قسط مهریه چقدر است

تعیین میزان قسط مهریه و پیش قسط آن از جمله مهمترین دغدغه های زوجین در پرونده های خانواده است که پاسخ ثابتی ندارد و کاملاً به نظر قاضی و شرایط مالی زوج بستگی دارد. در رویه های قضایی معمولاً پیش قسط مهریه بین ۲ تا ۵ سکه تعیین می شود و اقساط نیز اغلب به صورت هر ۶ تا ۹ ماه یک سکه یا مبالغ نقدی مشخص تعیین می گردد. این مقادیر با بررسی دقیق درآمد، دارایی ها و تعهدات مالی مرد مشخص می شود.

مهریه به عنوان یک حق قانونی برای زن، در بسیاری از موارد به دلیل شرایط اقتصادی دشوار، چالش هایی را برای پرداخت یکجای آن ایجاد می کند. تقسیط مهریه راهکاری قانونی است که به زوج امکان می دهد تا این دین مالی را در قالب اقساط مشخص پرداخت کند. این مقاله به شما کمک می کند تا با تمامی جنبه های حقوقی و اجرایی تقسیط مهریه، از جمله نحوه تعیین پیش قسط و اقساط، عوامل مؤثر بر تصمیم قاضی و سناریوهای عملی آشنا شوید. هدف ما ارائه اطلاعاتی دقیق، کاربردی و شفاف است تا درک بهتری از شرایط پرونده خود داشته باشید.

مفهوم تقسیط مهریه و اعسار از پرداخت

تقسیط مهریه به معنای تقسیم کل مهریه به مبالغ کوچکتر و پرداخت آن در دوره های زمانی مشخص است. این روش زمانی مطرح می شود که زوج توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد. در چنین شرایطی، قانون این امکان را به زوج می دهد تا با اثبات عدم توانایی مالی خود، مهریه را به صورت قسطی پرداخت کند.

تعریف تقسیط مهریه

تقسیط مهریه به معنای تبدیل مهریه از حالت پرداخت یکجا به پرداخت در دفعات و مبالغ معین است. دادگاه با در نظر گرفتن شرایط مالی زوج، میزان پیش قسط و تعداد اقساط را تعیین می کند تا پرداخت مهریه برای مرد امکان پذیر باشد. این فرآیند اغلب پس از درخواست اعسار از سوی زوج صورت می گیرد و هدف آن، تعدیل فشار مالی بر مرد و تضمین دریافت مهریه توسط زن است. این تقسیم بندی می تواند به صورت ماهانه، فصلی یا سالانه باشد و میزان هر قسط نیز متناسب با وضعیت مالی زوج مشخص می شود.

تعریف اعسار از پرداخت مهریه

اعسار از پرداخت مهریه به حالتی گفته می شود که زوج توانایی مالی کافی برای پرداخت یکجای مهریه را ندارد و دارایی های او (به غیر از مستثنیات دین) برای تأدیه مهریه کفایت نمی کند. در این صورت، زوج می تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، تقاضای تقسیط مهریه را مطرح کند. اثبات اعسار از طریق ارائه مدارک مالی و شهادت شهود صورت می گیرد و دادگاه پس از بررسی دقیق، در صورت احراز اعسار، حکم به قسطی شدن مهریه می دهد. مفهوم اعسار در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی نیز به تفصیل بیان شده است.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

شناخت تفاوت میان مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه برای درک فرآیند تقسیط مهریه ضروری است. این دو نوع مهریه، نحوه مطالبه و پرداخت را تحت تأثیر قرار می دهند:

• مهریه عندالمطالبه: در این نوع مهریه، زن هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است. به محض جاری شدن عقد، زن مالک مهریه می شود. اگر مرد قادر به پرداخت یکجا نباشد، می تواند درخواست اعسار مهریه و تقسیط را به دادگاه ارائه دهد. تا زمانی که اعسار او ثابت نشود، ممکن است با حکم جلب مواجه شود یا اموالش توقیف گردد.
• مهریه عندالاستطاعه: پرداخت این نوع مهریه منوط به اثبات توانایی مالی مرد از سوی زن است. یعنی زن باید در دادگاه ثابت کند که مرد دارای اموال و دارایی لازم برای پرداخت مهریه است. در این حالت، تا زمانی که توانایی مالی مرد ثابت نشود، زن نمی تواند مهریه خود را مطالبه کند و مرد نیز نیازی به ارائه دادخواست اعسار ندارد. تنها زمانی که استطاعت مالی مرد ثابت شود، وی ملزم به پرداخت خواهد شد.

