خبرسازان سینما در سال 1402/ از تبریه فرهادی تا استعفای برومند

آفتاب نیوز :

به سنت سال های گذشته قرار است در گزارش پیش رو به معرفی چهره های خبرساز سینمای ایران در سال 1402 بپردازیم؛ چهره هایی که فراتر از نام و عنوان و فعالیت های مثبت یا منفی در سالی که گذشت جزو افرادی بودند که نام شان بر سر زبان ها افتاد و حاشیه های پیرامونشان بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

در سالی که گذشت سینمای ایران نسبت به چندسال گذشته با آرامش نسبی همراه بود و دیدن فیلم در سالن های سینما به جمع فعالیت های تفریحی مردم اضافه شد، اما مرگ کیومرث پوراحمد، داریوش مهرجویی و همسرش وحیده محمدی فر که هیچ یک به مرگ طبیعی از دنیا نرفتند موجی از بهت و اندوه را در دل جامعه سینمایی برانگیخت.

سال 1402 بازار انتشار غیررسمی فیلم های سینمایی داغ بود و از میان بازیگران این فیلم ها، نوید محمدزاده در سه فیلم «برادران لیلا»، «تفریق» و «شب، داخلی، دیوار» و ترانه علیدوستی در 2 فیلم «تفریق» و «برادران لیلا» بازی کرده بودند.

سینماگران و مدیران شناخته شده زیادی در سالی که گذشت، مورد توجه قرار گرفتند که در ادامه به 5 نفر از آن ها می پردازیم.

مرضیه برومند؛ وقتی عطای مدیرعاملی را به لقایش بخشید

یکی از چهره های خبرساز سال 1402 مرضیه برومند است که تنها چند ماه بعد از حضور در مدیرعاملی خانه سینما، از این سمت استعفا کرد.
برومند سال 1401 هم به دلیل پذیرفتن مدیرعاملی خانه سینما در میان چهره های خبرساز جا داشت، اما برای استعفا از همین سمت، به فهرست چهره های خبرساز سال 1402 نیز راه یافته است.

وقتی 13 اسفند 1401 خبر انتصاب مرضیه برومند به عنوان مدیرعامل جدید خانه سینما اعلام شد، اهالی سینما نفس راحتی کشیدند، چون بعد از استعفای منوچهر شاهسواری و کش و قوس های فراوان 6 ماهه بالاخره فردی برای مدیریت این خانه انتخاب شده بود که به دلیل روحیه جنگندگی و صراحتی که داشت، می توانست از پس وضعیتی که گریبان خانه سینما را گرفته، برآید و انسجامی بین صنف های سینما ایجاد کند و تعارضی را حل کند که گاهی بین خانه سینما و سازمان سینمایی پیش می آید.

مرضیه برومند چهره شناخته شده ای در میان اهالی هنر و عموم جامعه است؛ خالق آثار ماندگاری در حوزه سینمای کودک و بزرگسال و آثارش از «شهر موش ها» و «قصه های تابه تا» و «خونه مادربزرگه» تا «آرایشگاه زیبا» و «هتل» همچنان در خاطر مردم باقی مانده است. اما اهالی رسانه و سینماگران شاید مرضیه برومند را به شیوه دیگری هم به یاد می آورند؛ زنی مستقل و مقتدر که صراحت کلامش باعث شده همیشه حرفش را بزند و از موضعش کوتاه نیاید. اما برومند مدیرعاملی خانه سینما را در حالی پذیرفت، که با چالش هایی در بدنه جامعه سینما و در تعارض با وزارت ارشاد و وزارت کار روبه رو بود.

برومند در نشست رسانه ای که خرداد با اهالی رسانه برگزار کرد؛ مشکل ساختاری، تشکیلاتی و اداری، بیکاری و نبود امنیت شغلی، نقص ارتباط و انسجام انجمن های خانه سینما با هم، مشکل مالی، بلاتکلیفی و ناتمام ماندن برنامه های مهم خانه سینما، درگیری خانه سینما با مساله ها روزمره و غفلت از امور زیربنایی را به عنوان ضعف های این نهاد صنفی معرفی کرد.

برومند مساله های دیگری هم پیش رو داشت؛ به هم ریختگی بخشی از جامعه سینما به دلیل راه افتادن جنبش «می تو» در آغاز فعالیتش و در ادامه ممنوع شدن فعالیت بعضی از اهالی سینما و انتظار هایی که از خانه سینما برای ورود به این چند مساله می رفت تا اختلاف با سازمان سینمایی که سال هاست در جریان است و از همه مهم تر وضعیت اساسنامه خانه سینما که مدت هاست حرف هایی درباره اصلاح آن مطرح می شود.

