نمونه لایحه معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی

اجرای احکام غیابی در نظام حقوقی ایران مستلزم رعایت تشریفات خاصی است که از جمله مهم ترین آن ها، معرفی ضامن معتبر یا ارائه تأمین مناسب توسط محکوم له است. این فرآیند، که ریشه در تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی دارد، به منظور حفظ حقوق محکوم علیه غایب و جلوگیری از تضییع احتمالی حقوق او در صورت نقض حکم اولیه صورت می گیرد. آگاهی از مراحل و شرایط مربوط به معرفی ضامن یا تأمین، برای تمامی دست اندرکاران پرونده های حقوقی، از محکوم له و وکیل او گرفته تا ضامن احتمالی، امری ضروری است.

در بسیاری از دعاوی حقوقی، ممکن است خوانده (محکوم علیه) در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و لایحه دفاعیه ای نیز ارائه نداده باشد، یا ابلاغ واقعی به وی صورت نگرفته باشد. در چنین شرایطی، حکم صادره از دادگاه، حکم غیابی تلقی می شود. اجرای این دسته از احکام، با هدف رعایت عدالت و صیانت از حقوق محکوم علیه غایب، نیازمند ارائه تضمین از سوی محکوم له است. این تضمین می تواند در قالب معرفی یک ضامن معتبر یا سپردن تأمین مناسب صورت پذیرد تا در صورت نقض حکم غیابی در مراحل بعدی دادرسی (مانند واخواهی)، خسارات وارده به محکوم علیه غایب جبران شود.

این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به تشریح ابعاد مختلف فرآیند معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی می پردازد. از تعریف حکم غیابی و مبانی قانونی آن گرفته تا شرایط ضامن معتبر، انواع تأمین مناسب، مراحل گام به گام معرفی، و ارائه یک نمونه لایحه استاندارد و پاسخ به سوالات متداول، تمامی جنبه های ضروری این موضوع به تفصیل بررسی خواهد شد. هدف این است که خوانندگان، اعم از افراد عادی، دانشجویان حقوق، وکلا و کارآموزان وکالت، با مطالعه این محتوا، درک کاملی از این فرآیند حقوقی پیچیده به دست آورند و بتوانند با اطمینان و دقت بیشتری در این مسیر گام بردارند.

حکم غیابی چیست و چه تفاوتی با حکم حضوری دارد؟

یکی از مفاهیم اساسی در حوزه دادرسی مدنی، تمایز بین حکم حضوری و غیابی است. درک این تمایز، زیربنای فهم ضرورت معرفی ضامن برای اجرای احکام غیابی محسوب می شود. حکم حضوری، به حکمی اطلاق می شود که خوانده یا وکیل، قائم مقام یا نماینده قانونی او در جریان رسیدگی دادگاه حضور یافته، یا به طور کتبی از خود دفاع کرده باشد. حتی اگر ابلاغ اخطاریه به خوانده واقعی باشد و او حاضر نشده یا لایحه نداده باشد، باز هم حکم حضوری محسوب می شود، مشروط بر اینکه فرصت دفاع برای او فراهم بوده باشد.

در مقابل، حکم غیابی بر اساس ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، زمانی صادر می شود که خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی:

1. در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشد.
2. به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشد.
3. اخطاریه دادگاه نیز به او ابلاغ واقعی نشده باشد.

اگر هر سه شرط فوق به صورت توأمان وجود داشته باشد، حکم صادره غیابی تلقی می شود. این امر نشان می دهد که فرصت دفاع کافی و مؤثر برای خوانده فراهم نبوده است و از این رو، قانون برای وی حقوق ویژه ای در نظر گرفته است.

موارد خاص غیابی بودن حکم (ماده ۳۰۴ ق.آ.د.م)

ماده ۳۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی نیز به وضعیت خاصی اشاره می کند. در صورتی که خواندگان متعدد باشند و فقط بعضی از آن ها در جلسه دادگاه حاضر شوند یا لایحه دفاعیه تسلیم کنند، دادگاه نسبت به دعوای مطروحه علیه تمامی خواندگان رسیدگی و رأی صادر می کند. در این حالت، رأی دادگاه نسبت به کسانی که در جلسات حاضر نشده و لایحه دفاعیه نداده اند و یا اخطاریه به آن ها ابلاغ واقعی نشده باشد، غیابی محسوب می شود.

