لزوم اعمال حکمرانی در اقتصاد دیجیتال/ به پیامرسان های خارجی وابسته نباشیم

در گفت‌و‌گو با اسخاج مطرح شد؛

پژوهشگر سیاست گذاری فناوری اطلاعات گفت: سیاست فیلترینگ، در مقاطعی باعث شد که کسب و کار‌های داخلی فرصت کافی برای رشد ظرفیت نداشته باشند. از طرفی اقتصاد سکویی کشور هم نیازمند نظارت بخشی و اعمال حکمرانی است.

ابوالقاسم رجبی پژوهشگر سیاست گذاری فناوری اطلاعات در گفت‌و‌گو با خبرنگار اسخاج پیرامون رفع فیلترینگ و اینکه آیا در حال حاضر پلتفرم‌های رفع فیلتر شده قوانین ایران را پذیرفتند گفت: در حال حاضر هیچ کدام از پلتفرم‌های رفع فیلتر شده قوانین ایران نپذیرفتند؛ و به آن متعهد نشدند. چون در در قوانین تحریمی امریکا یکسری همکاری‌ها را با نظام قضایی ایران محدود شده است؛ بنابراین پلتفرم‌های بین‌المللی اگر هم بخواهند از نظر قانونی هم نمی‌تواننند بدون چالش با ایران همکاری کنند.

وی در ادامه افزود: این موضوع از آنجا اهمیت دارد که اگر تخلفی در پیامرسان و یا پلتفرم رخ بدهد از طریق مراجع قانونی با کمک سکو قابل پیگیری باشد، اما با این شرایط شدنی نیست. در دیگر کشور‌ها هرگونه تخلفی همچون کلاه‌برداری، افشای تصاویر حریم خصوصی یا هتک حیثیت که در پلتفرم رخ دهد پلیس می‌تواند وارد عمل شود و با همکاری سکوی بین المللی اقدامات لازم برای احقاق حقوق مردم را سریعترو ساده‌تر انجام دهد.

رجبی با اشاره به اینکه هم اکنون جمع کثیری از مردم از این سکو‌ها استفاده می‌کنند و اقتصاد سکویی کشور نیازمند نظارت بخشی و قابلیت اعمال حکمرانی است افزود: در شرایطی که سکو‌های خارجی بازیگر غالب اقتصاد دیجیتالی کشور باشند، با توجه به موانع ذکر شده، تهدید‌ها را نمی‌توانیم مدیریت کنیم. از طرفی هم نمی‌توان همه برنامه‌های کاربردی خارجی را فیلتر کرد و راه ارتباطی با کشور‌ها را بست و در شرایط تحریمی برای ارتباطات بین المللی کشورمانع تراشی کرد.

لزوم حمایت بیشتر از سکوهای داخلی/به پیامرسان های خارجی وابسته نباشیم

وی گفت: تنها راه پیشنهادی این است که سعی کنیم در زندگی روزمره به پیامرسان‌های خارجی کمتر وابسته باشیم. این به معنی اینست که باید نسبت به سکو‌های داخلی رواداری و حمایت بیشتری داشته باشیم.

رجبی گفت: مثلا تخلفات و سرقت‌های دیوار از اینستاگرام بیشتر است آیا این نشانه بد بودن دیوار است؟ خیر به این معنی نیست، چون این سکو نسبت به بازیگر خارجی، سهم بزرگتری در تجارت الکترونیک دارد تخلفات مالی در آن بیشتر میشود؛ و نشانه نقش بزرگتر آن در اقتصاد دیجیتال است. سکو‌های داخلی همچون دیوار در همکاری با نهاد‌های قضایی و انتظامی و با اجرای کمپین‌های آگاهی بخش به تدریج تخلفات را محدود می‌کنند.

وی افزود: اما درباره اینستاگرام، و سایر بازیگران خارجی این سکو‌ها خیلی از گزینه‌ها را در کشور ما فعال نمی کنند و بازیگرانی هستند که انعطاف لازم برای همکاری با بازار ایران ندارند. کسب و کار‌هایی مانند دیوار اقتصاد دیجیتالی و هسته اقتصاد دیجیتال را همراه با اقتصاد دیجیتالی شده رشد می‌دهند، اما ترویج استفاده از اینستاگرام فقط اقتصاد دیجیتالی شده و آن هم به صورت ناقص و فاقد امکان مدیریت آسیب بزرگ می‌کند. این شکل برای درک تفاوت این اصطلاحات مفید است.

رجبی تصریح کرد: در ایران متاسفانه بیشتر اقتصاد دیجیتالی شده دنبال می‌شود نه اقتصاد دیجیتالی، یعنی خودمان هسته اقتصاد دیجیتال قوی نداریم وابسته به سخت افزار‌ها و نرم افزا‌های خارجی  هستیم و این موضوع رشد پایدار برای ایران ندارد. اما باید توجه داشت که فیلترینگ ابزار رشد اقتصاد دیجیتالی نیست و حتی ممکن است باعث تخریب اقتصاد دیجیتالی شود. به بیان دیگر سکو یا پلتفرم چیزی به نام رشد ارگانیک دارد به مرور کاربر جذب می‌کند و به مروز خدمات را ارتقا می دهد، سرور می گیرد و ایرادات را رفع می‌کند.

موانع سرمایه گذاری بازیگران خارجی در کشور چیست؟

این پژوهشگر ارتباطات افزود: حتی اگر موانع بین المللی مورد اشاره، در راس آن تحریم ایالات متحده آمریکا هم رفع بشود، برای همکاری بازیگران خارجی و رشد کسب و کار‌های داخلی در ایران باید یکسری قوانین شفاف را در اختیارشان بگذاریم از ممیزی محتوا تا حفاظت از داده‌ها، که در کشور چنین برنامه تعریف نشده و ظوابط مشخصی وجود ندارد.

رجبی افزود: بنابراین عدم اطمینان و عدم قطعیت هم سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی در بازار داخلی و هم بازیگر خارجی بین‌المللی را فراری می‌دهد و یکی از دلایل عدم استقبال سرمایه گذار خارجی برای فعالیت در ایران است. از طرفی ایران خیلی از این موضوع حمایت نمی‌کند و رفتار دوستانه با سرمایه گذار خارجی ندارد و این بازیگران در گذشته با چالش‌های زیادی مواجه شده‌اند و حتی به نظر می‌رسد گاهی هدف کمپین‌های تخریبی هدفمند هم قرار می‌گیرند.

وی در پایان گفت: بهتر است یکسری مقررات که طبق قوانین قبلی در اختیارات دولت است قرار بگیرد و آیین نامه‌های قوانینی که وجود دارد به صورت شفاف نوشته شود تا جذب سرمایه گذار داخلی و خارجی در اقتصاد دیجیتالی ایران تسهیل شود. از طرفی برای داده‌ها قوانین شفافی نداریم که باید تکلیف این موضوع هم روشن شود. البته که مدل نوشتن قوانین هم مهم است، لازم است که ببنیم هدف رشد صنعت است یا اینکه فقط کاهش مخاطره به هر قیمت دنبال خواهد شد.