قانون حاکم بر تقسیط مهریه (۱۴۰۳/۱۴۰۴)

در قوانین جمهوری اسلامی ایران، به ویژه قانون مدنی، قانون اجرای احکام مدنی، و قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴، به موضوع مهریه و نحوه پرداخت آن پرداخته شده است. در سال های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، تغییرات اساسی در رویه کلی تقسیط مهریه و اعسار از پرداخت آن ایجاد نشده است. کماکان مبنای اصلی، اثبات اعسار زوج از پرداخت یکجای مهریه و تصمیم قاضی بر اساس وضعیت مالی اوست.

بر اساس ماده ۷ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، در دعاوی مهریه، اصل بر معسر بودن زوج (مدیون) است و زن (طلبکار) باید دارا بودن او را اثبات کند. مگر اینکه وضعیت مالی گذشته زوج نشان دهنده دارا بودن او باشد یا به نحوی اثبات شود که مالی به دست آورده است. این ماده در عمل، بار اثبات را در مواردی به دوش زوجه قرار می دهد و اهمیت جمع آوری مستندات مالی را برای او دوچندان می کند. البته در مهریه های تا ۱۱۰ سکه، در صورت عدم معرفی مال، مرد می تواند تقاضای اعسار کند و در صورت پذیرش، مهریه قسط بندی خواهد شد.

مراحل قانونی برای قسطی کردن مهریه

فرآیند قسطی کردن مهریه شامل چندین مرحله قانونی است که هم زن و هم مرد باید از آن آگاه باشند. رعایت این مراحل و ارائه مدارک لازم، نقش مهمی در نتیجه پرونده دارد:

مطالبه مهریه توسط زوجه

مطالبه مهریه می تواند ابتدا از طریق اجرای ثبت صورت گیرد. زن می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن جاری شده است، تقاضای صدور اجراییه مهریه را بنماید. در این مرحله، اموال قابل توقیف زوج از طریق اداره ثبت شناسایی و توقیف می شوند. اگر از طریق ثبت، اموال کافی شناسایی و توقیف نشود یا اگر مهریه وجه نقد باشد، زوجه می تواند برای مطالبه مهریه به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست دهد. در این صورت، دادگاه حکم به محکومیت زوج به پرداخت مهریه صادر می کند.

دادخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج

پس از مطالبه مهریه توسط زوجه و ابلاغ اجراییه به زوج (چه اجراییه ثبتی و چه دادنامه قطعی از دادگاه)، مرد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه خانواده ارائه دهد. این دادخواست باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه ثبت شود. تقدیم به موقع دادخواست اعسار، مانع از صدور حکم جلب برای زوج خواهد شد. این دادخواست باید به دفاتر خدمات قضایی ارائه و به دادگاه صالح فرستاده شود.

مدارک لازم برای دادخواست اعسار

برای اینکه دادگاه بتواند در مورد اعسار زوج تصمیم گیری کند، ارائه مدارک مستدل و کامل ضروری است. این مدارک شامل موارد زیر می شود:

• دادنامه محکومیت (یا اجراییه ثبتی): سندی که نشان دهنده محکومیت زوج به پرداخت مهریه است.
• استشهادیه اعسار: برگه ای که توسط حداقل دو شاهد مرد (با شرایط خاص قانونی) امضا شده و شهادت می دهند که زوج توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه را ندارد. این شهود باید از وضعیت مالی و زندگی زوج آگاهی کامل داشته باشند و به آن مشرف باشند.
• لیست جامع اموال منقول و غیرمنقول: شامل تمامی اموال و دارایی های زوج، اعم از خودرو، ملک (به غیر از مستثنیات دین)، حساب های بانکی، سهام، و حتی اموالی که در یک سال اخیر به دیگری منتقل شده اند. این لیست باید با دقت و صداقت کامل تهیه شود.
• گواهی و فیش حقوقی: در صورتی که زوج کارمند باشد، ارائه فیش حقوقی و گواهی اشتغال به کار با ذکر میزان دقیق درآمد، ضروری است. این مدارک باید از مرجع رسمی کارفرما تهیه شوند.
• ریز گردش حساب های بانکی: برای یک سال گذشته از تمامی حساب های بانکی زوج، جهت بررسی تراکنش های مالی و اثبات عدم توانایی مالی. این مدرک برای افراد دارای شغل آزاد اهمیت ویژه ای دارد.
• مدارک اثبات بدهی ها و تعهدات مالی: مانند اقساط وام های ضروری (با ارائه قرارداد وام)، اسناد پرداخت نفقه فرزندان از همسر قبلی، و سایر تعهدات قانونی و رسمی.
• سایر اسناد مالی مرتبط: هر سند دیگری که به وضعیت مالی زوج کمک کند، مانند مدارک پزشکی برای اثبات هزینه های درمان سنگین.

لازم به ذکر است که اگر کسی طبق قانون تجارت تاجر باشد، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه یا هر حکم دیگری از او پذیرفته نمی شود. بلکه تاجر در صورت عدم توانایی برای پرداخت مهریه باید به جای دادخواست اعسار به دادگاه خانواده، دادخواست اعلام ورشکستگی به دادگاه عمومی تقدیم کند.

رسیدگی دادگاه به درخواست اعسار

دادگاه پس از دریافت دادخواست اعسار و بررسی مدارک، وقت رسیدگی تعیین می کند. در جلسه دادگاه، قاضی به اظهارات زوج، شهود او و دفاعیات زوجه گوش می دهد. قاضی با تحقیق و پرس وجو از طریق استعلامات بانکی، اداره ثبت و سایر مراجع ذی صلاح، و بررسی دقیق مستندات، در مورد اعسار زوج و نحوه قسط بندی مهریه تصمیم گیری می کند. این تصمیم کاملاً به تشخیص قاضی و با توجه به تمامی جوانب پرونده خواهد بود و سعی بر آن است که هم حق زوجه تضییع نشود و هم فشار غیرقابل تحمل به زوج وارد نگردد.

قسط مهریه چقدر است؟ – جزئیات تعیین پیش قسط و اقساط

سوال اصلی بسیاری از افراد این است که قسط مهریه چقدر است و چه مقدار پیش قسط باید پرداخت شود. این موضوع یکی از پیچیده ترین بخش های پرونده های مهریه است، زیرا هیچ مبلغ ثابت یا فرمول مشخصی برای همه پرونده ها وجود ندارد. میزان تقسیط مهریه و پیش قسط مهریه کاملاً به تشخیص قاضی و شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد. با این حال، می توان بر اساس رویه های قضایی رایج، تخمین هایی را ارائه داد.

عوامل کلیدی مؤثر بر تصمیم قاضی

قاضی برای تعیین میزان پیش قسط و اقساط مهریه، مجموعه ای از عوامل را مورد بررسی قرار می دهد تا به یک تصمیم عادلانه و متناسب با شرایط هر دو طرف دست یابد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