حق واخواهی محکوم علیه غایب (ماده ۳۰۵ ق.آ.د.م)

مهم ترین اثر غیابی بودن حکم، حق واخواهی برای محکوم علیه غایب است. ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی به صراحت بیان می دارد که محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض کند. این اعتراض، واخواهی نامیده می شود و دادخواست واخواهی در دادگاه صادرکننده حکم غیابی قابل رسیدگی است. مهلت های واخواهی نیز در ماده ۳۰۶ ق.آ.د.م تعیین شده است:

• برای افراد مقیم کشور: ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی.
• برای افراد مقیم خارج از کشور: ۲ ماه از تاریخ ابلاغ واقعی.

تبصره ۱ ماده ۳۰۶ نیز شرایطی را برای ابلاغ قانونی و امکان واخواهی در صورت عدم اطلاع از مفاد رأی، حتی پس از مهلت های مقرر، پیش بینی کرده است. فهم دقیق این مفاهیم، گام اول در مسیر اجرای احکام غیابی و به ویژه ضرورت معرفی ضامن یا تأمین است؛ زیرا تا زمانی که حکم غیابی و حق واخواهی پابرجا باشد، اجرای آن با احتیاط و تضمین همراه خواهد بود.

ضرورت معرفی ضامن یا اخذ تأمین برای اجرای حکم غیابی (تحلیل تبصره ۲ ماده ۳۰۶ ق.آ.د.م)

پس از صدور حکم غیابی به نفع خواهان، مرحله بعدی اجرای این حکم است. اما قانون گذار برای حمایت از حقوق احتمالی محکوم علیه غایب، تشریفات خاصی را برای اجرای این دسته از احکام پیش بینی کرده است. تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، سنگ بنای این فرآیند حمایتی است و به صراحت بیان می دارد: «اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب از محکوم له خواهد بود. مگر اینکه دادنامه یا اجرائیه به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده و نامبرده در مهلت مقرر از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.»

فلسفه وجودی این قانون

این تبصره با یک هدف کلیدی تدوین شده است: حفظ حقوق محکوم علیه غایب و جبران خسارات احتمالی وارده به او. از آنجایی که محکوم علیه فرصت کافی برای دفاع از خود را نداشته و حکم به صورت یک طرفه صادر شده است، احتمال واخواهی و نقض حکم اولیه وجود دارد. در صورتی که حکم غیابی اجرا شود و محکوم له مالی را از محکوم علیه دریافت کند یا اقداماتی علیه او انجام دهد و سپس حکم در مرحله واخواهی به نفع محکوم علیه تغییر کند، جبران خسارات وارده به محکوم علیه از اهمیت بالایی برخوردار است. وجود ضامن یا تأمین، تضمینی است برای این جبران خسارت.

تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، اجرای حکم غیابی را به شرط معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب از محکوم له منوط می کند، مگر در موارد استثنائی.

چه زمانی نیازی به معرفی ضامن یا تأمین نیست؟

همانطور که در تبصره ۲ ماده ۳۰۶ ق.آ.د.م نیز قید شده است، استثنائی بر این قاعده وجود دارد. اگر دادنامه یا اجرائیه به صورت ابلاغ واقعی به محکوم علیه غایب رسیده باشد و او در مهلت مقرر قانونی (۲۰ روز برای مقیمین ایران و ۲ ماه برای مقیمین خارج) از تاریخ ابلاغ، واخواهی نکرده باشد، دیگر نیازی به معرفی ضامن یا اخذ تأمین از سوی محکوم له نخواهد بود. ابلاغ واقعی به این معناست که اخطاریه یا دادنامه مستقیماً به خود شخص محکوم علیه یا وکیل قانونی او تحویل داده شده باشد و وی از مفاد آن آگاهی کامل داشته باشد.