وضعیتی که برومند در خانه سینما با آن دست و پنجه نرم می کرد از یک طرف و حمله ای که عده ای به دلیل اظهار نظرش درباره رژیم صهیونیستی به او کردند، طاقت برومند را طاق کرد و تصمیم به استعفا گرفت.

البته چند ماه قبل از اینکه خبر استعفای مرضیه برومند در 16 آبان در رسانه ها منتشر شود، او قصد استعفا داشت و در نشست رسانه ای به این مساله اشاره کرده بود. به گفته برومند، او از 10 اسخاج استعفای خود را به هیات مدیره خانه سینما اعلام کرده بود.

برخلاف آنچه به نظر می رسد، استعفای مرضیه برومند به دلیل سروصدای بعد از اظهاراتش درباره مشارکت سینماگران در مقابله با اسراییل نبود که 26 اسخاج در مراسم تشییع داریوش مهرجویی و همسرش به راه افتاد. مشکلات فراوانی که از قبل در خانه سینما وجود داشت، در زمان مدیریت برومند «سخت و پیچیده تر» شده بود.

برومند ترجیح داد عطای مدیرعاملی خانه سینما را به لقایش ببخشد تا عمر فعالیت اولین مدیرعامل زن خانه سینما به کمتر از یک سال برسد. اگرچه بعید نیست فشار هایی که به دلیل حرف های برومند درباره رژیم صهیونیستی به او وارد شد و تسویه حساب برخی از اهالی سینما با او به بهانه همین حرف ها، در استعفای او بی تاثیر نبوده باشد.

اصغر فرهادی؛ تبریه شدن از یک اتهام مهم!

شکایت یک مستندساز جوان و هنرجوی سابق اصغر فرهادی به نام آزاده مسیح زاده از او با این عنوان که داستان فیلم «قهرمان» براساس مستندی شکل گرفته که مسیح زاده در جریان دوره آموزشی فرهادی، ساخته است در سال 1401 جزو تیتر های رسانه های مختلف بود. این مساله می توانست به اعتبار فرهادی به عنوان یک سینماگر شاخص ایرانی لطمه بزند و از طرف دیگر اگر فرهادی از این اتهام تبریه می شد، می توانست نتیجه بدی برای مسیح زاده در پی داشته باشد.

این ماجرا تا سال 1402 ادامه داشت تا اینکه 23 اسفند خبری از روابط عمومی اصغر فرهادی منتشر شد که این کارگردان سینما از اتهام نقض حقوق مولف تبریه شده است.

اصغر فرهادی هنوز واکنش مستقیمی به این موضوع نشان نداده، اما او این روز ها در حال پیش تولید فیلم جدیدش در آمریکا است. فرهادی مدتی قبل در گفتگو با یکی از رسانه های خارجی اعلام کرده بود دیگر قصد ندارد در ایران فیلم بسازد.

یکی دیگر از اتفاق هایی که فرهادی را میان چهره های خبرساز سینما در سال گذشته جا می دهد، دریافت جایزه ویژه دستاورد سینمایی (Victor Award) از پنجاه و دومین جشنواره بین المللی فیلم بلگراد در کشور صربستان است. جشنواره فیلم بلگراد هر سال در مراسم بزرگداشتی، جایزه ای به یکی از تاثیرگذارترین سینماگران بین المللی اهدا می کند. این جایزه پیش از این به چهره هایی، چون کاستا گاوراس، الکساندر سوخورف، کارلوس سایورا، جان مالکویچ، امیر کوستاریتسا، ریچارد دریفوس تعلق گرفته است.

بهروز افخمی؛ حاشیه های آقای کارگردان

بهروز افخمی به گفته خودش حاشیه را دوست دارد. سال 1402 سال پرحاشیه ای برای بهروز افخمی بود از حضور خاص در محل قتل داریوش مهرجویی و آنچه از دلیل لبخندی گفت که در آن شرایط به لب داشت و در برنامه «برمودا» بعضی خبرنگاران را پاپاراتزی خطاب کرد تا ساخت فیلم «صبح اعدام» و سیمرغ بلورینی که برای کارگردانی این فیلم به دست آورد.

افخمی مثل سال گذشته برنامه هفت را در روز های جشنواره فیلم فجر روی آنتن شبکه نمایش داشت؛ برنامه ای که تلاش می کند با خلق موقعیت های طنازانه در قالب نقد فیلم و بحث های افخمی و امیر قادری، دست به ساختارشکنی در برنامه های نقادانه تلویزیون بزند.

