قانون اجرای ثبت مهریه

اجرای ثبت مهریه یکی از مسیرهای اصلی و قانونی برای مطالبه مهریه است که بر پایه سند رسمی ازدواج صورت می گیرد و امکان پیگیری سریع تر و کارآمدتر حق مالی زوجه را فراهم می آورد. این روش، که از طریق ادارات اجرای ثبت اسناد رسمی پیگیری می شود، مزایای خاص خود را دارد و درک دقیق آن برای هر دو طرفین ازدواج ضروری است. این مقاله به صورت کامل، ابعاد مختلف قانون اجرای ثبت مهریه، از مراحل اولیه تا نکات حقوقی پیچیده، را تشریح می کند تا مخاطبان با آگاهی کامل تصمیم گیری کنند.

مهریه به عنوان یک حق مالی برای زوجه، از لحظه عقد نکاح قابل مطالبه است. این حق، که در فرهنگ ایرانی و قوانین شرعی و مدنی ریشه دارد، می تواند به روش های مختلفی پیگیری شود. از جمله این روش ها، مراجعه به دادگاه خانواده و یا اقدام از طریق اداره اجرای ثبت اسناد است. انتخاب مسیر صحیح برای مطالبه مهریه، با توجه به شرایط مالی زوج و انتظارات زوجه، می تواند تأثیر زیادی بر سرعت و نتیجه نهایی پرونده داشته باشد. این محتوا به تفصیل به بررسی ابعاد «قانون اجرای ثبت مهریه» می پردازد تا یک راهنمای جامع و کاربردی برای تمامی علاقه مندان، وکلا، دانشجویان حقوق و زوجین باشد.

مبانی قانونی و مفهوم اجرای ثبت مهریه

مهریه، تعهدی مالی است که در زمان عقد ازدواج از سوی مرد به زن تعلق می گیرد و بلافاصله پس از عقد، زن مالک آن می شود. این حق، فارغ از هرگونه شرط یا قید، متعلق به زوجه بوده و می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. درک مبانی قانونی و ماهیت مهریه، گام اول در مسیر مطالبه آن است.

مهریه چیست؟ نگاهی به انواع و ماهیت آن

مهریه در اصطلاح حقوقی، مالی است که مرد در زمان عقد نکاح و یا پس از آن به زن می پردازد و نشانه صداقت و تعهد اوست. مهریه می تواند شامل هر مالی باشد که ارزش اقتصادی داشته و قابل تملک باشد، مانند سکه طلا، وجه نقد، املاک، و حتی آموزش یک مهارت خاص. مهریه دو نوع اصلی دارد:

• مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه به محض درخواست زوجه، قابل پرداخت است و زوج مکلف به تأدیه آن است. در این حالت، زن برای مطالبه مهریه نیازی به اثبات توانایی مالی مرد ندارد.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی زوج است. به این معنا که زوجه تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود زوج از لحاظ مالی توانایی پرداخت آن را دارد.

تفاوت این دو نوع مهریه، پیامدهای حقوقی مهمی در فرآیند مطالبه دارد و باید هنگام عقد با دقت مورد توافق قرار گیرد.

چرا سند ازدواج، سندی لازم الاجراست؟

سند ازدواج یا نکاح نامه، یک سند رسمی است که توسط دفاتر اسناد رسمی و مطابق با قوانین کشور تنظیم می شود. بر اساس قانون ثبت اسناد و املاک کشور، اسناد رسمی از جمله سند ازدواج، دارای اعتبار قانونی بالا بوده و مفاد آنها لازم الاجرا تلقی می شوند. این ویژگی به زوجه این امکان را می دهد که برای وصول مهریه خود، علاوه بر مراجعه به دادگاه خانواده، از طریق ادارات اجرای ثبت نیز اقدام کند. قوه قاهره دولت و سازمان ثبت اسناد و املاک پشتوانه اجرایی این اسناد است.

