معرفی شهر مراغه

مراغه، نگین درخشان آذربایجان شرقی، شهری است که در دامنه سرافراز سهند آرام گرفته و با تاریخ چندهزارساله خود، طبیعت دل انگیز و جایگاه برجسته علمی، بازدیدکنندگان را به سفری در اعماق زمان و زیبایی دعوت می کند. این شهر که به حق «باغ شهر ایران» و «پایتخت نجوم ایران» نام گرفته، تلفیقی بی نظیر از گذشته های پرشکوه و حال حاضر پویا است.

مراغه در یک نگاه: آشنایی با جغرافیای طبیعی و انسانی

مراغه، دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان آذربایجان شرقی پس از تبریز، در جنوب شرقی این استان و در مجاورت دریاچه ارومیه قرار دارد. این شهر باستانی، در دامنه جنوبی کوهستان سهند و در کنار رودخانه پرآب صوفی چای واقع شده که به سرسبزی و آبادانی آن کمک شایانی کرده است.

موقعیت جغرافیایی و وسعت

شهرستان مراغه از شمال به تبریز، از شرق به هشترود، از جنوب به باروق و از غرب به بناب و دریاچه ارومیه محدود می شود. وسعت شهر مراغه در حدود ۳۴ کیلومتر مربع (بر اساس آمار سال ۱۳۹۸) و جمعیت آن در سال ۱۳۹۵ بیش از ۱۷۵ هزار نفر بوده که بدون احتساب بخش ها و روستاهای حومه، آن را به یکی از مهم ترین مراکز شهری منطقه تبدیل می کند.

آب و هوا و ویژگی های اقلیمی

آب و هوای مراغه معتدل متمایل به سرد و نسبتاً مرطوب است. قرارگیری آن در دامنه سهند، نقش مهمی در تعدیل دما و تأمین منابع آبی آن ایفا می کند. بیشینه دمای تابستان ها حدود ۳۵ درجه سانتی گراد و کمینه آن در زمستان ها تا ۲۰ درجه سانتی گراد زیر صفر نیز می رسد. میزان بارش سالانه در حدود ۳۳۰ میلی متر است و ایام یخبندان آن حدود ۱۱۴ روز در سال تخمین زده می شود. رودخانه های صوفی چای و مردق چای که از کوهستان سهند سرچشمه می گیرند، با عبور از داخل شهر، زیبایی و طراوت خاصی به مراغه بخشیده اند.

نام و وجه تسمیه

در مورد ریشه های نام مراغه نظریات متعددی وجود دارد. برخی آن را برگرفته از نام های باستانی همچون افراه رود یا افرازه روح می دانند که در متون تاریخی به آن اشاره شده است. برخی دیگر معتقدند نام مراغه از کلمه ماراوا یا ماراغا گرفته شده است. یکی از نظریات رایج نیز، قریه المراغه به معنای چراگاه ها است که با توجه به سرسبزی و باغات فراوان شهر، منطقی به نظر می رسد. این تنوع در وجه تسمیه، نشان از قدمت و اهمیت این شهر در طول تاریخ دارد.

تاریخ پرفراز و نشیب مراغه: تمدنی به قدمت هزاره ها

تاریخ مراغه، داستانی است پر از فراز و نشیب، از دوران تمدن های باستانی تا شکوفایی در عصر ایلخانان. این شهر همواره در مسیر حوادث مهم تاریخی ایران نقش داشته است.

پیش از اسلام: ریشه های کهن تمدن

شواهد باستان شناسی حاکی از سکونت بشر در مراغه از هزاره های پیش از میلاد است. کشف قبرستانی ۵ هزار ساله در روستای یای شهری مراغه، گواه قدمت بالای سکونت در این منطقه است. دیاکونوف به شهری به نام «فراعته» یا «فراسپا» اشاره می کند که مارک آنتونی، سردار جمهوری روم، در سال ۳۶ پیش از میلاد آن را محاصره کرده و به احتمال زیاد همین مراغه کنونی بوده است. این شهر در دوران آتروپاتکان نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و با تمدن مانناییان ارتباط داشته است.

