معرفی شهر جایپور

برنامه ریزی برای سفر به هند این سرزمین پر رمز و راز و رنگارنگ بدون شک نیازمند شناخت دقیق مقاصد کلیدی آن است. در میان شهرهای بی شمار این کشور پهناور جیپور پایتخت ایالت باشکوه راجستان جایگاهی ویژه دارد. این شهر که به دلیل معماری خاص و رنگ غالب ساختمان هایش به «شهر صورتی» شهرت یافته یکی از اضلاع مثلث طلایی گردشگری هند را در کنار دهلی و آگرا تشکیل می دهد. اگر به دنبال تجربه ای غنی از تاریخ فرهنگ معماری و بازارهای پر جنب و جوش هستید شناخت جزئیات این شهر سلطنتی برای برنامه ریزی سفری به یادماندنی ضروری است. این مقاله به شما کمک می کند تا با ابعاد مختلف جیپور آشنا شوید و برای گشت و گذار در این نگین راجستان آماده شوید.

درباره جیپور

جیپور پایتخت ایالت وسیع و تاریخی راجستان در شمال غربی هند واقع شده و به عنوان یکی از پرجمعیت ترین شهرهای این ایالت شناخته می شود. این شهر که بخشی از مثلث طلایی گردشگری هند است دروازه ای کلیدی برای ورود به فرهنگ و تاریخ غنی راجستان محسوب می گردد. لقب «شهر صورتی» که به جیپور داده شده نه تنها به دلیل رنگ غالب ساختمان های منطقه قدیمی شهر است بلکه نمادی از مهمان نوازی سنتی مردم آن نیز به شمار می رود. جیپور با ترکیبی از معماری باشکوه بازارهای سنتی پر زرق و برق و فرهنگ زنده ای که در خیابان هایش جریان دارد تجربه ای منحصربه فرد را برای بازدیدکنندگان فراهم می آورد.

تاریخچه شهر جیپور

شهر جیپور در سال ۱۷۲۷ میلادی توسط مهاراجه سوای جای سینگ دوم فرمانروای وقت منطقه آمبر بنیان نهاده شد. دلیل اصلی انتقال پایتخت از آمبر به مکان فعلی جیپور رشد جمعیت و کمبود منابع آبی در پایتخت پیشین بود. جای سینگ دوم که خود علاقه مند به نجوم و شهرسازی بود این شهر را با کمک یک معمار برجسته بنگالی به نام وییدادار باهاچاریا و بر اساس اصول معماری باستانی هند (واستو شاسترا) و دانش نجوم برنامه ریزی کرد. این شهر اولین شهر برنامه ریزی شده در هند محسوب می شود که با شبکه ای منظم از خیابان ها و بلوک ها طراحی شده است. ساختار شهر در ابتدا به ۹ بلوک تقسیم شد که دو بلوک بزرگ تر به ساختمان های دولتی و کاخ ها و هفت بلوک دیگر به عموم مردم اختصاص یافت. دیوارهای مستحکم و دروازه های متعدد نیز برای تامین امنیت شهر در نظر گرفته شدند. در سال ۱۸۷۶ به مناسبت بازدید پرنس ولز (پادشاه ادوارد هفتم آینده) کل شهر قدیمی به رنگ صورتی مایل به قهوه ای رنگ آمیزی شد که از آن زمان به عنوان نمادی از مهمان نوازی باقی ماند و شهر را به «شهر صورتی» مشهور کرد. پس از استقلال هند در سال ۱۹۴۷ جیپور در سال ۱۹۴۹ به عنوان مرکز ایالت جدید راجستان معرفی شد و نقش اداری و سیاسی آن تثبیت گشت.