1. میزان مهریه: تعداد سکه یا مبلغ وجه نقد تعیین شده در عقدنامه، اولین و مهم ترین عامل است. هرچه مهریه بیشتر باشد، ممکن است قاضی در تعیین پیش قسط و اقساط، دقت بیشتری به خرج دهد و دوره های پرداخت را طولانی تر کند.
2. توانایی مالی زوج: این مورد شامل چندین فاکتور است که توسط مدارک و استعلامات بررسی می شود:
   • میزان درآمد خالص ماهیانه: درآمدی که پس از کسر تمامی کسورات قانونی (مالیات، بیمه، اقساط وام های ضروری و غیره) و کسر مستثنیات دین (مانند نفقه، اجاره بها و هزینه های ضروری زندگی) برای زوج باقی می ماند. فیش حقوقی، گواهی اشتغال به کار و گردش حساب های بانکی در این بخش اهمیت فراوان دارند.
   • دارایی های زوج: اموال منقول و غیرمنقول مانند ملک (به جز مستثنیات دین)، خودرو، سپرده های بانکی، سهام، و سایر دارایی های قابل نقد شدن که به نام زوج ثبت شده اند.
   • تعهدات مالی و بدهی ها: اقساط وام های ضروری (مانند وام مسکن یا ازدواج)، نفقه فرزندان از همسر قبلی، و سایر بدهی های قانونی که زوج ملزم به پرداخت آن هاست و مدارک مثبته آن ها موجود است.
3. وضعیت اجتماعی و معیشتی زوج: قاضی به شغل زوج، تعداد افراد تحت تکفل او (فرزندان، والدین)، و هزینه های ضروری زندگی وی مانند اجاره مسکن، هزینه های درمانی و تحصیلی توجه می کند تا تعیین اقساط منجر به عسر و حرج او نشود.
4. مستثنیات دین: اموالی هستند که بر اساس قانون، برای امرار معاش ضروری تلقی می شوند و حتی در صورت محکومیت به پرداخت مهریه، قابل توقیف نیستند. این موارد شامل یک واحد مسکونی مناسب شأن، اثاثیه ضروری منزل، ابزار و وسایل کار، و بخشی از حقوق و مزایای کارمندان (یک سوم یا یک چهارم) می شود.
5. شرایط عرفی: رویه های قضایی رایج در هر منطقه یا شعبه دادگاه نیز می تواند بر تصمیم قاضی تأثیرگذار باشد، هرچند که اصول قانونی ثابت هستند و قاضی باید در چهارچوب قانون عمل کند.

پیش قسط مهریه چقدر است؟

پیش قسط مهریه مبلغی است که زوج باید بلافاصله پس از صدور حکم تقسیط یا در مهلت تعیین شده توسط دادگاه، به زوجه پرداخت کند. این مبلغ به عنوان اولین بخش از مهریه است و عدم پرداخت آن می تواند عواقب جدی برای زوج داشته باشد.

در رویه قانونی، به ویژه برای مهریه های تا ۱۱۰ سکه، گاهی رویه بر تعیین ۱۰ درصد از سکه های اولیه (مثلاً ۱۰ سکه از ۱۱۰ سکه اول) به عنوان پیش قسط است. اما در عمل، دادگاه ها معمولاً با در نظر گرفتن توان مالی زوج، مبلغ پیش قسط را به صورت تعداد مشخصی سکه یا مبلغی از وجه نقد تعیین می کنند.

به طور معمول، پیش قسط مهریه در دادگاه ها بین ۲ تا ۵ سکه (بسته به توان مالی زوج) یا معادل ریالی آن تعیین می شود. مهلت پرداخت پیش قسط معمولاً ۱۰ روز پس از ابلاغ اجراییه است، اما در برخی موارد با درخواست زوج و موافقت قاضی، این مهلت قابل تمدید است. عدم پرداخت پیش قسط در مهلت مقرر می تواند منجر به صدور حکم جلب شود.

اقساط مهریه چقدر است؟

پس از پرداخت پیش قسط، مابقی مهریه به صورت اقساط ماهانه یا سالیانه پرداخت می شود. میزان و دوره پرداخت اقساط نیز کاملاً به تشخیص قاضی بستگی دارد و متناسب با درآمد و وضعیت مالی زوج خواهد بود.