دوران اسلامی و اوج شکوفایی ایلخانی

در سال ۲۲ هجری قمری، مراغه پس از حمله اعراب به تصرف آنان درآمد. در قرون بعدی، این شهر پایتخت سلسله های محلی متعددی از جمله احمدیلیان و اتابکان آذربایجان بود. اما دوران طلایی مراغه با انتخاب آن به عنوان پایتخت حکومت ایلخانان مغول آغاز شد. هلاکوخان، نوه چنگیزخان، در اواسط قرن هفتم هجری قمری، مراغه را به پایتختی خود برگزید. این دوره، اوج شکوفایی علمی، فرهنگی و شهرسازی در مراغه بود. رصدخانه معروف مراغه و حضور دانشمندان بزرگ از سراسر جهان اسلام در این شهر، شاهدی بر این مدعاست.

مراغه در دوران هلاکوخان، تنها یک پایتخت سیاسی نبود؛ بلکه به قطب علمی و فرهنگی جهان اسلام تبدیل شد، جایی که دانشمندان بزرگ گرد هم آمدند تا دانش بشری را تعالی بخشند.

البته مراغه در طول تاریخ خود، حملات و ویرانی هایی را نیز تجربه کرده است. مغولان در سال ۶۱۸ هجری قمری مراغه را تصرف کرده و بخش هایی از آن را ویران ساختند. پس از آن، جلال الدین خوارزمشاه برای مدتی بر آن حاکم شد، اما دوباره به دست مغولان افتاد. با تضعیف ایلخانان در قرن هشتم هجری، حکومت به دست فئودال های مغول، چوپانیان و جلایریان افتاد.

دوران قاجار و پهلوی

در اوایل دوره قاجار، مراغه همچنان جزء ده شهر بزرگ و پرجمعیت ایران محسوب می شد. اهمیت آن تا جایی بود که اولین کارخانه اسلحه سازی ایران در این شهر دایر شد. در دوران پهلوی نیز مراغه به عنوان اولین شهر ایران که اصلاحات ارضی در آن انجام شد، نام خود را در تاریخ ثبت کرد.

مردم و فرهنگ مراغه: اصالت، زبان و همزیستی

مردم مراغه، با اصالت و فرهنگی غنی، نقش مهمی در شکل گیری هویت این شهر ایفا کرده اند. همزیستی و تنوع فرهنگی از دیرباز در این منطقه مشهود بوده است.

زبان مردم

اکثریت قریب به اتفاق مردم مراغه به زبان ترکی آذربایجانی سخن می گویند. این گویش، که بخش جدایی ناپذیری از هویت فرهنگی منطقه است، ریشه های عمیقی در تاریخ دارد. حمدالله مستوفی در کتاب نزهةالقلوب در قرن هشتم هجری، زبان مردم مراغه را پهلوی مغیر یا پهلوی معرب نامیده که منظور همان زبان آذری قدیم است. اولیا چلبی نیز در نیمه دوم قرن یازدهم هجری اشاره می کند که اکثر زنان مراغه به زبان پهلوی گفتگو می کنند، که نشان دهنده حفظ ریشه های زبانی کهن در میان مردم است.

دین و مذهب

اکثریت مردم مراغه مسلمان و دارای مذهب شیعه هستند. با این حال، اقلیتی از سایر ادیان، از جمله چند خانواده ارمنی، نیز در این شهر ساکن هستند. حضور تاریخی مسیحیان در مراغه به دوران ایلخانان بازمی گردد. از آنجا که مادر هلاکو مسیحی بود، مسیحیان در آن دوران از امتیازات ویژه ای برخوردار بودند و از اطراف و اکناف به این شهر مهاجرت کرده و کلیساهای متعددی بنا نهادند. حتی در آن زمان، خلیفه ارامنه در مراغه سکونت داشت. اگرچه با فرمان غازان خان مبنی بر قبول اسلام، از تعداد ارامنه در این منطقه کاسته شد و مهاجرت هایی به قفقاز و سپس به اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفت، اما همچنان ردپای این همزیستی در شهر مشهود است.