جغرافیا و جمعیت شهر جیپور

جیپور در قسمت شرقی ایالت راجستان در شمال غربی هند واقع شده و توسط تپه های آراوالی از سه جهت احاطه شده است. این موقعیت جغرافیایی نه تنها به زیبایی طبیعی شهر افزوده بلکه در گذشته نقش دفاعی نیز داشته است. شهرهای مهمی مانند الوار و سیکار در شمال آجر ناگور و سیکار در غرب آژمر ساوای مادوپور و تنک در جنوب و دواسا و بهارات پور در شرق جیپور را احاطه کرده اند که نشان دهنده موقعیت مرکزی آن در منطقه است. مساحت کلی منطقه جیپور حدود ۱۱,۱۱۷٫۸ کیلومتر مربع است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۱ جمعیت شهر جیپور بالغ بر ۳.۱ میلیون نفر بوده و آن را به دهمین شهر پرجمعیت هند تبدیل کرده است. رودخانه های اصلی منطقه شامل بنگانگا و سابی هستند که منابع آبی منطقه را تامین می کنند. وجود منابع آب زیرزمینی قابل توجه نیز برای تامین نیازهای شهر حیاتی است. تراکم جمعیت در مناطق شهری بالا بوده و بافت شهر ترکیبی از مناطق تاریخی برنامه ریزی شده و توسعه های جدیدتر است.

ادیان در جایپور هند

جیپور مانند بسیاری از شهرهای هند نمایانگر تنوع مذهبی این کشور است. اکثریت جمعیت شهر پیرو آیین هندو هستند که حدود ۷۷ درصد از ساکنان را تشکیل می دهند. پس از آن مسلمانان با حدود ۱۷ درصد دومین گروه مذهبی بزرگ را تشکیل می دهند. جامعه های مذهبی دیگری نظیر جینی ها (حدود ۴ درصد) مسیحیان (حدود ۰.۵ درصد) و پیروان سایر ادیان نیز در جیپور حضور دارند. این تنوع مذهبی در وجود معابد متعدد هندو مساجد کلیساها و سایر اماکن مذهبی در سراسر شهر منعکس شده است. همزیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان مختلف و مشارکت آن ها در جشنواره ها و رویدادهای فرهنگی بخشی از بافت اجتماعی غنی جیپور را تشکیل می دهد. این تنوع به جذابیت فرهنگی شهر افزوده و آن را به نمونه ای از همگرایی مذهبی در هند تبدیل کرده است.

جشنواره ها و فستیوال های جیپور

جیپور در طول سال میزبان جشنواره ها و فستیوال های متعددی است که ریشه در فرهنگ و سنت های غنی راجستان دارند و فرصت های بی نظیری برای تجربه فرهنگ محلی فراهم می کنند. جشنواره هایی مانند گانگار (Gangaur) و تیج (Teej) از مهم ترین رویدادها هستند. گانگار که در ماه مارس یا آوریل برگزار می شود به افتخار الهه گانگار (پارواتی) جشن گرفته می شود و شامل processions رنگارنگ با مجسمه های الهه رقص و موسیقی محلی است. تیج که در ماه جولای یا اوت برگزار می شود به استقبال فصل باران های موسمی می رود و توسط زنان با لباس های رنگارنگ رقص و آواز جشن گرفته می شود. این جشنواره ها نه تنها اهمیت مذهبی دارند بلکه نمایش های باشکوهی از هنر موسیقی رقص و لباس های سنتی راجستان هستند. علاوه بر جشنواره های مذهبی و فصلی جیپور به خاطر رویدادهای فرهنگی بین المللی مانند جشنواره ادبیات جیپور (Jaipur Literature Festival) نیز شهرت دارد که نویسندگان متفکران و علاقه مندان به ادبیات را از سراسر جهان جذب می کند. این فستیوال ها روح زنده و رنگارنگ جیپور را به نمایش می گذارند.