اداره اجرای ثبت اسناد و جایگاه آن در مطالبه مهریه

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، نهادی دولتی است که وظیفه ثبت اسناد رسمی، املاک و شرکت ها را بر عهده دارد. یکی از مهم ترین بخش های این سازمان، ادارات اجرای ثبت هستند که مسئولیت اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا را بر عهده دارند. با توجه به لازم الاجرا بودن سند ازدواج، ادارات اجرای ثبت می توانند نقش مهمی در وصول مهریه ایفا کنند. این ادارات با صدور اجراییه و پیگیری مراحل توقیف اموال، نقش تسهیل کننده ای در وصول مهریه دارند و به همین دلیل، انتخاب این مسیر توسط بسیاری از متقاضیان مهریه مورد توجه قرار می گیرد.

اجرای ثبت مهریه به دلیل لازم الاجرا بودن سند ازدواج، یک راهکار قانونی و مؤثر برای وصول مهریه است که می تواند سرعت و سهولت بیشتری در مقایسه با دادگاه خانواده داشته باشد.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، یک فرآیند حقوقی است که نیازمند طی کردن مراحل مشخص و ارائه مدارک خاص است. آگاهی از این مراحل، به زوجه کمک می کند تا با آمادگی کامل و به شیوه ای مؤثر، حقوق خود را پیگیری کند.

پیش نیازها و تهیه مدارک اولیه

برای شروع فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت، ابتدا زوجه (یا وکیل او) باید پیش نیازهای زیر را فراهم کند:

1. الزام ثبت نام در سامانه ثنا: تمامی مراجعان به دستگاه قضایی و نهادهای وابسته به آن، از جمله سازمان ثبت اسناد، باید در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند. این سامانه برای ابلاغ اوراق قضایی و اجراییه استفاده می شود.
2. مدارک ضروری: مدارک زیر برای درخواست اجراییه مهریه لازم هستند:
   • اصل سند ازدواج (نکاح نامه)
   • اصل شناسنامه زوجه
   • اصل کارت ملی زوجه
   • وکالتنامه رسمی، در صورتی که وکیل این فرآیند را پیگیری می کند.
3. تکلیف در صورت فقدان یا عدم دسترسی به اصل سند ازدواج: اگر اصل سند ازدواج در دسترس نباشد یا گم شده باشد، زوجه می تواند با مراجعه به دفترخانه محل وقوع عقد، رونوشت برابر اصل سند ازدواج را دریافت کند. در صورت فوت یا تغییر مکان سردفتر، می توان با مراجعه به کانون سردفتران و دفتریاران، اطلاعات دفترخانه مورد نظر را یافت.

مراجعه به دفترخانه تنظیم کننده عقد و تقاضای اجرائیه

گام بعدی، مراجعه به دفترخانه ای است که سند ازدواج در آن تنظیم شده است. مراحل این بخش به شرح زیر است:

1. فرآیند درخواست صدور اجرائیه مهریه از سردفتر: زوجه یا وکیل او، با در دست داشتن مدارک لازم، به دفترخانه محل ثبت عقد مراجعه و درخواست صدور اجراییه برای مهریه را مطرح می کند. این درخواست باید روی فرم های چاپی مخصوصی که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تهیه شده، نوشته شود.
2. وظایف سردفتر و ارسال پرونده به اداره ثبت: سردفتر پس از احراز هویت و صلاحیت متقاضی، اجراییه را صادر و مراتب را به اطلاع زوج می رساند. سپس پرونده به اداره اجرای ثبت اسناد و املاک محل اقامت زوج یا محل وقوع عقد ارسال می شود.

تشکیل پرونده و عملیات اجرایی در اداره ثبت

پس از دریافت پرونده توسط اداره ثبت، مراحل اجرایی به شرح زیر آغاز می شود:

1. نحوه ابلاغ اجرائیه به زوج و مهلت ۱۰ روزه قانونی: اداره ثبت، اجراییه را به زوج ابلاغ می کند و بر اساس ماده ۲۰ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، زوج ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ مهلت دارد تا مهریه را پرداخت کند، یا ترتیبی برای پرداخت آن بدهد، یا مالی را معرفی کند که اجرای سند را ممکن سازد. اگر زوج قادر به اجرای مفاد اجراییه نباشد، باید ظرف همان مدت، لیست کاملی از تمامی دارایی های خود را به مسئول اجرا تحویل داده و در صورت نداشتن مال، صریحاً اعلام کند.
2. معرفی و توقیف اموال زوج:
   • توقیف اموال منقول و غیرمنقول: زوجه می تواند هرگونه مال منقول (مانند خودرو، حساب بانکی) و غیرمنقول (مانند ملک، زمین) که متعلق به زوج است را برای توقیف معرفی کند.
   • توقیف سه گانه: در صورتی که زوجه به اموال خاصی دسترسی نداشته باشد، می تواند از اداره ثبت درخواست کند تا از طریق مکاتبه با مراجع ذی صلاح، اموال زوج را شناسایی و توقیف کند. این مراجع عبارتند از:
     • بانک مرکزی (برای توقیف حساب های بانکی)
     • اداره راهور (برای توقیف خودرو)
     • اداره ثبت اسناد و املاک (برای توقیف املاک)
   • توقیف حقوق و مزایای زوج کارمند: اگر زوج کارمند دولت یا وابسته به آن باشد، زوجه می تواند درخواست توقیف حقوق و مزایای او را ارائه دهد. در صورتی که زوج همسر و فرزند نداشته باشد، یک چهارم و در غیر این صورت، یک سوم حقوق و مزایای وی توقیف و به حساب اجرای ثبت واریز می شود.
3. نحوه کارشناسی، قیمت گذاری و مزایده اموال: پس از توقیف اموال، این اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری (در صورت نیاز) قیمت گذاری می شوند و سپس برای فروش و تأدیه مهریه، به مزایده گذاشته خواهند شد. زوجه می تواند مهریه خود را از محل فروش این اموال دریافت کند.

نکات ویژه در صورت فوت زوج

در صورتی که زوج فوت کرده باشد، مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت مراحل خاص خود را دارد:

1. لزوم دریافت گواهی حصر وراثت: ابتدا زوجه باید گواهی حصر وراثت را دریافت کند تا ورثه قانونی و سهم الارث هر یک مشخص شود.
2. نحوه مطالبه مهریه از ماترک متوفی: مهریه از ماترک (اموال به جای مانده) زوج متوفی قابل وصول است. زوجه باید ورثه را نیز معرفی کند تا اجراییه به آن ها ابلاغ شود و مهریه از سهم الارث زوج پیش از تقسیم آن، پرداخت گردد.

تفاوت های کلیدی: اجرای ثبت مهریه در مقابل مطالبه از دادگاه خانواده

انتخاب بین مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه خانواده، به شرایط خاص هر پرونده بستگی دارد. درک تفاوت های این دو روش، به زوجه کمک می کند تا بهترین تصمیم را برای پیگیری حقوق خود اتخاذ کند.

مقایسه سرعت و پیچیدگی فرآیند

• اجرای ثبت: این روش معمولاً سریع تر و کم پیچیده تر است. به محض درخواست اجراییه، عملیات اجرایی بدون نیاز به رسیدگی ماهوی (بررسی اصل دعوا) آغاز می شود. توقیف اموال می تواند به سرعت انجام گیرد.
• دادگاه: فرآیند دادرسی در دادگاه طولانی تر است و نیاز به صدور حکم قطعی دارد. تا زمانی که حکم قطعی صادر نشود، نمی توان اقدام جدی برای توقیف اموال یا ممنوع الخروجی انجام داد.

هزینه های حقوقی و دادرسی

• اجرای ثبت: در این روش، زوجه نیازی به پرداخت هزینه دادرسی اولیه ندارد. هزینه اصلی، تحت عنوان حق الاجرا به میزان ۵% از مبلغ مورد اجرا است که بر عهده زوج (متعهد) خواهد بود.
• دادگاه: زوجه باید در ابتدای فرآیند، هزینه دادرسی را پرداخت کند که معمولاً ۳.۵% از مبلغ مهریه مورد مطالبه است. این هزینه در صورت موفقیت در پرونده، از زوج قابل مطالبه است اما زوجه باید آن را پیش پرداخت کند.