فرهنگ و آداب و رسوم

فرهنگ مردم مراغه، آمیزه ای از سنت های دیرینه آذربایجان با تأثیرات تاریخی است. مهمان نوازی، سخت کوشی، احترام به بزرگان و علاقه به هنر و ادبیات از ویژگی های بارز مردم این دیار است. جشن ها و آیین های سنتی، به ویژه نوروز و اعیاد مذهبی، با شور و هیجان خاصی برگزار می شوند و آداب و رسوم محلی در زندگی روزمره مردم جاری است.

اقتصاد مراغه: قطب کشاورزی، صنعت و تجارت

مراغه به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوای مناسب، همواره یک مرکز مهم کشاورزی و صنعتی بوده و پتانسیل های فراوانی در حوزه تجارت دارد.

کشاورزی

کشاورزی، به ویژه باغداری، ستون فقرات اقتصاد مراغه است. این شهر به دلیل داشتن خاک حاصلخیز و آب و هوای مناسب، در تولید انواع میوه ها از جمله انگور، سیب، گردو، بادام و گوجه سبز شهرت دارد. سالانه بیش از ۲۳۷ هزار تن میوه از ۲۰ هزار هکتار باغ میوه در اطراف مراغه برداشت می شود. کشمش مراغه به دلیل کیفیت عالی، شهرت جهانی داشته و بخش عمده ای از تولیدات کشاورزی این شهر به صورت مستقیم یا فراورده، به دیگر کشورها صادر می شود.

صنعت و صنایع دستی

علاوه بر کشاورزی، مراغه در زمینه صنعت و صنایع دستی نیز فعال است. مهم ترین و معروف ترین محصول صنعتی این شهر، صابون مراغه است که با قدمتی ۲۰۰ ساله، به دلیل کیفیت بالا و طبیعی بودن، در منطقه و حتی کشورهای همسایه شناخته شده است. از دیگر محصولات صنعتی و صنایع دستی مراغه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سجوق و باسلوق: شیرینی های سنتی و محبوب منطقه.
• انواع خشکبار و عسل: به دلیل وجود باغات و دشت های پرگل.
• مواد لبنی و پنیر: فرآورده های دامی با کیفیت.
• فرش ابریشمی: مراغه در تولید فرش ابریشمی دستباف، جایگاه ویژه ای در کشور دارد.

کارخانجات تولیدی متعددی در زمینه بسته بندی خشکبار، عسل، دمنوش های گیاهی و نیز صنایع سنگ، شن و ماسه در این شهر فعال هستند.

پتانسیل های سرمایه گذاری

مراغه با دارا بودن زیرساخت های حمل و نقل مطلوب (جاده ای، ریلی و هوایی)، نیروی کار ارزان، زمین های حاصلخیز و امکانات طبیعی فراوان، بستر مناسبی را برای جذب سرمایه گذاران در بخش های کشاورزی، صنعتی و گردشگری فراهم آورده است.

جاذبه های گردشگری مراغه: گنجینه ای از تاریخ و طبیعت

مراغه، شهری است که هر گوشه اش داستانی از تاریخ و طبیعت نهفته دارد. از بناهای کهن باستانی گرفته تا چشم اندازهای طبیعی بکر، این شهر برای هر سلیقه ای جاذبه ای دارد.

آثار تاریخی و فرهنگی: سفر به اعماق تاریخ

مراغه با بیش از ۳۰۰ اثر ثبت شده ملی، جزء ۱۰ شهر برتر تاریخی ایران محسوب می شود. این آثار، گواهی بر عظمت و شکوه گذشته این دیار هستند.