پیامدهای عدم رعایت این تبصره برای محکوم له

عدم رعایت مفاد تبصره ۲ ماده ۳۰۶ ق.آ.د.م برای محکوم له، پیامدهای جدی خواهد داشت. اگر محکوم له بدون معرفی ضامن یا ارائه تأمین مناسب، درخواست اجرای حکم غیابی را بنماید، اجرای حکم متوقف خواهد شد. قاضی اجرای احکام مکلف است تا زمانی که محکوم له نسبت به ارائه تضمین قانونی اقدام نکرده باشد، از صدور دستور اجرا یا ادامه عملیات اجرایی خودداری کند. این توقف می تواند زمان بر باشد و دستیابی به حقوق قانونی محکوم له را به تأخیر بیندازد. بنابراین، آگاهی از این الزام و اقدام به موقع برای تأمین آن، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

ضامن معتبر کیست و چه شرایطی باید داشته باشد؟

قانون گذار در تبصره ۲ ماده ۳۰۶ ق.آ.د.م، به واژه ضامن معتبر اشاره کرده است، اما تعریف دقیق و مصادیق آن را به رویه قضایی و تشخیص قاضی واگذار کرده است. به طور کلی، منظور از ضامن معتبر، شخصی است که از تمکن مالی و صلاحیت لازم برای ایفای تعهدات احتمالی ناشی از ضمانت برخوردار باشد. هدف اصلی، اطمینان از قابلیت جبران خسارت در صورت لزوم است.

معیارهای اعتبار ضامن از نظر قانون و رویه قضایی

اعتبار ضامن معمولاً بر اساس میزان دارایی، شغل و درآمد او تعیین می شود. قاضی اجرای احکام با بررسی مدارک و وضعیت ضامن، احراز می کند که آیا شخص معرفی شده توانایی مالی برای پرداخت مبلغ محکوم به (یا بخشی از آن که در ضمانت آمده) و خسارات احتمالی را دارد یا خیر. مبلغ محکوم به و میزان خسارات احتمالی، در تعیین کفایت تمکن مالی ضامن نقش کلیدی ایفا می کند.

مصادیق ضامن معتبر

در رویه قضایی، معمولاً اشخاصی با مشخصات زیر به عنوان ضامن معتبر مورد پذیرش قرار می گیرند:

• دارنده فیش حقوقی: کارمندان رسمی دولت یا سایر نهادهای معتبر که حقوق ثابت و قابل قبولی دریافت می کنند. بازنشستگان با فیش حقوقی معتبر نیز می توانند ضامن شوند. فیش حقوقی آن ها باید توانایی کسر از حقوق در صورت لزوم را نشان دهد.
• دارنده پروانه کسب معتبر: افرادی که صاحب کسب وکار قانونی هستند و دارای پروانه کسب و مدارک مالیاتی (مانند اظهارنامه مالیاتی) هستند که نشان دهنده درآمد و تمکن مالی آن ها باشد.
• صاحب سند ملک یا اموال منقول ارزشمند: اشخاصی که دارای اموال غیرمنقول (مانند خانه، زمین) یا اموال منقول ارزشمند (مانند سند خودرو) هستند و ارزش این اموال تکافوی مبلغ ضمانت را می کند. در این موارد، ممکن است نیاز به ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین ارزش مال باشد.

شرایط عمومی ضامن

علاوه بر تمکن مالی، ضامن باید دارای شرایط عمومی زیر باشد:

• اهلیت قانونی: ضامن باید عاقل، بالغ و رشید باشد، به این معنی که سن قانونی ۱۸ سال تمام را داشته باشد و دچار جنون یا سفه نباشد.
• عدم سابقه سوء کیفری خاص: اگرچه قانون مستقیماً به این موضوع اشاره نکرده است، اما در برخی موارد، قاضی ممکن است سوابق کیفری ضامن را نیز مورد توجه قرار دهد، به ویژه اگر سوابق مالی یا کلاهبرداری باشد که اعتبار وی را زیر سوال ببرد.

مسئولیت ها و تعهدات قانونی ضامن

مسئولیت ضامن در این پرونده ها، عمدتاً از نوع جبران خسارت است. به این معنی که اگر حکم غیابی در مرحله واخواهی نقض شود و محکوم له ملزم به بازگرداندن آنچه دریافت کرده باشد، ولی از انجام آن خودداری کند، ضامن باید خسارات وارده به محکوم علیه غایب را جبران کند. این ضمانت، معمولاً به صورت تضامنی نیست، بلکه یک ضمانت ساده است که هدف آن صرفاً تأمین خسارات احتمالی است.