امکان توقیف اموال و ممنوع الخروجی

• اجرای ثبت: امکان ممنوع الخروجی زوج و توقیف اموال وی به محض درخواست زوجه و صدور اجراییه وجود دارد. این موضوع یک مزیت بزرگ برای زوجه محسوب می شود.
• دادگاه: ممنوع الخروجی و توقیف اموال در دادگاه پس از صدور حکم قطعی و در شرایط خاص امکان پذیر است که زمان برتر خواهد بود.

نقش وجود اموال در انتخاب روش

• اولویت اجرای ثبت در صورت وجود اموال قابل شناسایی: اگر زوج دارای اموال مشخص و قابل شناسایی (مانند ملک دارای سند رسمی، حساب بانکی معین، خودرو) باشد، روش اجرای ثبت به دلیل سرعت و هزینه کمتر برای زوجه، گزینه بهتری است.
• چالش های اجرای ثبت در صورت عدم وجود اموال و لزوم رجوع به دادگاه: در صورتی که زوج هیچ مالی نداشته باشد یا اموال او به راحتی قابل شناسایی نباشد، اجرای ثبت به تنهایی ممکن است بی نتیجه بماند. در این حالت، زوجه ناگزیر به مراجعه به دادگاه خانواده است تا بتواند از اهرم های قانونی مانند حکم جلب و اعسار (در صورت عدم توانایی زوج) استفاده کند.

ملاک محاسبه ارزش مهریه (به ویژه سکه)

• اجرای ثبت: ارزش مهریه (به خصوص سکه) بر اساس نرخ روز در تاریخ درخواست اجراییه محاسبه می شود.
• دادگاه: ارزش مهریه (به خصوص سکه) بر اساس نرخ روز در تاریخ اجرای حکم محاسبه می شود که ممکن است در طول فرآیند دادرسی، تغییر کند.

مفهوم مرور زمان در هر روش

• اجرای ثبت: اجراییه های صادر شده از اداره ثبت مشمول مرور زمان نمی شوند و زوجه می تواند هر زمان که بخواهد آن ها را پیگیری کند.
• دادگاه: در صورت عدم پیگیری اجراییه صادر شده از دادگاه به مدت ۵ سال، ممکن است اجراییه بلااثر تلقی شده و زوجه مجبور شود مجدداً از دادگاه تقاضای صدور اجراییه کند.

به منظور درک بهتر تفاوت ها، جدول زیر یک مقایسه اجمالی ارائه می دهد:

ویژگی	اجرای ثبت مهریه	مطالبه مهریه از دادگاه خانواده
سرعت فرآیند	سریع تر، عملیات اجرایی بدون تعیین وقت	طولانی تر، نیاز به دادرسی و صدور حکم قطعی
هزینه اولیه برای زوجه	ندارد، حق الاجرا (۵%) بر عهده زوج	هزینه دادرسی (۳.۵%) بر عهده زوجه (قابل مطالبه از زوج)
زمان ممنوع الخروجی و توقیف اموال	به محض درخواست و صدور اجراییه	پس از صدور حکم قطعی و در شرایط خاص
نیاز به وجود اموال زوج	اولویت در صورت وجود اموال مشخص	گزینه مناسب حتی در صورت عدم وجود اموال
ملاک محاسبه ارزش سکه	تاریخ درخواست اجراییه	تاریخ اجرای حکم
شمول مرور زمان	خیر (اجراییه بلااثر نمی شود)	پس از ۵ سال عدم پیگیری، ممکن است بلااثر شود

بخشنامه ها و قوانین مهم در قانون اجرای ثبت مهریه

مطالبه مهریه، موضوعی پویا در نظام حقوقی ایران است که تحت تأثیر بخشنامه ها و قوانین جدید قرار می گیرد. آگاهی از این تحولات برای تمامی ذینفعان ضروری است.

قانون جدید مهریه (تحولات ۱۴۰۳ و لغو بخشنامه ۹۸)

در سال های اخیر، نحوه مطالبه مهریه با تغییرات مهمی همراه بوده است. بخشنامه سال ۱۳۹۸ رئیس قوه قضاییه، زوجه را مکلف می کرد که ابتدا برای مطالبه مهریه به اداره اجرای ثبت مراجعه کند و تنها در صورت عدم موفقیت در شناسایی و توقیف اموال زوج، می توانست به دادگاه خانواده رجوع کند. این بخشنامه با هدف کاهش ورودی پرونده ها به محاکم و تسریع در وصول مهریه از طریق ثبت صادر شده بود.