رصدخانه مراغه

رصدخانه مراغه، نمادی از اوج علم و دانش در دوران ایلخانان و بزرگترین مرکز نجوم زمان خود بوده است. این رصدخانه در سال ۶۵۷ هجری قمری به درخواست خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند نامدار ایرانی، بر تپه ای در شمال غرب شهر بنا شد. خواجه نصیر، با دعوت از دانشمندان برجسته از سراسر جهان اسلام، از جمله قطب الدین شیرازی (کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان) و حتی دانشمندان چینی مانند فائو مون جی، یک مرکز علمی گسترده ایجاد کرد که نه تنها به رصد ستارگان می پرداخت، بلکه به تدریس اکثر شاخه های دانش نیز اختصاص داشت.

از مهم ترین دستاوردهای این رصدخانه، تدوین زیج ایلخانی است که برای سده ها در بسیاری از سرزمین ها، از جمله چین، مورد استفاده قرار گرفت. گفته می شود که ابزارهای رصدی پیشرفته ای مانند ذات الحلق و لوله رصد، از رصدخانه مراغه به پکن منتقل شده اند. امروزه بقایای ساختمان اصلی رصدخانه به شکل برجی استوانه ای و واحدهای مدور پنجگانه، کتابخانه و محل اقامت دانشمندان قابل مشاهده است و موزه ای نیز در محل آن قرار دارد که به تاریخ نجوم و این رصدخانه می پردازد.

گنبدها و برج های آرامگاهی (مزارهای پنجگانه)

مراغه میزبان مجموعه ای از برج های آرامگاهی زیبا است که هر یک شاهکاری از معماری اسلامی محسوب می شوند.

گنبد سرخ (برج مدور)

این بنا که در جنوب غرب شهر قرار گرفته، یکی از قدیمی ترین برج های آرامگاهی مراغه است که تاریخ احداث آن به سال ۵۲۵ هجری قمری بازمی گردد. گنبد سرخ با آجرهای قرمز رنگ و نقوش هندسی زیبا، نمونه ای برجسته از معماری دوره سلجوقی است.

گنبد کبود

گنبد کبود، با فاصله ای ۱۰ متری از گنبد سرخ، قرار دارد و به دلیل تزیینات کاشی کاری فیروزه ای و شکل منشور ۱۰ وجهی خود، شهرت دارد. معماری پیچیده و نقوش اسلیمی آن، جذابیت خاصی به این بنا بخشیده است.

گنبد غفاریه

این گنبد مربوط به قرن هفتم هجری قمری است و در شمال غرب شهر، کنار رود صوفی چای، واقع شده است. گنبد غفاریه با پلان مربعی و آجرکاری های ظریف، یکی دیگر از شاهکارهای معماری دوره ایلخانی در مراغه است.

مقبره اوحدی مراغه ای

آرامگاه اوحدی مراغه ای، شاعر نامی قرن هشتم هجری قمری، در باغی سرسبز قرار دارد. این مقبره که در سال ۱۳۵۲ تجدید بنا شده، شامل گنبدی بتونی و کتابخانه ای است و مورد احترام علاقه مندان به ادبیات فارسی است.

معبد مهر مراغه

معبد مهر مراغه، یکی از کهن ترین نیایشگاه های مهرپرستان در ایران باستان است که قدمت آن به دوران اشکانی می رسد. این معبد که در زیر یک گورستان تاریخی قرار دارد، نشان از اهمیت مراغه به عنوان مرکز مهرپرستی دارد. مهرابه ها، مکان هایی بودند که پیروان میترا (خدای مهر و دوستی) در آن به پرستش می پرداختند و معبد مهر مراغه نیز گواهی بر این پیشینه غنی تاریخی و فرهنگی است.