وضعیت آب و هوایی جیپور

جیپور دارای آب و هوای نیمه خشک است که با سه فصل اصلی مشخص می شود: تابستان موسمی و زمستان. فصل تابستان از اواخر ماه مارس آغاز شده و تا ژوئن ادامه دارد. این دوره بسیار گرم و خشک است با میانگین دمای روزانه که اغلب از ۳۵ درجه سانتی گراد فراتر می رود و در ماه های می و ژوئن می تواند به ۴۰ تا ۴۵ درجه سانتی گراد نیز برسد. هوای گرم و آفتاب شدید در این ماه ها می تواند گشت و گذار در فضای باز را چالش برانگیز کند. فصل موسمی معمولاً از اواخر ژوئن آغاز شده و تا سپتامبر ادامه می یابد. در این دوره شهر بارندگی دریافت می کند که میانگین سالانه آن بیش از ۵۰۰ میلی متر است. بارندگی ها می توانند باعث کاهش موقتی دما و افزایش رطوبت شوند اما اغلب به صورت رگبارهای شدید و کوتاه مدت هستند. فصل زمستان از نوامبر تا فوریه دلپذیرترین زمان سال است. دما معتدل بوده و میانگین آن بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد در طول روز متغیر است. شب ها می تواند خنک تر باشد به خصوص در دسامبر و ژانویه که سردترین ماه ها هستند و دما ممکن است بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتی گراد کاهش یابد. گاهی اوقات امواج سرد باعث کاهش بیشتر دما و نزدیک شدن آن به نقطه انجماد می شوند اما به طور کلی هوا مطبوع و برای فعالیت های گردشگری ایده آل است.

زمان مناسب برای سفر به جیپور

با توجه به وضعیت آب و هوایی جیپور بهترین زمان برای سفر به این شهر فصل زمستان است که از ماه اکتبر یا نوامبر آغاز شده و تا ماه مارس ادامه می یابد. در این دوره هوا معتدل و دلپذیر است دما در طول روز بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد متغیر بوده و شب ها خنک تر می شود که برای گشت و گذار در جاذبه های تاریخی و فعالیت های فضای باز بسیار مناسب است. رطوبت هوا نیز در این ماه ها پایین است. سفر در فصل تابستان (آوریل تا ژوئن) به دلیل گرمای شدید و خشک توصیه نمی شود زیرا می تواند بازدید از اماکن تاریخی را دشوار کند. فصل موسمی (ژوئن تا سپتامبر) با وجود بارندگی ها ممکن است باعث اختلال در برنامه های سفر شود اگرچه باران می تواند گرمای هوا را کاهش دهد. بنابراین برای لذت بردن کامل از زیبایی ها و جاذبه های جیپور برنامه ریزی سفر در ماه های خنک تر سال یعنی پاییز و زمستان بهترین گزینه است.

راه های دسترسی به جیپور

جیپور به عنوان یکی از شهرهای اصلی و پایتخت ایالت راجستان دارای زیرساخت های حمل و نقل مناسبی است که دسترسی به آن را از سایر نقاط هند و حتی خارج از کشور آسان می کند.

فرودگاه جیپور

فرودگاه بین المللی جیپور (Jaipur International Airport) با کد یاتا JAI نزدیکترین فرودگاه به شهر است که خدمات پروازهای داخلی و بین المللی را ارائه می دهد. این فرودگاه دارای دو ترمینال اصلی است؛ ترمینال ۱ که عمدتاً برای پروازهای باری و چارتر استفاده می شود و ترمینال ۲ که به پروازهای داخلی و بین المللی مسافری اختصاص دارد. فرودگاه جیپور به شهرهای مهم هند مانند دهلی بمبئی کلکته چنای بنگلور و همچنین برخی مقاصد بین المللی ارتباط دارد. پس از رسیدن به فرودگاه مسافران می توانند از تاکسی ها خودروهای کرایه ای و سرویس های حمل و نقل آنلاین برای رسیدن به مرکز شهر یا هتل خود استفاده کنند. فاصله فرودگاه تا مرکز شهر حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر است و بسته به ترافیک طی کردن این مسیر حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می برد.

مترو

متروی جیپور یک سیستم حمل و نقل ریلی شهری است که به بهبود تردد در داخل شهر کمک می کند. فاز اول این سیستم که به خط صورتی (Pink Line) معروف است در سال ۲۰۱۵ افتتاح شد و بخش هایی از شرق به غرب شهر را پوشش می دهد. این خط از ایستگاه ماناساروار (Mansarovar) در جنوب غربی آغاز شده و تا ایستگاه باراپار (Badi Chaupar) در قلب شهر قدیمی امتداد می یابد و شامل چندین ایستگاه کلیدی در مسیر است. مترو گزینه ای سریع و مقرون به صرفه برای جابجایی در مسیرهای تحت پوشش خود به ویژه برای دسترسی به برخی از بازارهای قدیمی و مناطق مرکزی شهر فراهم می آورد. طرح هایی برای توسعه خطوط جدید و گسترش شبکه مترو در آینده وجود دارد که می تواند نقش آن را در حمل و نقل عمومی جیپور پررنگ تر کند.