انتقادی به افخمی وارد بود که فیلمش در بخش سودای سیمرغ جشنواره حاضر است و هم زمان برنامه هفت را در تلویزیون اجرا می کند. افخمی در اظهارنظری گفته بود ترجیح می دهد برنامه را اجرا کند تا اینکه فیلمش در فجر حضور داشته باشد. افخمی در یکی دیگر از اظهارنظرهایش در برنامه هفت و وقتی گلایه عوامل فیلم «بی بدن» برای حضور نداشتن در بخش سودای سیمرغ مطرح شد، پیشنهاد کرد که به جای فیلم «صبح اعدام» فیلم «بی بدن» در بخش سودای سیمرغ جشنواره حاضر شود. افخمی امسال سریال «رعدوبرق» را هم بعد از مدتی کش وقوس با صداوسیما روی آنتن داشت.

شاید نسل جوانی که بیشتر از خود سینما به حاشیه های آن علاقه دارند، به خاطر نیاورد بهروز افخمی فیلمی مثل «عروس» ساخت که رکورد فروش سینمای ایران را با فیلمی غیرکمدی شکست و 2 بازیگر جوان را به سینمای ایران معرفی کرد که تا سال ها در میان ستاره های سینما فعال بودند.

جوان تر ها به خاطر ندارند افخمی کارگردان فیلم های جذابی مثل «روز فرشته»، «روز شیطان» و «شوکران» است و یکی از بهترین کمدی های دهه 80 سینمای ایران را با نام «سن پطرزبورگ» ساخته که بعد از گذشت این همه سال هنوز تازگی خود را حفظ کرده و می تواند مخاطب را بخنداند.

مدیرکل اداره نظارت بر نمایش سازمان سینمایی در روز های اول فروردین، در واکنش به انتشار غیررسمی فیلم «برادران لیلا» تا اسفند 1402 و باز هم در واکنش به همین فیلم نامش بر سر زبان ها بود.

روح الله سهرابی 8 فروردین 1402 در حاشیه انتشار نسخه سینمایی «برادران لیلا» در سخنانی با اشاره به اینکه فیلمنامه «برادران لیلا» در شورای پروانه ساخت دولت قبل بررسی شده، اعلام کرد مسامحه ای با افراد خاطی نخواهد شد و فیلم پیش از اخذ مجوز، در جشنواره های خارجی شرکت کرده و در مرحله بعد، بدون دریافت مجوز از سازمان سینمایی در خارج از کشور به اکران عمومی رسیده است.

به گفته وی، عدم تمکین صاحبان فیلم به اصلاح پیش از حضور در جشنواره کن و اکران عمومی فیلم در خارج از کشور، قبل از گرفتن مجوز و مخالفت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اکران فیلمی که علاوه بر مضمون و محتوای تلخ و ناامیدکننده، کار خود را با قانون شکنی شروع کرده، موجب حل نشدن مشکل این فیلم شد.

البته این اظهارات بی جواب نماند و جواد نوروزبیگی تهیه کننده فیلم در گفت وگویی به صحبت های سهرابی پاسخ داد.

سهرابی در روز های پایانی اسفند در گفتگو با فریدون جیرانی درباره فیلم «برادران لیلا» گفت؛ از خط و نشان کشیدن عوامل فیلم برای سازمان سینمایی در جشنواره کن تا اینکه فیلم قرار بود با حذف صحنه سیلی زدن به پدر بعد از نوروز 1402 اکران شود، اما قبل از حذف این صحنه نسخه غیر رسمی فیلم منتشر شد!

جدال کلامی بین سعید روستایی و سهرابی در اینستاگرام هم جریان داشت. در حالی که روستایی بعد از انتشار فیلمش در پستی در صفحه اینستاگرامش نوشت: «ما در حیرتیم از این حجم از واکنش مثبت و دل نشین. از صمیم قلبمان از شما ممنون و سپاس گزاریم و قدردان زمانی هستیم که می گذارید تا فیلم ما را تماشا کنید. امیدوارم به زودی شرایطی فراهم شود تا نسخه کامل تر فیلم را در دسترس شما عزیزان قرار دهیم.»

سهرابی چند ساعت بعد به حرف های روستایی واکنش نشان داد و در اینستاگرام خود نوشت: «ابراز امیدواری کارگردان فیلم «برادران لیلا» برای انتشار نسخه کامل فیلم حقیقتاً تعجب آور بود! منظور از نسخه کامل چیست؟ یعنی سکانس های دیگری قرار است ضبط شود؟ تا جایی که بنده مطلعم، تا آخرین فریم تدوین شده از این فیلم را به نمایش گذاشتید، الا چیزی که لابد به خاطر سریال شدن فیلم سه ساعته و احتمال واکنش منفی مخاطب از آن چشم پوشی کردید! این فیلم بدون حتی یک ثانیه اصلاح و ممیزی منتشر شده است! تاکید می کنم؛ حتی یک ثانیه… فرار رو به جلو نکنید … ضمناً؛ تشکر از مخاطبان برای دیدن نسخه قاچاق؟ یعنی قاچاق فیلم اقدامی عامدانه بوده؟ این رشته سر دراز دارد و چنان چه لازم باشد، ابعاد تازه و مهمی از آن منتشر خواهد شد.»

