامات حیاتی است. گزارش پلیس (110) و صورت جلسه ضابطین قضایی در محل وقوع جرم، شامل مشاهدات اولیه، اظهارات شاکی و متهم (در صورت حضور)، و بررسی شواهد فیزیکی (مانند تخریب درب)، مستندات رسمی و معتبری برای دادگاه محسوب می شوند. همچنین، تحقیقات محلی توسط ضابطین یا دستور قاضی، می تواند اظهارات همسایگان یا مطلعین را ثبت کرده و به روشن شدن ابعاد پنهان ماجرا کمک کند.

نقش گواهی پزشکی قانونی

برای اثبات جرم ضرب و جرح، گواهی پزشکی قانونی سند اصلی و غیرقابل انکار است. این گواهی به طور دقیق نوع، شدت، و محل جراحات وارده را توصیف می کند و اطلاعاتی را در مورد زمان تقریبی وقوع جراحات ارائه می دهد. مراجعه فوری به پزشکی قانونی پس از حادثه برای جلوگیری از بهبود یا محو شدن آثار جراحات، بسیار مهم است. گواهی پزشکی قانونی به قاضی کمک می کند تا میزان دیه یا امکان قصاص را به درستی تعیین کند و همچنین می تواند شواهد غیرمستقیمی برای اثبات وجود درگیری فیزیکی ارائه دهد که مکمل ادله دیگر باشد.

دلایل الکترونیکی (فیلم، صدا، پیامک)

در عصر حاضر، دلایل الکترونیکی نقش فزاینده ای در اثبات جرایم ایفا می کنند. فیلم های ضبط شده توسط دوربین های مداربسته (خانگی، مغازه ها یا عمومی)، صداهای ضبط شده از زمان حادثه، پیامک ها یا چت های تهدیدآمیز و حتی تماس های تلفنی ضبط شده، می توانند به عنوان قرائن و امارات قوی در دادگاه مورد استناد قرار گیرند. البته صحت و عدم دستکاری این گونه ادله باید توسط کارشناسان مربوطه تأیید شود.

علم قاضی

گاهی اوقات، هیچ یک از ادله فوق به تنهایی برای اثبات جرم کافی نیست، اما مجموعه قرائن، امارات، اظهارات متهم و شاکی، و سایر شواهد، به قدری قوی هستند که قاضی را به علم به وقوع جرم می رسانند. علم قاضی یکی از راه های اثبات جرم در قانون ایران است و می تواند بر اساس تحلیل منطقی و کنار هم گذاشتن تمامی شواهد موجود، حکم صادر کند.

نکات حقوقی مهم برای شاکیان

برای قربانیان ورود به عنف و ضرب و جرح، علاوه بر آگاهی از روند شکایت، رعایت برخی نکات حقوقی می تواند تأثیر بسزایی در موفقیت پرونده و احقاق حقوق آن ها داشته باشد.

اهمیت حفظ آرامش و جمع آوری ادله بلافاصله پس از وقوع جرم

پس از تجربه یک حادثه ناگوار مانند ورود به عنف و ضرب و جرح، حفظ آرامش دشوار است، اما بسیار حیاتی. در اولین فرصت ممکن و در صورت امکان، مراحل زیر را انجام دهید:

• تماس با پلیس: بلافاصله با شماره 110 تماس بگیرید و درخواست کمک و ثبت صورت جلسه کنید.
• عکس برداری و فیلم برداری: از صحنه وقوع جرم، تخریب ها، و جراحات وارده (قبل از هرگونه درمان یا پاک شدن آثار) عکس و فیلم تهیه کنید.
• مراجعه به پزشکی قانونی: در اسرع وقت به پزشکی قانونی مراجعه کنید تا جراحات شما به طور رسمی ثبت و مستند شود. این گواهی، مهم ترین مدرک شما در پرونده ضرب و جرح خواهد بود.
• یادداشت برداری: جزئیات حادثه، نام و مشخصات شهود، و هرگونه اطلاعات مرتبط را در دفتری یادداشت کنید تا چیزی از قلم نیفتد.

لزوم مراجعه به وکیل متخصص کیفری

مسائل حقوقی و قضایی، به ویژه در پرونده های کیفری، پیچیدگی های خاص خود را دارند. حضور یک وکیل متخصص کیفری می تواند چندین مزیت مهم داشته باشد:

• تنظیم شکواییه صحیح: وکیل با تجربه می تواند شکواییه ای کامل، جامع و مستدل تنظیم کند که تمامی ابعاد حقوقی جرم را پوشش دهد و از بروز اشتباهات جلوگیری کند.
• مشاوره حقوقی: وکیل می تواند در تمام مراحل پرونده، از جمع آوری ادله تا حضور در جلسات دادگاه، به شما مشاوره دهد.
• پیگیری پرونده: وکیل می تواند به صورت فعالانه پرونده را در دادسرا و دادگاه پیگیری کند و از اطاله دادرسی جلوگیری نماید.
• دفاع از حقوق موکل: وکیل با دانش حقوقی خود، بهترین دفاع را از حقوق شما انجام داده و اطمینان حاصل می کند که تمامی جنبه های پرونده به درستی مورد بررسی قرار گیرد.