قلعه قیزلار قلعه سی (قلعه دختر)

این قلعه تاریخی که به هزاره اول و دوران های پس از اسلام بازمی گردد، در روستای قره ناز شهرستان مراغه واقع شده است. قیزلار قلعه سی با ساختار دفاعی خود، بخشی از میراث باستانی منطقه است و در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۲۰۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

دیگر آثار تاریخی

از دیگر آثار تاریخی مهم مراغه می توان به تپه قلعه جمال آباد، محوطه سئودلی قلعه، موزه سنگ نگاره ها، کاروانسرای حاج آقاعلی و مسجد حاج محمدجعفر اشاره کرد که هر یک گواهی بر غنای تاریخی این شهر هستند.

جاذبه های طبیعی: آرامش در دل طبیعت

طبیعت مراغه نیز به همان اندازه تاریخش، شگفت انگیز و متنوع است. از کوهستان های سرسبز گرفته تا چشمه های آب معدنی و غارهای اسرارآمیز، مراغه مقصدی ایده آل برای دوستداران طبیعت است.

کوه سهند

کوه سهند، که به عروس کوهستان های ایران شهرت دارد، در شمال مراغه واقع شده و قله های بلند آن، از جمله قله جام و سهند، هرساله پذیرای کوهنوردان بسیاری از سراسر کشور هستند. دامنه این کوهستان با چمنزارهای وسیع و دشت های پرگل، به زیبایی های طبیعی مراغه افزوده است.

رودخانه های صوفی چای و مردق چای

رودخانه های صوفی چای و مردق چای که از سهند سرچشمه می گیرند، با عبور از دره ها و باغات مراغه، نقش حیاتی در سرسبزی و آبادانی این منطقه دارند. حاشیه این رودخانه ها، با چشم اندازهای دل نشین، مکان مناسبی برای استراحت و تفریح هستند.

منطقه فسیلی مراغه

منطقه فسیلی مراغه، با قدمت حدود ۷ میلیون سال (اواخر میوسن تا اوایل پلیوسن)، به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران شناخته می شود و دارای اهمیت جهانی است. این منطقه، گنجینه ای بی نظیر از فسیل های مهره داران عصر نئوژن است که تاکنون محققان و باستان شناسان بسیاری از کشورهای مختلف جهان در آن به کاوش و مطالعه پرداخته اند. این کشفیات، اطلاعات ارزشمندی درباره حیات باستانی و تغییرات اقلیمی در این منطقه ارائه می دهند.

چشمه های آب معدنی

اطراف مراغه سرشار از چشمه های آب معدنی با خواص درمانی است که از موهبت های طبیعی این دیار محسوب می شوند:

چشمه شور سو (آب شور)

این چشمه در حدود ۷.۵ کیلومتری جنوب مراغه و در نزدیکی دهکده چایباغی قرار دارد. آب این چشمه به دلیل وجود گاز کربنیک فراوان، هنگام هم زدن سفیدرنگ می شود و در ردیف آب های معدنی بیکربناته کلسیک و منیزین گازدار و آهن دار سرد قرار می گیرد. آب شور سو به طور معجزه آسایی در درمان بیماری های پوستی، رماتیسم، زانودرد و حتی آرام بخش بیماری های روانی و افسردگی مؤثر است.

چشمه گشایش

این چشمه در دره گشایش، حد فاصل روستاهای گشایش و امیر واقع شده است. آب آن از لابلای صخره ها با فشار خارج شده و به رودخانه مردق چای می ریزد. مردم منطقه از دیرباز از خواص درمانی این آب، به ویژه برای بیماری های پوستی، بهره می برند. دره گشایش با کوه های صخره ای سر به فلک کشیده، باغات و مزارع سرسبز، و صدای پرندگان وحشی، منطقه ای بکر و دیدنی برای گردشگران است.

ساری سو، قره پالچیق، ایستی بلاغ و چشمه سنگ صفرا

علاوه بر شور سو و گشایش، چشمه های معدنی دیگری نیز در اطراف مراغه وجود دارند، مانند ساری سو، قره پالچیق و ایستی بلاغ که هر یک خواص درمانی خاص خود را دارند. چشمه سنگ صفرا نیز که در محدوده شهری قرار گرفته، برای از بین بردن سنگ کیسه صفرا مفید است.