علاوه بر فرودگاه و مترو جیپور از طریق شبکه ریلی و جاده ای نیز به خوبی به سایر نقاط هند متصل است. ایستگاه راه آهن اصلی جیپور (Jaipur Junction) یکی از ایستگاه های مهم در شبکه راه آهن هند است و قطارهای متعددی به صورت روزانه این شهر را به پایتخت دهلی بمبئی آگرا و بسیاری دیگر از شهرهای بزرگ و کوچک متصل می کنند. قطارهای لوکسی مانند «کاخ روی چرخ ها» (Palace on Wheels) نیز که تورهای گردشگری در راجستان ارائه می دهند در جیپور توقف دارند. از نظر جاده ای جیپور از طریق بزرگراه های ملی مانند NH 8 به دهلی و سایر شهرها متصل است. خدمات اتوبوس رانی دولتی (RSRTC) و شرکت های خصوصی نیز اتوبوس های منظم و راحتی را بین جیپور و شهرهای اطراف و ایالت های همسایه ارائه می دهند که گزینه ای محبوب برای سفر بین شهری به ویژه از شهرهای نزدیک تر است.

جاهای دیدنی جیپور

جیپور گنجینه ای از جاذبه های تاریخی فرهنگی و معماری است که بازدیدکنندگان را به خود جذب می کند. از قلعه های باشکوه بر فراز تپه ها گرفته تا کاخ های زیبا و رصدخانه های باستانی هر گوشه از این شهر داستانی برای گفتن دارد.

قلعه امبر جیپور

قلعه امبر (Amber Fort) که گاهی با نام عامر نیز شناخته می شود در فاصله حدود ۱۱ کیلومتری شمال شرقی جیپور واقع شده و یکی از باشکوه ترین و پربازدیدترین جاذبه های منطقه است. این قلعه که پیش از ساخت جیپور مقر اصلی فرمانروایان کاچواها بوده بر روی تپه ای مشرف به دریاچه مائوتا قرار دارد. ساخت قلعه در قرن شانزدهم آغاز شد و در طول چندین دهه توسط فرمانروایان مختلف تکمیل و گسترش یافت. معماری قلعه امبر ترکیبی چشم نواز از سبک های راجپوت (هندو) و مغول است. بخش های اصلی قلعه شامل دیوان عام (تالار عمومی) دیوان خاص (تالار خصوصی) شیش محل (تالار آینه) که با هزاران تکه آینه تزئین شده و سوخ نیواس (تالار لذت) که با سیستم خنک کننده طبیعی طراحی شده هستند. دسترسی به قلعه معمولاً با پای پیاده با جیپ یا تجربه ی به یادماندنی فیل سواری در مسیر شیب دار انجام می شود. چشم اندازهای اطراف قلعه به ویژه از بالای آن بسیار دیدنی هستند و عظمت تاریخ راجستان را به نمایش می گذارند.

کاخ شهر جیپور

کاخ شهر (City Palace) مجموعه ای سلطنتی است که در قلب شهر قدیمی جیپور واقع شده و ترکیبی از معماری راجپوت مغول و اروپایی را به نمایش می گذارد. این مجموعه وسیع توسط مهاراجه سوای جای سینگ دوم در زمان تأسیس شهر ساخته شد و بعدها توسط جانشینان او گسترش یافت. کاخ شهر شامل چندین بخش حیاط باغ و ساختمان های مختلف است. بخش هایی مانند چاندرا محل (Chandra Mahal) که همچنان محل اقامت خانواده سلطنتی است (بخشی از آن به موزه تبدیل شده) مبارک محل (Mubarak Mahal) که اکنون موزه ای شامل لباس ها و منسوجات سلطنتی است دیوان عام و دیوان خاص که تالارهای عمومی و خصوصی بوده اند و میدان پیتام نیواس چوک (Pritam Niwas Chowk) با دروازه های زیبا و نقاشی شده از مهم ترین قسمت های این مجموعه هستند. موزه کاخ شهر مجموعه ای غنی از سلاح ها لباس ها نسخ خطی و اشیاء هنری مربوط به دوران سلطنت راجپوت ها را در خود جای داده است. کاخ شهر نه تنها یک جاذبه تاریخی است بلکه پنجره ای به سبک زندگی و هنر درباری راجستان باز می کند.