با این حال، در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ و به موجب قانون برنامه هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، این رویه تغییر کرد. دستورالعمل سابق که زوجه را ملزم به مراجعه اولیه به اجرای ثبت می کرد، لغو گردید. در حال حاضر، متقاضی مهریه حق دارد که بر اساس تشخیص خود و شرایط پرونده، از ابتدا به هر یک از مراجع قضایی (دادگاه خانواده) یا اداره اجرای ثبت اسناد و املاک مراجعه نماید. این تغییر به زوجه انعطاف پذیری بیشتری در انتخاب مسیر مطالبه مهریه می دهد و امکان انتخاب بهینه را فراهم می سازد.

بخشنامه قوه قضاییه در خصوص زندان مهریه و تعدیل اقساط

یکی از مسائل چالش برانگیز در پرونده های مهریه، موضوع زندانی شدن زوج به دلیل عدم توانایی پرداخت مهریه است. با توجه به افزایش قیمت سکه و ناتوانی بسیاری از زوجین در پرداخت مهریه به صورت یکجا، بخشنامه هایی از سوی رئیس قوه قضاییه برای جلوگیری از زندانی شدن بی رویه صادر شده است. بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲، از جمله مهمترین این بخشنامه ها است. مطابق این بخشنامه، دادگاه ها مکلف شدند که به درخواست تعدیل مهریه از سوی زوج، به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت رسیدگی کنند. هدف این بخشنامه، افزایش مهلت های تأدیه سکه متناسب با وضعیت مالی محکوم علیه و جلوگیری از زندانی شدن اوست. رویه جاری دادگاه ها بر این است که با بررسی توانایی مالی زوج، مهریه را به صورت اقساطی تعیین کنند و در صورت عدم توانایی مالی واقعی، از بازداشت او خودداری نمایند.

مستثنیات دین در پرونده های مهریه

مستثنیات دین، اموالی هستند که حتی با وجود حکم قضایی یا اجراییه ثبتی، نمی توان آن ها را توقیف کرد. این اموال برای تأمین حداقل معیشت مدیون (زوج) و افراد تحت تکفل او ضروری هستند. مصادیق مهم مستثنیات دین عبارتند از:

• منزل مسکونی مورد نیاز و در حد شأن عرفی زوج
• اثاثیه مورد نیاز زندگی (وسایل ضروری منزل)
• ابزار و کتب و وسایل مورد نیاز برای کسب علم و شغل مدیون
• قوت و آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه مدیون و افراد تحت تکفل وی
• تلفن ضروری و مبلغی که در عرف، جزو مستثنیات دین محسوب می شود.

در صورتی که مالی توقیف شود که جزو مستثنیات دین باشد، زوج می تواند با اعتراض به اداره اجرای ثبت یا دادگاه، درخواست خروج آن مال از توقیف را مطرح کند.

نکات مهم و توصیه های حقوقی برای موفقیت در مطالبه مهریه از طریق ثبت

برای اطمینان از موفقیت در فرآیند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، توجه به برخی نکات حقوقی و توصیه های کلیدی ضروری است. این موارد می توانند روند پیگیری پرونده را تسهیل کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند.

جرم فرار از ادای دین

یکی از نگرانی های اصلی زوجه در زمان مطالبه مهریه، احتمال انتقال اموال توسط زوج برای فرار از پرداخت دین است. قانونگذار برای جلوگیری از این اقدام، جرم «فرار از ادای دین» را پیش بینی کرده است. اگر زوج پس از ابلاغ اجراییه مهریه (چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه) یا حتی پس از طرح دعوا در دادگاه، اقدام به انتقال اموال خود به نام دیگری کند، این عمل می تواند به عنوان فرار از ادای دین تلقی شده و دارای عواقب کیفری برای زوج باشد. در چنین مواردی، زوجه می تواند علیه زوج شکایت کیفری مطرح کرده و علاوه بر ابطال معاملات انجام شده، مجازات قانونی را برای وی درخواست کند.