غار هامپوئیل (غار کبوتر)

این غار در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب شرق مراغه قرار دارد و به دلیل ساختار زمین شناختی و وجود تعداد زیادی کبوتر، مورد توجه غارنوردان و علاقه مندان به طبیعت است. هامپوئیل با تالارهای وسیع و گذرگاه های پیچیده، تجربه ای متفاوت را برای بازدیدکنندگان رقم می زند.

دریاچه سد علویان

دریاچه سد علویان، در نزدیکی مراغه، علاوه بر تأمین آب کشاورزی منطقه، به یک مکان تفریحی و گردشگری نیز تبدیل شده است. طبیعت اطراف این سد، چشم اندازهای زیبایی را برای استراحت و پیک نیک فراهم می کند.

آموزش و پیشینه علمی در مراغه

مراغه، شهری با سابقه درخشان علمی و فرهنگی است. حضور دانشمندان بزرگ در طول تاریخ، این شهر را به یکی از مراکز مهم علمی جهان اسلام تبدیل کرده بود.

سابقه علمی درخشان

با وجود رصدخانه مراغه و حضور دانشمندانی چون خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ شهاب الدین سهروردی، مجدالدین جیلی و امام فخر رازی، مراغه در قرون ششم و هفتم هجری موقعیت علمی ویژه ای داشته است. این شهر، محل تبادل اندیشه ها و پژوهش های علمی در رشته های مختلف از جمله نجوم، ریاضیات، فلسفه و طب بوده است.

اولین مدارس نوین و مراکز آموزش عالی

نخستین مدرسه به سبک نوین در مراغه در سال ۱۳۲۴ هجری قمری با نام «مدرسه سعدیه» تأسیس شد که نشان از پیشرو بودن این شهر در زمینه آموزش و پرورش مدرن دارد. امروزه نیز مراغه میزبان چندین مرکز آموزش عالی و دانشگاه است که به تربیت دانشجویان در رشته های مختلف می پردازند و نقش مهمی در توسعه علمی منطقه ایفا می کنند.

حمل و نقل و زیرساخت ها: دسترسی آسان به مراغه

مراغه از نظر راه های ارتباطی زمینی، ریلی و هوایی در جایگاه خوبی قرار دارد و دسترسی به این شهر از نقاط مختلف کشور آسان است.

حمل و نقل جاده ای

مراغه از طریق جاده های اصلی به شهرهای مهم آذربایجان شرقی و غربی متصل است. جاده ۲۴، هشترود را به مراغه وصل می کند و آزادراه مراغه به هشترود نیز در دست ساخت است که اتصال شهرهای جنوب استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی را به شاهراه تهران-تبریز فراهم می آورد. همچنین، جاده های نسبتاً خوبی مراغه را از غرب و جنوب به بناب و ملکان متصل می کنند. پروژه تحقیقاتی راه گردشگری برای اتصال مراغه از شمال به روستای کندوان تبریز نیز در دست مطالعه است که می تواند به توسعه گردشگری منطقه کمک کند.

حمل و نقل ریلی

ایستگاه راه آهن مراغه که در ۳۰ مهر ۱۳۳۵ افتتاح شد، یکی از تشکیلاتی ترین ایستگاه های راه آهن کشور است. این ایستگاه به خط راه آهن آذربایجان (تهران-تبریز) و خط راه آهن مراغه-ارومیه متصل است و علاوه بر جابجایی مسافر، در حمل و نقل کالا و مواد نفتی نیز نقش مهمی ایفا می کند. این زیرساخت ریلی، مراغه را به شبکه سراسری راه آهن کشور و حتی امکان اتصال به اروپا را فراهم می سازد.

حمل و نقل هوایی

فرودگاه سهند، تنها فرودگاه جنوب استان آذربایجان شرقی، در نزدیکی شهرستان مراغه و در جاده بناب-مراغه واقع شده است. این فرودگاه با مساحتی حدود ۴۲ هکتار، امکان پروازهای داخلی به مقصد تهران و بالعکس را فراهم می کند و نقش مهمی در توسعه گردشگری و اقتصاد منطقه ایفا می کند.