مرور زمان در طرح شکایت

مهلت قانونی برای طرح شکایت از برخی جرایم، از جمله ورود به عنف، محدود است. بر اساس ماده 106 قانون مجازات اسلامی، در جرایم تعزیری قابل گذشت، شاکی باید ظرف مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم، شکایت خود را مطرح کند. در غیر این صورت، حق شکایت کیفری او ساقط می شود.

برای ضرب و جرح عمدی، اگرچه دارای جنبه عمومی است، اما برای مطالبه دیه یا قصاص، بهتر است در اسرع وقت اقدام شود. آگاهی از این مهلت ها برای جلوگیری از تضییع حقوق شما حیاتی است.

تأثیر گذشت شاکی

همان طور که گفته شد، ورود به عنف جرمی قابل گذشت است. این بدان معناست که اگر شاکی از شکایت خود صرف نظر کند، پرونده مختومه می شود. در مورد ضرب و جرح عمدی، اگرچه ممکن است جنبه عمومی جرم باقی بماند و دادگاه به آن رسیدگی کند، اما گذشت شاکی از جنبه خصوصی (قصاص یا دیه) می تواند تأثیر زیادی بر مجازات متهم (مانند تخفیف مجازات حبس تعزیری) داشته باشد.

تصمیم به گذشت، یک تصمیم شخصی و مهم است که باید با آگاهی کامل از تبعات حقوقی آن و در صورت لزوم با مشورت وکیل گرفته شود.

پیگیری شکایت در دادسرا و دادگاه

فرآیند دادرسی کیفری معمولاً در دو مرحله اصلی انجام می شود:

1. دادسرا (مرحله تحقیقات مقدماتی): شکواییه ابتدا به دادسرا ارسال می شود. بازپرس یا دادیار مسئول پرونده، تحقیقات لازم را انجام می دهند (از جمله استماع اظهارات شاکی و متهم، اخذ گواهی پزشکی قانونی، تحقیق از شهود، بررسی مدارک و ادله). در صورت احراز وقوع جرم و کافی بودن ادله، قرار جلب به دادرسی یا کیفرخواست صادر می شود.
2. دادگاه (مرحله رسیدگی و صدور رأی): پس از صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری صالح ارسال می شود. دادگاه پس از تشکیل جلسه رسیدگی، استماع دفاعیات طرفین و بررسی مجدد ادله، اقدام به صدور رأی (حکم بر محکومیت یا برائت) می نماید.

پیگیری مستمر پرونده در هر دو مرحله توسط شاکی یا وکیل وی، برای اطمینان از عدم اطاله دادرسی و رسیدگی کامل به تمامی جوانب پرونده ضروری است.

سوالات متداول

آیا برای ورود به عنف و ضرب و جرح باید دو شکایت جداگانه تنظیم کرد؟

خیر، در صورت وقوع همزمان این دو جرم، نیازی به تنظیم دو شکواییه جداگانه نیست. می توان هر دو جرم را در یک شکواییه واحد ذکر کرد. این کار باعث می شود پرونده به صورت یکپارچه و منسجم مورد رسیدگی قرار گیرد و از سردرگمی و اطاله دادرسی جلوگیری شود. در بخش موضوع شکایت باید به وضوح هر دو جرم ورود به عنف به عنف منزل و ایراد ضرب و جرح عمدی را قید کنید.

چه مدت پس از وقوع جرم می توان شکایت کرد؟

برای جرم ورود به عنف که جرمی قابل گذشت است، مهلت قانونی شکایت یک سال از تاریخ اطلاع شاکی از وقوع جرم است (ماده 106 قانون مجازات اسلامی). برای ضرب و جرح عمدی، اگرچه دارای جنبه عمومی است و دادسرا می تواند به آن رسیدگی کند، اما برای مطالبه دیه یا قصاص، توصیه می شود در اسرع وقت، به خصوص پس از دریافت گواهی پزشکی قانونی، اقدام به طرح شکایت نمایید تا آثار جرم محو نشود.