تفاوت ضامن و کفیل در پرونده های حقوقی و کیفری

یکی از ابهامات رایج، تفاوت بین ضامن و کفیل است. این دو مفهوم، اگرچه هر دو نوعی از تضمین هستند، اما کاربرد و ماهیت متفاوتی دارند:

ویژگی	ضامن (در اجرای حکم غیابی)	کفیل (در امور کیفری)
ماهیت پرونده	حقوقی	کیفری
هدف اصلی	تضمین جبران خسارات مالی در صورت نقض حکم غیابی	حضور متهم در مواقع لازم در دادگاه یا نزد مقام قضایی
نوع تعهد	مالی (پرداخت خسارت)	شخصی (معرفی متهم)
مبنای قانونی	تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی	مواد مرتبط در قانون آیین دادرسی کیفری
آزاد شدن تعهد	پس از قطعی شدن حکم به نفع محکوم له یا عدم نیاز به جبران خسارت	پس از پایان مراحل دادرسی و صدور حکم قطعی یا رفع نیاز به حضور متهم

بنابراین، در پرونده های حقوقی مربوط به اجرای حکم غیابی، ما با مفهوم ضامن سروکار داریم که تعهدش بیشتر جنبه مالی و جبران خسارت دارد، نه حضور شخص.

تأمین مناسب چیست و شامل چه مواردی می شود؟

تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی علاوه بر معرفی ضامن، امکان اخذ تأمین مناسب از محکوم له را نیز پیش بینی کرده است. تأمین مناسب، به هر نوع تضمین مالی گفته می شود که محکمه آن را برای جبران خسارات احتمالی محکوم علیه غایب کافی بداند. این گزینه، جایگزینی برای معرفی ضامن است و در برخی موارد، برای محکوم له ساده تر یا مطلوب تر است.

تعریف مفهوم تأمین مناسب

تأمین مناسب، به معنای ارائه نوعی وثیقه یا تضمین مالی است که ارزش آن متناسب با میزان محکوم به و خسارات احتمالی باشد. این تأمین، به دستور قاضی اجرای احکام و معمولاً به میزانی که ضررهای احتمالی را پوشش دهد، تعیین و از محکوم له اخذ می گردد. هدف این تأمین نیز همانند ضامن، اطمینان از جبران خسارات وارده به محکوم علیه در صورت نقض حکم غیابی در آینده است.

انواع تأمین مناسب

مصادیق تأمین مناسب که در رویه قضایی ایران پذیرفته شده اند، عبارتند از:

1. وجه نقد: متداول ترین شکل تأمین است. محکوم له می تواند مبلغی معادل محکوم به (یا مبلغی که قاضی تعیین می کند) را به حساب سپرده دادگستری واریز کند. این وجه تا زمان قطعی شدن حکم یا رفع نیاز به تأمین، در حساب دادگستری مسدود می ماند.
2. ضمانت نامه بانکی: یکی از مطمئن ترین انواع تأمین است. بانک به درخواست محکوم له، ضمانت نامه ای صادر می کند که در آن تعهد می کند در صورت عدم ایفای تعهد توسط محکوم له (جبران خسارت)، مبلغ مشخصی را به محکوم علیه یا دادگستری بپردازد. این ضمانت نامه باید برای مدت کافی (تا زمان قطعی شدن حکم) معتبر باشد و مبلغ آن نیز متناسب با میزان محکوم به تعیین گردد.
3. وثیقه ملکی یا اموال منقول ارزشمند: محکوم له می تواند سند یک مال غیرمنقول (ملک) یا یک مال منقول ارزشمند (مانند سند خودرو) را به عنوان وثیقه معرفی کند. در این صورت، دادگاه با ارزیابی توسط کارشناس رسمی، ارزش مال را تعیین کرده و در صورت کفایت، قرار قبولی وثیقه صادر می کند. سپس مال مورد نظر توقیف و در رهن دادگستری قرار می گیرد تا تضمین لازم فراهم شود.
4. سایر تضمینات مورد قبول دادگاه: در برخی موارد خاص و با تشخیص قاضی، ممکن است سایر اشکال تضمین مانند سهام شرکت های معتبر، اوراق مشارکت، یا حتی چک یا سفته با پشتوانه قوی نیز به عنوان تأمین مناسب پذیرفته شود. اما این موارد کمتر رایج هستند و معمولاً قاضی به دنبال تضمیناتی با نقدشوندگی بالا و ارزش ثابت است.