پتانسیل های ورزشی مراغه

مراغه با دارا بودن آب و هوای عالی و پتانسیل های ورزشی فراوان، می تواند در زمره بهترین شهرهای ایران برای برگزاری اردوهای باشگاهی و تیم های ملی قرار گیرد. این شهرستان با ایجاد مراکز ورزشی همچون پیست قایق رانی آب های خروشان، پیست کانوپولو، پیست باشگاه اسب سواری ایلخی مراغه، استخرهای شنا و سالن های سرپوشیده، بستر مناسبی را برای میزبانی مسابقات در سطوح منطقه ای، کشوری و حتی بین المللی فراهم کرده است. مسئولین شهر نیز در تلاشند تا با همکاری های بین المللی، تورنمنت های چندجانبه با کشورهای همسایه را در مراغه برگزار کنند.

سوغات و خوراکی های محلی مراغه: طعم و اصالت

سفر به مراغه بدون چشیدن طعم سوغات و خوراکی های محلی آن کامل نمی شود. این محصولات، بازتابی از هنر، فرهنگ و طبیعت غنی منطقه هستند.

مهم ترین سوغات مراغه که شهرت جهانی دارد و حتی به کشورهای منطقه و اروپا صادر می شود، صابون مراغه است که با قدمتی ۲۰۰ ساله، به دلیل طبیعی بودن و کیفیت بالا، طرفداران زیادی دارد. علاوه بر صابون، سوغات و خوراکی های محلی مراغه عبارتند از:

• کشمش و خشکبار: به ویژه کشمش سبزه، مغز بادام، گردو و آلوچه که از محصولات باغی فراوان شهر به دست می آیند.
• سجوق و باسلوق: شیرینی های سنتی که اغلب با شیره انگور و مغز گردو تهیه می شوند.
• عسل طبیعی: به دلیل وجود دشت ها و کوهستان های پرگل.
• پنیر و مواد لبنی: تولیدات دامی منطقه.
• شیرین چای: نوعی دمنوش گیاهی محلی.
• خوراکی های محلی: از جمله کباب برگ مراغه که شهرت خاص خود را دارد.
• فرش ابریشمی: که مراغه رتبه دوم کشور را در تولید آن داراست.

صابون مراغه نه تنها یک محصول بهداشتی، بلکه بخشی از میراث فرهنگی این شهر است که ریشه های عمیق در تاریخ و سنت های محلی دارد.

نتیجه گیری

مراغه، شهری استثنایی در قلب آذربایجان شرقی، که با ترکیبی بی نظیر از تاریخ کهن، طبیعت سرسبز و پیشینه علمی درخشان، هر بازدیدکننده ای را شیفته خود می کند. از رصدخانه پرآوازه خواجه نصیرالدین طوسی که روزگاری پایتخت نجوم جهان بود، تا گنبدهای تاریخی و معبد مهر باستانی، هر گوشه از این شهر داستانی برای روایت دارد. باغات فراوان، رودخانه های خروشان، چشمه های آب معدنی شفا بخش و منطقه فسیلی با اهمیت جهانی، زیبایی های طبیعی مراغه را دوچندان کرده اند.

مراغه نه تنها مقصدی برای دوستداران تاریخ و طبیعت است، بلکه با پتانسیل های اقتصادی و زیرساخت های حمل و نقلی خود، به شهری پویا و رو به رشد تبدیل شده است. سفر به مراغه، تجربه ای فراموش نشدنی از گام نهادن در دل تمدنی اصیل، تنفس هوای پاک کوهستان و چشیدن طعم سوغات بی نظیر است. به باغ شهر ایران، پایتخت نجوم ایران، خوش آمدید؛ سفری که بی شک، خاطراتی شیرین و ماندگار برایتان به ارمغان خواهد آورد.