هوا محل

هوا محل (Hawa Mahal) یا «کاخ بادها» یکی از نمادین ترین سازه های جیپور است که به دلیل نمای منحصر به فرد و پنجره های مشبک فراوانش شهرت دارد. این بنا در سال ۱۷۹۹ توسط مهاراجه سوای پرتاپ سینگ ساخته شد و در نزدیکی کاخ شهر قرار دارد. هدف اصلی از ساخت هوا محل فراهم کردن امکانی برای زنان دربار سلطنتی بود تا بتوانند از پشت پنجره های کوچک و مشبک (جروکاها) بدون دیده شدن توسط عموم جشنواره ها و رویدادهای خیابانی را تماشا کنند. نمای این بنای پنج طبقه از ماسه سنگ قرمز و صورتی ساخته شده و شبیه به تاج کریشنا یکی از خدایان هندو است. هوا محل بیش از ۹۵۰ پنجره کوچک دارد که علاوه بر امکان دیدن بیرون باعث تهویه طبیعی هوا در داخل بنا می شده و نام «کاخ بادها» را به آن داده است. این سازه به دلیل طراحی خلاقانه و هدف کاربردی اش نمونه ای برجسته از معماری راجپوت محسوب می شود و یکی از محبوب ترین نقاط دیدنی برای عکاسی در جیپور است.

جانتار مانتار جیپور

جانتار مانتار (Jantar Mantar) در جیپور یک مجموعه رصدخانه باستانی است که توسط مهاراجه سوای جای سینگ دوم در اوایل قرن هجدهم ساخته شد. او که به نجوم علاقه زیادی داشت پنج رصدخانه مشابه در شهرهای مختلف هند بنا کرد که جانتار مانتار جیپور بزرگترین و بهترین آن هاست. این مجموعه شامل مجموعه ای از ابزارهای عظیم الجثه و سازه های معماری است که برای اندازه گیری زمان پیش بینی حرکت ستارگان و سیارات تعیین نیمروز خورشیدی و سایر محاسبات نجومی طراحی شده اند. ابزارهایی مانند سمرات یانترا (بزرگترین ساعت آفتابی جهان) جای پراکاش یانترا و میسرا یانترا نمونه هایی از این ابزارها هستند که هر کدام کاربرد نجومی خاصی داشتند و دقت آن ها در زمان خود بسیار قابل توجه بوده است. جانتار مانتار جیپور به دلیل اهمیت تاریخی علمی و معماری اش در سال ۲۰۱۰ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد و نه تنها یک جاذبه گردشگری بلکه یادبودی از پیشرفت های علمی در هند باستان است.

معرفی برترین مراکز خرید جیپور

جیپور بهشتی برای علاقه مندان به خرید است و بازارهای سنتی و مراکز خرید مدرن آن تجربه ای متنوع را ارائه می دهند. بازارهای قدیمی شهر در منطقه صورتی قلب تپنده تجارت محلی هستند. بازار جوهری (Johari Bazaar) به دلیل جواهرات به خصوص جواهرات نقره و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی شهرت دارد. این بازار یکی از قدیمی ترین و بزرگترین بازارهای جواهرات در راجستان است. بازار باپو (Bapu Bazaar) و بازار نهرو (Nehru Bazaar) برای خرید منسوجات سنتی راجستان مانند پارچه های باندانی و بلاک پرینت لباس های محلی کفش های چرمی دست ساز (موجاری) و صنایع دستی دیگر محبوب هستند. بازار تریپولیا (Tripolia Bazaar) بیشتر برای خرید دستبند و فرش های محلی شناخته می شود. در این بازارها می توانید چانه زنی را تجربه کنید و با صنایع دستی اصیل راجستان آشنا شوید. علاوه بر بازارهای سنتی جیپور دارای مراکز خرید مدرن متعددی مانند ورلد ترید پارک (World Trade Park) و گاند لا چوک (Ganpati Plaza) است که فروشگاه های برندهای ملی و بین المللی رستوران ها و سینما را در خود جای داده اند و تجربه ای متفاوت از خرید را ارائه می دهند. خرید در جیپور فرصتی عالی برای تهیه سوغاتی های منحصر به فرد و آشنایی با هنرهای دستی منطقه است.