انتخاب بهترین نوع تأمین

انتخاب بهترین نوع تأمین، به شرایط پرونده، میزان محکوم به، و توانایی های مالی محکوم له بستگی دارد. واریز وجه نقد یا ارائه ضمانت نامه بانکی معمولاً سریع ترین و کم دردسرترین روش ها هستند. وثیقه های ملکی یا اموال منقول، نیازمند ارزیابی و طی مراحل اداری بیشتری هستند که ممکن است زمان بر باشد. مشورت با وکیل برای انتخاب مناسب ترین گزینه، می تواند به تسریع فرآیند و کاهش هزینه ها کمک کند.

مراحل گام به گام معرفی ضامن یا ارائه تأمین

فرآیند معرفی ضامن یا ارائه تأمین جهت اجرای حکم غیابی، نیازمند رعایت مراحل اداری و قانونی مشخصی است. آگاهی از این مراحل، به محکوم له کمک می کند تا بدون سردرگمی و با سرعت بیشتری، حکم خود را به مرحله اجرا درآورد.

مرحله ۱: آماده سازی مدارک

پیش از هر اقدامی، جمع آوری و آماده سازی مدارک لازم ضروری است. این مدارک شامل:

• مدارک هویتی محکوم له: شامل اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه.
• تصویر دادنامه غیابی و اجرائیه صادره: این مدارک، اساس و مبنای درخواست اجرای حکم هستند.
• مدارک اثبات تمکن مالی ضامن (در صورت معرفی ضامن):
  • برای کارمندان: اصل و کپی فیش حقوقی معتبر، حکم کارگزینی یا بازنشستگی.
  • برای صاحبان کسب وکار: اصل و کپی پروانه کسب، اظهارنامه مالیاتی یا سند مالکیت محل کسب.
  • برای صاحبان اموال: اصل و کپی سند مالکیت ملک یا سند خودرو (با استعلام از اداره ثبت یا پلیس راهور).
• مدارک مربوط به تأمین (در صورت ارائه تأمین):
  • برای وجه نقد: فیش واریز وجه به حساب سپرده دادگستری.
  • برای ضمانت نامه بانکی: اصل ضمانت نامه بانکی با شرایط و مدت اعتبار مشخص.
  • برای وثیقه: اصل و کپی سند مال مورد وثیقه.

مرحله ۲: تنظیم لایحه معرفی ضامن یا درخواست تأمین

گام بعدی، تنظیم لایحه ای رسمی و حقوقی است که در آن، درخواست معرفی ضامن یا ارائه تأمین به دادگاه اعلام می شود. این لایحه باید شامل جزئیات زیر باشد:

• مشخصات کامل پرونده: کلاسه پرونده، شماره دادنامه غیابی، تاریخ صدور، و شعبه صادرکننده.
• مشخصات طرفین: نام و نام خانوادگی محکوم له و محکوم علیه، نام پدر، شماره ملی، و آدرس.
• موضوع لایحه: به صراحت ذکر شود که موضوع، معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی یا درخواست اخذ تأمین مناسب است.
• متن اصلی لایحه: در این بخش، باید با استناد به تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست خود را مطرح کنید.
  • در صورت معرفی ضامن: مشخصات کامل ضامن (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شغل، آدرس و شماره تماس) و تعهد او مبنی بر جبران خسارات احتمالی ناشی از اجرای حکم غیابی باید ذکر شود.
  • در صورت ارائه تأمین: نوع تأمین (وجه نقد، ضمانت نامه بانکی، وثیقه) و مشخصات مربوط به آن (شماره فیش واریزی، مشخصات ضمانت نامه یا سند وثیقه) باید قید گردد.
• امضاء: لایحه باید توسط محکوم له (و در صورت معرفی ضامن، توسط ضامن نیز) امضاء شود.
• پیوست ها: لیست مدارک پیوست شده به لایحه باید ذکر گردد.

مرحله ۳: مراجعه به واحد اجرای احکام

پس از آماده سازی مدارک و تنظیم لایحه، محکوم له (یا وکیل او) باید به واحد اجرای احکام دادگاه صادرکننده حکم مراجعه کند.