رویه های متداول در دادگاه ها اغلب به صورت «یک سکه هر X ماه» یا «مبلغ مشخصی به ریال در هر ماه» است. برای مهریه های سکه، معمولاً اقساط هر ۴ تا ۱۲ ماه یک سکه تعیین می شود. این بازه زمانی بر اساس میزان درآمد و تعهدات مالی زوج متغیر است. برای مهریه های وجه نقد، مبلغ اقساط ممکن است بر اساس شاخص بانک مرکزی و تورم سالیانه به روزرسانی شود، به این معنی که مبلغ ریالی هر قسط در سال های بعدی ممکن است افزایش یابد تا ارزش مهریه حفظ شود.

سناریوهای عملی و مثال های عددی

برای شفاف سازی بیشتر و پاسخ به سوال قسط مهریه چقدر است در شرایط مختلف، سناریوهای عملی زیر را در نظر بگیرید. این ارقام صرفاً تخمینی و بر اساس رویه های معمول دادگاه ها هستند و ممکن است در هر پرونده ای تفاوت داشته باشند:

1. سناریو ۱: زوج کارمند با درآمد متوسط (مثلاً ۸ تا ۱۲ میلیون تومان در ماه)
   • پیش قسط: معمولاً ۲ تا ۳ سکه.
   • اقساط: هر ۶ تا ۹ ماه یک سکه.
2. سناریو ۲: زوج کارمند با درآمد بالا (مثلاً ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان در ماه)
   • پیش قسط: معمولاً ۴ تا ۶ سکه.
   • اقساط: هر ۴ تا ۶ ماه یک سکه.
3. سناریو ۳: زوج با شغل آزاد (درآمد متغیر و اثبات دشوار)
   • پیش قسط و اقساط: این موارد بسیار وابسته به گردش حساب، شهادت شهود و توان دفاعی زوج است. در این موارد، قاضی به دقت گردش مالی و سبک زندگی زوج را بررسی می کند. ممکن است پیش قسط صفر یا ناچیز و اقساط طولانی تر (مثلاً هر ۹ تا ۱۲ ماه یک سکه) تعیین شود.
4. سناریو ۴: زوج بیکار یا دارای درآمد حداقلی
   • پیش قسط: ممکن است صفر یا بسیار ناچیز (در حد ۱ سکه).
   • اقساط: هر ۹ تا ۱۲ ماه یا حتی بیشتر، یک سکه. در برخی موارد بسیار خاص، حتی ممکن است مدت زمان طولانی تری برای پرداخت هر سکه در نظر گرفته شود. این سناریو برای اقساط مهریه برای مرد بیکار کاربرد دارد.
5. سناریو ۵: مهریه وجه نقد
   • اگر مهریه وجه نقد باشد، تاثیر شاخص بانک مرکزی و تورم بر به روزرسانی مبلغ بسیار مهم است. دادگاه مبلغ کل مهریه را بر اساس نرخ تورم سالانه و شاخص بانک مرکزی تا تاریخ صدور حکم به روزرسانی می کند.
   • نحوه تعیین اقساط مبلغی نیز با توجه به درآمد زوج و تعهدات مالی او خواهد بود، مثلاً ماهیانه مبلغی مشخص (چند میلیون تومان) تا تسویه کامل. این امر به حفظ ارزش واقعی مهریه کمک می کند.

نمونه جدول فرضی اقساط مهریه

برای درک بهتر میزان پیش قسط مهریه و اقساط، جدول زیر یک نمونه فرضی از نحوه تعیین اقساط بر اساس درآمد ماهانه خالص زوج را ارائه می دهد. این جدول صرفاً برای اطلاع رسانی است و تصمیم نهایی با قاضی پرونده است.

درآمد ماهانه خالص زوج (تومان)	پیش قسط (سکه)	اقساط (هر چند ماه یک سکه)
زیر ۵ میلیون	۰ تا ۱ سکه	۱۲ تا ۱۵ ماه
۵ تا ۸ میلیون	۱ تا ۲ سکه	۹ تا ۱۲ ماه
۸ تا ۱۲ میلیون	۲ تا ۳ سکه	۶ تا ۹ ماه
۱۲ تا ۱۵ میلیون	۳ تا ۴ سکه	۴ تا ۶ ماه
بیش از ۱۵ میلیون	۴ تا ۶ سکه	۲ تا ۴ ماه
توجه: این جدول صرفاً یک الگوی فرضی است و تصمیم نهایی بر عهده قاضی رسیدگی کننده خواهد بود.