اگر متهم سلاح سرد داشته باشد، مجازات سنگین تر است؟

بله، در جرم ورود به عنف، اگر مرتکب یا یکی از مرتکبین حامل سلاح باشد، جرم مشدد محسوب شده و مجازات حبس آن از شش ماه تا سه سال خواهد بود که به مراتب سنگین تر از حالت ساده است. در مورد ضرب و جرح نیز، استفاده از سلاح (اعم از سرد یا گرم) می تواند از عوامل تشدیدکننده مجازات تعزیری باشد و قاضی را به صدور حکم سنگین تری ترغیب کند.

اگر ضرب و جرح منجر به جراحت عمیق یا نقص عضو شود، چه تفاوتی دارد؟

هرچه شدت جراحات وارده در ضرب و جرح بیشتر باشد و منجر به آسیب های جدی تری مانند نقص عضو، از بین رفتن منافع اعضا (مانند از دست دادن بینایی یا شنوایی)، یا جراحات عمیق شود، تبعات حقوقی آن سنگین تر خواهد بود. در این موارد، میزان دیه به طور قابل توجهی افزایش می یابد و در صورت عمدی بودن، امکان قصاص نیز فراهم می شود (البته با رعایت شرایط قانونی). همچنین، ممکن است مجازات حبس تعزیری نیز تشدید شود. گواهی پزشکی قانونی در این حالات اهمیت فوق العاده ای پیدا می کند.

در صورت عدم وجود شاهد، چگونه جرم را اثبات کنیم؟

حتی در صورت عدم وجود شاهد مستقیم، راه های دیگری برای اثبات جرم وجود دارد. می توانید به دلایل و قرائن زیر استناد کنید:

• اقرار متهم: اگر متهم در مراحل تحقیق یا دادرسی به ارتکاب جرم اقرار کند.
• گواهی پزشکی قانونی: برای اثبات ضرب و جرح.
• فیلم و عکس: تصاویر دوربین های مداربسته، یا عکس و فیلمی که بلافاصله پس از حادثه تهیه شده است.
• دلایل الکترونیکی: پیامک های تهدیدآمیز، تماس های ضبط شده.
• استشهادیه محلی: جمع آوری شهادت افراد محلی که از دعوا یا ورود غیرقانونی مطلع بوده اند.
• علم قاضی: مجموعه ای از قرائن و امارات که قاضی را به وقوع جرم مطمئن سازد.

آیا می توان مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کرد؟

بله، در جرایم تعزیری، قاضی با توجه به شرایط خاص متهم و پرونده، می تواند مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کند یا تخفیف دهد. این شرایط شامل مواردی مانند نداشتن سابقه کیفری، وضعیت مالی متهم، گذشت شاکی (به خصوص در جرایم قابل گذشت)، ابراز ندامت، و سایر جهات تخفیف قانونی است. این موضوع کاملاً به تشخیص و رأی دادگاه بستگی دارد.

تکلیف خسارات مالی ناشی از تخریب در حین ورود به عنف چیست؟

خسارات مالی ناشی از تخریب اموال (مانند درب، پنجره، اثاثیه) که در حین ورود به عنف رخ می دهد، یک جرم مستقل محسوب می شود (ماده 677 قانون مجازات اسلامی). شاکی می تواند ضمن همان شکایت ورود به عنف و ضرب و جرح، مطالبه خسارت ناشی از تخریب را نیز بنماید. دادگاه به این جنبه از پرونده نیز رسیدگی کرده و در صورت اثبات، حکم به جبران خسارت (توسط متهم) صادر خواهد کرد.

نتیجه گیری

ورود به عنف و ضرب و جرح، دو جرم جدی و مخرب هستند که امنیت حریم خصوصی و تمامیت جسمانی افراد را به خطر می اندازند. پیگیری قانونی این جرایم نه تنها حق مسلم هر قربانی است، بلکه نقشی حیاتی در حفظ نظم و امنیت اجتماعی ایفا می کند. آگاهی از مراحل دقیق تنظیم شکواییه، جمع آوری ادله، و شناخت نکات حقوقی مرتبط، از جمله مهلت قانونی شکایت و تأثیر گذشت شاکی، می تواند به شما در احقاق حقوق خود و دستیابی به عدالت کمک شایانی کند.

با استفاده از نمونه شکایت ورود به عنف و ضرب و جرح ارائه شده در این مقاله، شما می توانید با دقت و مستندات کافی، اولین گام را در مسیر قانونی بردارید. به خاطر داشته باشید که در مواجهه با این گونه پرونده های کیفری، مشورت و همراهی با یک وکیل متخصص کیفری می تواند راهگشا باشد و فرآیند دادرسی را برای شما تسهیل و تسریع نماید. حفظ آرامش، جمع آوری دقیق شواهد، و پیگیری قاطعانه، کلید موفقیت در این راه است.