نقشه شهر جیپور

طراحی شهر جیپور بر اساس اصول علمی و مذهبی باستانی هند آن را به یکی از اولین شهرهای برنامه ریزی شده در این کشور تبدیل کرده است. نقشه اصلی شهر که توسط وییدادار باهاچاریا طراحی شد بر اساس یک شبکه منظم و بلوک بندی شده است که اصول واستو شاسترا را منعکس می کند. شهر قدیمی به ۹ بلوک مربع یا مستطیل شکل تقسیم شده که خیابان های اصلی پهن و موازی این بلوک ها را از هم جدا می کنند. دو بلوک از این ۹ بلوک بزرگتر بوده و به کاخ شهر و ساختمان های دولتی اختصاص یافته اند در حالی که هفت بلوک باقی مانده برای سکونت و بازارها در نظر گرفته شده اند. این ساختار شبکه ای مسیریابی در شهر قدیمی را نسبتاً آسان می کند. بازارهای اصلی مانند جوهری بازار باپو بازار و تریپولیا بازار در امتداد خیابان های اصلی در این بخش قرار دارند. جاهای دیدنی مهم مانند کاخ شهر هوا محل و جانتار مانتار نیز در نزدیکی یکدیگر در قلب شهر قدیمی واقع شده اند. خارج از دیوارهای شهر قدیمی توسعه های جدیدتر با طرح های متفاوت شکل گرفته اند اما منطقه تاریخی با این نقشه منظم و رنگ صورتی اش هویت اصلی جیپور را تشکیل می دهد و درک این چیدمان به گردشگران کمک می کند تا بهتر در شهر حرکت کنند و جاذبه ها را بیابند.

چرا جیپور شهر صورتی نامیده می شود؟

جیپور در سال ۱۸۷۶ به مناسبت بازدید شاهزاده ولز (پادشاه ادوارد هفتم آینده) به رنگ صورتی مایل به قهوه ای رنگ آمیزی شد تا نمادی از مهمان نوازی باشد. این سنت باقی ماند و شهر به «شهر صورتی» معروف شد.

واحد پول رایج در جیپور چیست؟

واحد پول رایج در جیپور مانند سایر نقاط هند روپیه هند (INR) است. برای پرداخت ها از اسکناس و سکه روپیه استفاده می شود و در بسیاری از فروشگاه ها و هتل ها امکان استفاده از کارت های اعتباری نیز وجود دارد.

زبان مردم جیپور چیست؟

زبان های اصلی رایج در جیپور هندی و راجستانی هستند. با این حال به دلیل اهمیت گردشگری شهر زبان انگلیسی نیز به طور گسترده در میان فروشندگان راهنمایان تور و در صنعت هتلداری و گردشگری استفاده می شود.

آیا سفر به جیپور امن است؟

جیپور به طور کلی شهری امن برای گردشگران محسوب می شود. مانند هر شهر بزرگ دیگری رعایت نکات ایمنی معمول مانند مراقبت از وسایل شخصی اجتناب از مناطق خلوت در شب و استفاده از وسایل حمل و نقل مطمئن توصیه می شود.

بهترین روش تردد در شهر جیپور کدام است؟

برای تردد در شهر جیپور می توانید از ریکشاهای اتوماتیک (اتو ریکشا) تاکسی های آنلاین (مانند اولا و اوبر) تاکسی های معمولی یا مترو استفاده کنید. اتو ریکشاها برای مسافت های کوتاه و تجربه محلی مناسب هستند در حالی که تاکسی های آنلاین راحتی بیشتری دارند.