1. تقدیم لایحه و مدارک: لایحه به همراه تمامی مدارک پیوست، به مسئول مربوطه در واحد اجرای احکام تقدیم می شود.
2. حضور ضامن و احراز هویت: در صورتی که ضامن معرفی شده باشد، حضور فیزیکی او در واحد اجرای احکام جهت احراز هویت و امضاء تعهدنامه ضروری است. قاضی اجرای احکام یا نماینده او، هویت ضامن را تأیید و اطمینان حاصل می کند که ضامن با آگاهی کامل از تعهدات خود، حاضر به ضمانت شده است.
3. بازرسی و تأیید اعتبار ضامن یا تأمین: قاضی اجرای احکام، مدارک مربوط به تمکن مالی ضامن را بررسی می کند. در صورت لزوم، ممکن است استعلاماتی از مراجع ذی ربط (مانند اداره ثبت اسناد، بانک ها یا محل کار ضامن) به عمل آید. در مورد تأمین نیز، اصالت ضمانت نامه بانکی یا سند وثیقه مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت نیاز، ارزیابی توسط کارشناس صورت می پذیرد.

مرحله ۴: ثبت و دستور اجرای حکم

پس از تأیید اعتبار ضامن یا کفایت تأمین توسط قاضی اجرای احکام:

• صدور قرار قبولی: قاضی قرار قبولی ضامن یا تأمین را صادر می کند. این قرار به منزله پذیرش تضمین ارائه شده است.
• دستور ادامه اجرای حکم: با صدور قرار قبولی، قاضی دستور ادامه اجرای حکم غیابی را صادر می کند و عملیات اجرایی می تواند آغاز شود.

رعایت دقیق این مراحل، فرآیند اجرای حکم را تسهیل کرده و از بروز مشکلات حقوقی احتمالی جلوگیری می کند.

نمونه لایحه معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی (قابل دانلود و ویرایش)

در این بخش، یک نمونه لایحه جامع و استاندارد برای معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی ارائه شده است. این نمونه می تواند به عنوان الگویی برای تنظیم لایحه شما مورد استفاده قرار گیرد و پیشنهاد می شود پس از مطالعه دقیق، آن را با اطلاعات پرونده خود ویرایش و تکمیل نمایید. همچنین، در انتهای این بخش، لینک های فرضی برای دانلود فایل های Word و PDF این نمونه لایحه قرار داده شده است تا دسترسی به آن برای شما آسان تر باشد.

به نام خدا

تاریخ: [تاریخ روز تنظیم لایحه]

مخاطب: ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/اجرای احکام [نام شهرستان]

موضوع: لایحه معرفی ضامن جهت اجرای حکم غیابی

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی محکوم له]، خواهان/محکوم له پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده]، به موجب دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه صادرکننده حکم] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]، علیه آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محکوم علیه]، محکوم به [موضوع حکم، به عنوان مثال: پرداخت مبلغ … ریال به عنوان اصل خواسته و خسارات دادرسی و تأخیر تأدیه] گردیده ام.

نظر به اینکه حکم صادره به صورت غیابی بوده و جهت اجرای آن، طبق تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین متناسب الزامی است، اینجانب بدین وسیله، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی ضامن] را به عنوان ضامن معتبر جهت اجرای مفاد حکم غیابی فوق الذکر معرفی می نمایم.

مشخصات کامل ضامن به شرح ذیل می باشد:

• نام: [نام ضامن]
• نام خانوادگی: [نام خانوادگی ضامن]
• نام پدر: [نام پدر ضامن]
• شماره ملی: [شماره ملی ضامن]
• شغل: [شغل ضامن، مثلاً کارمند رسمی، صاحب جواز کسب …]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق محل سکونت ضامن]
• شماره تماس: [شماره تلفن ضامن]

آقای/خانم [نام و نام خانوادگی ضامن]، با اطلاع کامل از مفاد و شرایط ضمانت در راستای تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، تعهد می نماید چنانچه در اثر اجرای حکم غیابی فوق الذکر، خسارتی متوجه محکوم علیه غایب (آقای/خانم [نام و نام خانوادگی محکوم علیه]) گردد و اینجانب (محکوم له) از جبران خسارات وارده خودداری نمایم، در این صورت ضامن مذکور متعهد و ملزم به جبران کامل خسارات احتمالی وارده به محکوم علیه غایب، حداکثر ظرف یک هفته پس از اعلام اجرای احکام دادگستری، بدون هیچ قید و شرطی می باشد.