اعتراض و تعدیل اقساط مهریه

حکم دادگاه در خصوص قسط بندی مهریه، برای هر دو طرف (زوج و زوجه) قابل اعتراض است. این اعتراض می تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد که عموماً مربوط به تغییر در شرایط مالی یا عدم رضایت از میزان اقساط است. امکان تعدیل اقساط مهریه یکی از مکانیزم های قانونی برای حفظ عدالت در طول زمان پرداخت است.

اعتراض زوجه

اگر زوجه به میزان پیش قسط مهریه یا اقساط مهریه تعیین شده اعتراض داشته باشد، می تواند با ارائه مدارک جدیدی که نشان دهنده توان مالی بیشتر زوج است، تقاضای تعدیل اقساط مهریه را به دادگاه ارائه دهد. این مدارک می تواند شامل اطلاعاتی درباره دارایی های جدید، افزایش درآمد یا کاهش تعهدات مالی زوج باشد که در زمان صدور رأی اولیه مغفول مانده یا تغییر کرده است. زوجه باید این تغییرات را به دادگاه ثابت کند.

اعتراض زوج

در مقابل، زوج نیز در صورتی که شرایط مالی اش تغییر کند (مثلاً کاهش درآمد، افزایش بدهی های ضروری، یا افزایش افراد تحت تکفل)، می تواند درخواست تعدیل اقساط مهریه را به دادگاه ارائه کند. دادگاه با بررسی مستندات جدید و احراز تغییر در وضعیت مالی زوج، ممکن است میزان اقساط را کاهش داده یا دوره پرداخت آن را طولانی تر کند. این حق برای مردان بیکار یا کسانی که شغل خود را از دست داده اند، بسیار حائز اهمیت است.

مهلت قانونی برای اعتراض به رأی دادگاه در خصوص تقسیط مهریه معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی است. ارائه اعتراض در این مهلت از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا پس از گذشت این مدت، رأی قطعی شده و تغییر آن دشوارتر خواهد بود.

پیامدهای عدم پرداخت اقساط مهریه

عدم پرداخت اقساط مهریه در موعد مقرر، می تواند عواقب جدی و قانونی برای زوج در پی داشته باشد. این پیامدها به منظور تضمین حق مالی زوجه و اجرای احکام دادگاه وضع شده اند و زوج باید از آن ها آگاه باشد.

صدور حکم جلب

یکی از مهمترین پیامدهای عدم پرداخت قسط مهریه، صدور حکم جلب برای زوج است. اگر زوج اقساط تعیین شده توسط دادگاه را پرداخت نکند و مهلت قانونی (معمولاً ۱۰ روز پس از سررسید هر قسط) به پایان برسد، زوجه می تواند از اجرای احکام دادگاه تقاضای صدور حکم جلب کند. این حکم به معنای دستگیری و بازداشت زوج تا زمان پرداخت اقساط معوقه یا معرفی کفیل/وثیقه است. حکم جلب می تواند به صورت سیار نیز صادر شود که به معنای امکان دستگیری زوج در هر مکان است.

توقیف اموال

در صورت عدم پرداخت اقساط مهریه، زوجه می تواند درخواست توقیف اموال زوج را نیز مطرح کند. این اموال می تواند شامل موارد زیر باشد:

• حقوق و مزایا: توقیف حقوق کارمند برای پرداخت اقساط مهریه یکی از رایج ترین روش هاست. یک سوم از حقوق و مزایای زوج کارمند برای افراد مجرد و بدون فرزند، و یک چهارم برای افراد متأهل یا دارای فرزند قابل توقیف و کسر برای پرداخت مهریه است.
• خودرو و سایر اموال منقول: خودرو، سپرده های بانکی، سهام، و هرگونه مال منقول دیگری که به نام زوج باشد، قابل توقیف است.
• ملک و اموال غیرمنقول: ملک و سایر اموال غیرمنقول زوج (به غیر از مستثنیات دین مانند منزل مسکونی که برای سکونت ضروری است) می تواند توقیف و از طریق مزایده به فروش برسد تا مهریه از محل آن پرداخت شود.