علاوه بر این، سهرابی درباره بازگشت بازیگران هنجارشکن گفت: در این زمینه باید مراجع ذی صلاح تصمیم بگیرند. پیش تر هم وزیر ارشاد و رییس سازمان سینمایی گفتند مسیر، مسدود و بن بست نیست و چنان چه بازیگری پشیمان شود، از رفتار خود ابراز ندامت کند و به اصول قبلی بازگردد، با تصمیم مراجع ذی صلاح می تواند فعالیت کند. البته در این مسیر فقط سازمان سینمایی تصمیم گیر صفر تا صد نیست. برخی اقدام های خارج از قاعده سینما و هنر اتفاق افتاده، شکل قضایی، حقوقی، امنیتی و… به خود گرفته است و تصمیم گیری صرفاً در سازمان سینمایی انجام نمی شود.

وی همچنین بر این نکته تاکید کرد که چنانچه حضور بازیگران در اثری مربوط به قبل از تخلف یا قانون شکنی آن ها باشد، قانون عطف به ما سبق نخواهد شد و فیلم های قبلی اجازه اکران خواهند داشت. البته این افراد از این پس اجازه حضور در هیچ اثری را نخواهند داشت و هرگونه استفاده از آن ها در آثاری که بعد از فرار یا کشف حجاب تولید شده، غیرقانونی و مستلزم اخذ مجوز های لازم از مراجع ذی صلاح است؛ لذا تهیه کننده، کارگردان و سرمایه گذاری که از این افراد استفاده کند، باید منتظر خسارت آن نیز باشد.

همچنین سهرابی در پاسخ به استوری منفی رضا کیانیان درباره فعالیت ناصر طهماسب در زمان حیاتش، واکنش نشان داد که بازخورد های زیادی در فضای مجازی و رسمی داشت. او در روز های میانی اسفند در یادداشتی نسبت به ادعا های مطرح شده درباره عبارت سینمای مستقل نوشت «ظاهرا باید سینمای مستقل را بازتعریف کنیم».

بهرام افشاری؛ پول ساز بودن در تیاتر و سینما
بهرام افشاری که به سوپراستار سینمای ایران تبدیل شده، فعالیت خود را از تیاتر شروع کرد و بعد با سریال «پایتخت» نامش بر سر زبان ها افتاد و حالا به عنوان پای ثابت فیلم های کمدی، بازیگری پول ساز در سینما به حساب می آید.

افشاری امسال سال خوبی را پشت سر گذاشت. هم فیلم «فسیل» را به مدت تقریباً یک سال روی پرده داشت که پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است و توانست با 7 و نیم میلیون مخاطب به رکورد فروش 324 میلیارد تومان برسد و در اکران آنلاین به فروش قابل توجهی دست پیدا کرده است.

وی همچنین امسال اولین فیلم بلند سینمایی خودش را نیز ساخت. افشاری فیلم «هفتاد سی» را با تهیه کنندگی سیدابراهیم عامریان تهیه کننده «فسیل» جلو دوربین برد که در آن علاوه بر خودش، هوتن شکیبا، الهه حصاری، صدف اسپهبدی، حسین پاکدل، مهدی حسینی نیا، سیاوش طهمورث و ناهید مسلمی حضور دارند.

اگرچه «هفتاد سی» نتوانست به چهل و دومین جشنواره فیلم فجر راه یابد، اما به نظر می رسد به یکی از فیلم های پرفروش سال 1403 تبدیل شود. این فیلم از متقاضیان اکران نوروزی هم بود، اما فیلم های دیگری به ترکیب فیلم های نوروزی راه یافتند.

افشاری با وجود کار در سینما و شبکه نمایش خانگی، از تیاتر فاصله نگرفته و این روز ها نمایش «چه کسی جوجه تیغی را کشت» را با نویسندگی و کارگردانی خودش دوباره آماده اجرا کرده است. چند سال است نسخه های مختلفی از این نمایش اجرا می شود و افشاری از اواخر سال 1402 تور اجرا های خارجی نمایش را شروع کرد و ابتدا در استرالیا و سپس نیوزلند روی صحنه رفت. بهرام افشاری، همراه تینو صالحی در این نمایش بازی کرده اند. «چه کسی جوجه تیغی را کشت؟» ادامه نمایش «جوجه تیغی» محصول سال 1394 است.

او قرار است این اثر نمایشی را از 15 فروردین در پردیس تیاتر شهرزاد روی صحنه ببرد، نمایشی که در اجرا های گذشته اش در ایران، از نمایش های پرمخاطب بوده است. افشاری هم در سینما و هم در تیاتر به بازیگری پول ساز تبدیل شده که کار های مختلف او، مخاطب قابل توجهی را به خود جلب می کند.