لذا با تقدیم این لایحه و مدارک پیوست، استدعا دارد نسبت به قبول ضمانت ایشان و صدور دستور مقتضی برای ادامه اجرای حکم غیابی اقدام فرمایید.

با تشکر و احترام

امضاء محکوم له: [نام و نام خانوادگی محکوم له]

امضاء ضامن: [نام و نام خانوادگی ضامن]

پیوست ها:

1. تصویر دادنامه غیابی شماره [شماره دادنامه]
2. تصویر اجرائیه صادره
3. تصویر کارت ملی و شناسنامه محکوم له
4. تصویر کارت ملی و شناسنامه ضامن
5. مدارک اثبات تمکن مالی ضامن (مانند تصویر فیش حقوقی/جواز کسب/سند مالکیت [نوع سند])

راهنمای تکمیل نمونه لایحه:

برای تکمیل این لایحه، بخش هایی که در براکت `[]` قرار دارند را با اطلاعات دقیق و مربوط به پرونده خود جایگزین کنید. اطمینان حاصل کنید که تمامی مشخصات طرفین و ضامن به درستی وارد شده و مدارک اثبات تمکن مالی ضامن نیز به طور کامل پیوست شده اند. حضور ضامن در واحد اجرای احکام برای احراز هویت و امضاء ضروری است.

برای سهولت در استفاده، می توانید این نمونه لایحه را از طریق لینک های زیر دانلود نمایید:

[لینک دانلود نمونه لایحه معرفی ضامن (فایل Word)]

[لینک دانلود نمونه لایحه معرفی ضامن (فایل PDF)]

پرسش و پاسخ های متداول (FAQ) پیرامون معرفی ضامن و اجرای حکم غیابی

در این بخش به برخی از پرسش های پرتکرار که ممکن است در ذهن کاربران و مراجعین در خصوص معرفی ضامن و اجرای احکام غیابی مطرح شود، پاسخ می دهیم:

آیا همیشه محکوم له باید ضامن معرفی کند؟

خیر، همیشه این الزام وجود ندارد. مطابق تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر دادنامه یا اجرائیه به محکوم علیه غایب ابلاغ واقعی شده باشد و نامبرده در مهلت مقرر قانونی (۲۰ روز برای مقیمین کشور و ۲ ماه برای مقیمین خارج) از تاریخ ابلاغ، واخواهی نکرده باشد، نیازی به معرفی ضامن یا اخذ تأمین از سوی محکوم له نیست.

اگر حکم غیابی اجرا شود و سپس محکوم علیه در واخواهی برنده شود، چه می شود؟

مطابق ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که محکوم علیه غایب پس از اجرای حکم، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی حکم به نفع او صادر شود، خواهان (محکوم له اولیه) ملزم به جبران خسارات ناشی از اجرای حکم اولی به واخواه (محکوم علیه سابق) می باشد. در چنین شرایطی، ضامن یا تأمین اخذ شده، برای جبران این خسارات مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

آیا می توان مدارک ضامن را به صورت غیرحضوری (مثلاً از طریق دفاتر خدمات قضایی) ارسال کرد؟

خیر. برای معرفی ضامن و احراز هویت او، حضور شخص ضامن در واحد اجرای احکام دادگاه ضروری است. این امر به دلیل لزوم تأیید هویت ضامن و اطمینان از آگاهی او از تعهدات و امضای فرم های مربوطه است. دفاتر خدمات قضایی چنین خدماتی را ارائه نمی دهند و صرفاً برای ثبت اولیه دادخواست و لوایح کاربرد دارند.

مبلغ ضمانت یا تأمین چگونه تعیین می شود؟

مبلغ ضمانت یا تأمین، معمولاً توسط قاضی اجرای احکام و متناسب با میزان محکوم به (اصلی خواسته)، خسارات دادرسی و خسارات احتمالی دیگر تعیین می گردد. هدف این است که مبلغ تضمین، کفاف جبران تمامی خسارات احتمالی را در صورت نقض حکم اولیه بدهد.