حال شدن دین مهریه

اگر زوج چندین قسط مهریه را بدون دلیل موجه و بدون درخواست تعدیل اقساط مهریه پرداخت نکند، ممکن است زوجه بتواند با مراجعه به دادگاه، درخواست حال شدن کل دین مهریه را مطرح کند. در این صورت، کل مهریه که قبلاً قسط بندی شده بود، به حالت حال درمی آید و مرد ملزم به پرداخت یکجای تمامی مبلغ باقی مانده مهریه خواهد شد. این مفهوم حقوقی فشار زیادی بر زوج وارد می کند و امکان تقسیط مجدد را بسیار دشوار می سازد. به عبارت دیگر، امتیاز قسطی شدن از زوج سلب می شود.

نکات حقوقی تکمیلی و سوالات پرتکرار

در ادامه به برخی نکات حقوقی تکمیلی و سوالات رایج که ممکن است در خصوص تقسیط مهریه مطرح شوند، می پردازیم. این اطلاعات به شما کمک می کند تا درک جامع تری از این موضوع داشته باشید.

تاثیر انواع طلاق بر اقساط مهریه

نوع طلاق (توافقی، یک طرفه از سوی مرد، یا یک طرفه از سوی زن) می تواند بر فرآیند تقسیط مهریه و رویه دادگاه ها تأثیرگذار باشد:

• طلاق توافقی: در این نوع طلاق، زوجین می توانند در مورد تمامی مسائل مالی از جمله پیش قسط مهریه و اقساط مهریه به توافق برسند. دادگاه نیز معمولاً این توافق را تأیید و در حکم طلاق درج می کند. در این حالت، شرایط پرداخت به توافق طرفین بستگی دارد و معمولاً زوجین از یک وکیل مشترک برای تسهیل امور استفاده می کنند.
• طلاق از سوی مرد: اگر مرد درخواست طلاق دهد، باید تمامی حقوق مالی زن از جمله مهریه را پرداخت کند یا تکلیف آن را مشخص سازد. در صورت عدم توانایی پرداخت یکجا، مرد باید دادخواست اعسار دهد. ثبت طلاق از سوی مرد به تعیین تکلیف مهریه و پرداخت پیش قسط و اقساط (در صورت پذیرش اعسار) موکول می شود. این روند ممکن است طولانی باشد.
• طلاق از سوی زن: در صورتی که زن خواهان طلاق باشد و دلایل موجهی برای آن ارائه دهد (مانند عسر و حرج)، دادگاه در کنار سایر حقوق، مهریه را نیز برای او لحاظ می کند. در این شرایط نیز مرد می تواند درخواست اعسار و تقسیط مهریه را ارائه دهد و دادگاه با توجه به توانایی مالی او تصمیم می گیرد.

وضعیت پرداخت اقساط پس از ازدواج مجدد زن

بسیاری از مردان این سوال را دارند که آیا پس از ازدواج مجدد زن، اقساط مهریه همچنان باید پرداخت شود؟ پاسخ این است که مهریه حق مالی زن است و با ازدواج مجدد او، این حق از بین نمی رود. بنابراین، زوج سابق همچنان مکلف به پرداخت اقساط مهریه طبق حکم دادگاه است. تنها در صورتی که زوجه به صورت کتبی و رسمی از دریافت باقی مانده مهریه صرف نظر کند، مرد از این تکلیف معاف خواهد شد.

«مهریه حق مالی زن است که حتی پس از فوت شوهر، حال شده و باید از ماترک او پرداخت گردد و با ازدواج مجدد زوجه نیز این حق از بین نمی رود.»