انصراف از اجرای ثبت و امکان مراجعه به دادگاه

زوجه ممکن است در میانه فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت، بنا به دلایلی تصمیم به انصراف از این روش بگیرد. این انصراف امکان پذیر است و زوجه می تواند با دریافت گواهی از اداره ثبت مبنی بر انصراف از ادامه عملیات اجرایی یا عدم شناسایی مال، به دادگاه خانواده مراجعه کرده و مطالبه مهریه خود را از طریق مرجع قضایی ادامه دهد. این قابلیت، انعطاف پذیری لازم را برای زوجه فراهم می آورد تا در صورت عدم کارایی روش ثبتی، به سراغ راهکار قضایی برود. لازم به ذکر است که اگر زوجه پس از توقیف اموال و رسیدن پرونده به مرحله مزایده، از مطالبه مهریه انصراف دهد، ممکن است ملزم به پرداخت نیم درصد از مبلغ توقیف شده به اداره ثبت باشد.

مطالبه همزمان مهریه از دو مرجع (ثبت و دادگاه)

به طور کلی، مطالبه یک دین (در اینجا مهریه) از دو مرجع به صورت همزمان برای یک مبلغ واحد، امکان پذیر نیست؛ چرا که باعث تداخل و صدور احکام موازی می شود. با این حال، استثنائاتی وجود دارد. زوجه نمی تواند تمام مبلغ مهریه را همزمان هم از ثبت و هم از دادگاه مطالبه کند. اما می تواند بخشی از مهریه (مثلاً نیمی از آن) را از طریق اجرای ثبت و بخش دیگر (نیم دیگر) را از طریق دادگاه خانواده پیگیری کند. این رویکرد به زوجه امکان می دهد تا از مزایای هر دو روش بهره مند شود، مثلاً با توقیف سریع اموال از طریق ثبت و همزمان پیگیری مابقی مهریه از دادگاه برای موارد پیچیده تر.

اهمیت بهره مندی از مشاوره و وکیل متخصص

پیگیری پرونده های مهریه، چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه، نیازمند دانش حقوقی عمیق و آگاهی از آخرین قوانین، بخشنامه ها و رویه های قضایی است. پیچیدگی های قانونی، نیاز به جمع آوری مدارک صحیح، نحوه معرفی اموال، اعتراض به مستثنیات دین، و یا پیگیری جرم فرار از ادای دین، همگی از مواردی هستند که یک وکیل متخصص می تواند در آن ها راهنمایی و کمک شایانی ارائه دهد. بهره مندی از مشاوره حقوقی با وکیل متخصص در حوزه خانواده و ثبت، نه تنها می تواند به تسریع فرآیند کمک کند، بلکه احتمال موفقیت در پرونده را نیز به طور چشمگیری افزایش می دهد. وکیل می تواند بهترین استراتژی را با توجه به شرایط مالی زوج و اهداف زوجه انتخاب کرده و تمامی مراحل قانونی را به درستی و بدون اتلاف وقت پیگیری کند.

سوالات متداول

آیا برای اجرای مهریه از طریق ثبت، حتماً باید وکیل گرفت؟

خیر، الزام قانونی برای داشتن وکیل جهت مطالبه مهریه از طریق ثبت وجود ندارد و زوجه می تواند شخصاً مراحل را پیگیری کند. با این حال، با توجه به پیچیدگی های قانونی و اداری، بهره مندی از مشاوره وکیل متخصص به شدت توصیه می شود تا از بروز خطاها و اتلاف وقت جلوگیری شود و فرآیند با سرعت و دقت بیشتری انجام پذیرد.

اگر زوج هیچ مالی نداشته باشد، آیا باز هم می توان از طریق ثبت اقدام کرد؟

اگر زوج هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد، اقدام از طریق ثبت ممکن است بی نتیجه بماند. در این صورت، معمولاً توصیه می شود زوجه با دریافت گواهی عدم شناسایی مال از ثبت، به دادگاه خانواده مراجعه کند تا امکان مطالبه مهریه از طریق اعسار و تقسیط و همچنین ممنوع الخروجی (پس از صدور حکم قطعی) فراهم شود.