آیا به جای ضامن، می توان چک یا سفته ارائه داد؟

ارائه چک یا سفته به تنهایی به عنوان تأمین مناسب، بستگی به نظر و تشخیص قاضی اجرای احکام و شرایط پرونده دارد. در بسیاری از موارد، قاضی تضمیناتی را می پذیرد که نقدشوندگی بالاتر و ریسک کمتری داشته باشند، مانند وجه نقد و ضمانت نامه بانکی. اگر چک یا سفته با پشتوانه قوی و به همراه مدارک اثبات توان پرداخت صادرکننده باشد، ممکن است مورد قبول واقع شود، اما معمولاً روش های دیگر ارجحیت دارند.

ضامن چه زمانی از مسئولیت خود آزاد می شود؟

ضامن از مسئولیت خود زمانی آزاد می شود که:

• حکم غیابی پس از طی مراحل قانونی (مانند تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی) قطعی شود و نیازی به جبران خسارت محکوم علیه غایب نباشد.
• طرفین پرونده (محکوم له و محکوم علیه) به صلح و سازش برسند و نیازی به ادامه اجرای حکم یا ضمانت نباشد.
• خود محکوم علیه غایب پس از واخواهی، در دعوا محکوم شود و حکم به نفع محکوم له تأیید گردد.
• خود محکوم له درخواست رفع نیاز به ضمانت را بدهد.

آیا تفاوتی بین معرفی ضامن در مرحله بدوی و تجدیدنظر وجود دارد؟

به طور کلی، لزوم معرفی ضامن یا تأمین عمدتاً مربوط به اجرای احکام غیابی صادره از دادگاه بدوی است که در مهلت واخواهی قرار دارد. احکامی که در مرحله تجدیدنظر صادر می شوند (حتی اگر خوانده تجدیدنظر غایب باشد) معمولاً به عنوان احکام قطعی تلقی می شوند و دیگر مشمول این تبصره نخواهند بود، مگر در موارد خاص و نادر که حکم تجدیدنظر نیز ماهیت غیابی داشته باشد و از قاعده ابلاغ واقعی مستثنی گردد. در هر صورت، برای احکام قطعی، ضامن یا تأمین برای اجرای حکم معمول نیست.

اگر ضامن در حین اجرای حکم فوت کند، تکلیف چیست؟

در صورت فوت ضامن در حین اجرای حکم و قبل از رفع نیاز به ضمانت، ورثه ضامن مسئولیت پرداخت خسارات احتمالی را تا میزان ترکه متوفی خواهند داشت. در این حالت، محکوم له باید مراتب را به واحد اجرای احکام اطلاع دهد تا تدابیر لازم برای جایگزینی ضامن یا اخذ تأمین جدید از سوی محکوم له، یا پیگیری از طریق ترکه ضامن متوفی صورت گیرد.

نتیجه گیری

اجرای احکام غیابی، با وجود آنکه ابزاری مهم برای احقاق حقوق خواهان است، اما به دلیل اهمیت حفظ حقوق محکوم علیه غایب، با شرایط خاصی همراه است. تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، با پیش بینی لزوم معرفی ضامن معتبر یا اخذ تأمین مناسب، توازن ظریفی بین سرعت اجرای عدالت و تضمین حقوق شهروندان ایجاد کرده است.

آگاهی از تمامی ابعاد این فرآیند، از تعریف دقیق حکم غیابی و مستندات قانونی آن گرفته تا شرایط ضامن و انواع تأمین و مراحل اداری، برای هر فردی که درگیر چنین پرونده ای است، حیاتی است. این مقاله سعی بر آن داشت تا با ارائه یک راهنمای جامع و گام به گام، به تمامی ابهامات در این زمینه پاسخ دهد و نمونه لایحه ای کاربردی را نیز در اختیار شما قرار دهد.

یقیناً، در مسیرهای حقوقی پیچیده، مشورت با وکلای متخصص و با تجربه می تواند به شما در تصمیم گیری های صحیح و اقدامات به موقع یاری رساند. همواره توصیه می شود در موارد خاص و دارای ابهام، از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید تا بهترین نتیجه ممکن برای پرونده خود را به دست آورید.

همین حالا نمونه لایحه معرفی ضامن را دانلود کنید و سوالات و تجربیات خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.