وضعیت پرداخت اقساط مهریه پس از فوت شوهر

اگر شوهر قبل از تسویه کامل مهریه فوت کند، دین مهریه حال می شود (یعنی بلافاصله قابل مطالبه است) و باید از ماترک (اموال به جا مانده از متوفی) او پرداخت شود. زن به عنوان یکی از بستانکاران، می تواند مهریه خود را پیش از تقسیم ارث بین ورثه، از اموال باقی مانده از همسرش مطالبه کند. این حق حتی بر حق سایر وراث نیز مقدم است و ابتدا باید مهریه از ترکه متوفی کسر شود.

نقش وکیل متخصص در پرونده های اعسار و تقسیط مهریه

پرونده های مهریه، به ویژه آن هایی که شامل درخواست اعسار و تقسیط می شوند، دارای پیچیدگی های حقوقی فراوانی هستند و نیازمند دانش و تجربه حقوقی کافی هستند. کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده می تواند در تمامی مراحل از جمله تنظیم دادخواست اعسار مهریه، جمع آوری مدارک لازم برای قسطی کردن مهریه (مانند فیش حقوقی در اعسار مهریه، گردش حساب در اعسار مهریه)، دفاع مؤثر در دادگاه، و پیگیری اجرای حکم، بسیار راهگشا باشد. وکیل با اشراف کامل به قوانین و رویه های قضایی، می تواند بهترین راهکارها را برای موکل خود ارائه داده و از تضییع حقوق او جلوگیری کند، همچنین می تواند در فرآیند تعدیل اقساط مهریه نیز به شما یاری رساند.

پاسخ به سوالات رایج: تاثیر افزایش حقوق و فروش صوری اموال

• تاثیر افزایش حقوق بر اقساط: اگر پس از تعیین اقساط مهریه، درآمد زوج (مثلاً حقوق کارمندی) به طور قابل توجهی افزایش یابد، زوجه می تواند با طرح دادخواست تعدیل اقساط مهریه به دادگاه، درخواست افزایش مبلغ یا کوتاه تر شدن زمان اقساط را بنماید. دادگاه با بررسی شرایط جدید، در این خصوص تصمیم گیری خواهد کرد و ممکن است حکم جدیدی صادر کند.
• فروش صوری اموال برای فرار از دین: اگر زوج پس از مطالبه مهریه، اقدام به فروش صوری اموال خود به قصد فرار از پرداخت مهریه کند، این معامله از نظر قانونی باطل است. زوجه می تواند با طرح دعوای ابطال معامله صوری، آن اموال را دوباره به دارایی های زوج بازگرداند و از محل آن ها مهریه خود را وصول کند. در صورت اثبات قصد فرار از دین، زوج ممکن است با مجازات های قانونی نیز مواجه شود که شامل حبس یا جزای نقدی است. این موضوع در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به صراحت بیان شده است.

جمع بندی و توصیه نهایی

قسط مهریه چقدر است، سوالی است که پاسخ آن به عوامل متعدد و پیچیده ای بستگی دارد و یک فرمول ثابت برای آن وجود ندارد. تقسیط مهریه راهکاری قانونی برای زوجینی است که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارند. در این فرآیند، میزان پیش قسط مهریه و اقساط مهریه بر اساس توان مالی زوج، دارایی ها، درآمد، تعهدات و مستثنیات دین او توسط قاضی تعیین می شود. رویه های دادگاه ها نشان می دهد که پیش قسط معمولاً بین ۲ تا ۵ سکه و اقساط هر ۴ تا ۱۲ ماه یک سکه (یا معادل ریالی) در نظر گرفته می شود.

آگاهی از مراحل قانونی برای قسطی کردن مهریه، مدارک لازم برای قسطی کردن مهریه، و پیامدهای عدم پرداخت قسط مهریه برای هر دو طرف ضروری است. هر پرونده مهریه منحصر به فرد است و شرایط خاص خود را دارد. بنابراین، توصیه می شود در مواجهه با چنین مسائلی، حتماً با یک وکیل متخصص حقوق خانواده مشورت کنید. بهره گیری از دانش و تجربه وکیل می تواند به شما در اتخاذ بهترین تصمیمات حقوقی و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک شایانی کند و مسیر پیچیده حقوقی را برایتان هموار سازد.