هزینه حق الاجرای ثبت مهریه چقدر است و چه کسی آن را پرداخت می کند؟

هزینه حق الاجرا در روش مطالبه مهریه از طریق ثبت، معادل ۵% از مبلغ مورد اجرا است که در ابتدا توسط زوجه پیش پرداخت می شود و در نهایت از زوج (متعهد) وصول و به زوجه مسترد می گردد. در واقع، بار اصلی این هزینه بر دوش زوج است.

آیا می توان کل مهریه را یک جا مطالبه کرد یا فقط بخشی از آن را؟

زوجه می تواند کل مهریه خود را یک جا مطالبه کند. همچنین این امکان وجود دارد که بخشی از مهریه را از طریق اجرای ثبت و بخش دیگری را از طریق دادگاه خانواده پیگیری نماید تا از مزایای هر دو روش بهره مند شود.

بعد از ابلاغ اجرائیه، زوج چقدر فرصت دارد مهریه را پرداخت کند؟

طبق ماده ۲۰ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، زوج از تاریخ ابلاغ اجراییه، ۱۰ روز فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی را برای توقیف معرفی کند.

در صورت عدم معرفی اموال توسط زوجه، چه اتفاقی می افتد؟

در صورتی که زوجه نتواند ظرف مدت دو ماه از تقاضای اجرا، اموالی از زوج را شناسایی و معرفی کند یا ظرف شش ماه اداره ثبت نتواند مفاد سند را اجرا نماید، زوجه می تواند با انصراف از اجرای ثبت، گواهی لازم را از اداره ثبت دریافت کرده و به دادگاه خانواده مراجعه کند.

اگر دفترخانه محل عقد تغییر کرده یا سردفتر فوت کرده باشد، چطور اقدام کنیم؟

در صورت تغییر آدرس دفترخانه یا فوت سردفتر، زوجه می تواند با مراجعه به کانون سردفتران و دفتریاران، نشانی جدید دفترخانه یا اطلاعات لازم برای دریافت رونوشت سند ازدواج را از دفترخانه دیگری که پرونده های آن دفترخانه را تحویل گرفته است، پیدا کند.

نتیجه گیری

قانون اجرای ثبت مهریه یکی از مسیرهای مهم و کارآمد برای وصول مهریه است که مزایای قابل توجهی از جمله سرعت بالاتر و هزینه های کمتر برای زوجه را در پی دارد. این روش، با تکیه بر لازم الاجرا بودن سند رسمی ازدواج، امکان توقیف سریع اموال و ممنوع الخروجی زوج را فراهم می کند و می تواند در بسیاری از موارد، راهکاری مؤثر و سریع برای احقاق حق زوجه باشد.

با این حال، انتخاب روش مطالبه مهریه (از طریق ثبت یا دادگاه خانواده) نیازمند بررسی دقیق شرایط مالی زوج، میزان مهریه و انتظارات زوجه است. درک تفاوت های کلیدی بین این دو مرجع، از جمله سرعت فرآیند، هزینه ها، و نحوه محاسبه ارزش مهریه، به زوجه کمک می کند تا تصمیمی آگاهانه و بهینه اتخاذ کند. همچنین، آگاهی از آخرین بخشنامه ها و قوانین، به ویژه تغییرات اخیر در قانون برنامه هفتم توسعه که امکان انتخاب آزادانه مرجع را برای زوجه فراهم کرده است، ضروری است.

در نهایت، با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری موجود در پرونده های مهریه، بهره مندی از مشاوره حقوقی با وکیل متخصص در حوزه خانواده و ثبت، می تواند نقش تعیین کننده ای در موفقیت و تسریع روند وصول مهریه ایفا کند. یک وکیل مجرب می تواند راهنمایی های لازم را ارائه داده و زوجه را در تمامی مراحل، از تهیه مدارک اولیه تا پیگیری عملیات اجرایی و حل چالش های احتمالی، یاری رساند.